Waarom vrouwen zichzelf geen feminist noemen

Op sociale media zijn feministische platforms niet meer weg te denken: artikelen met een feministisch tintje duiken steeds vaker op, en ook de podcasts van DAMN, HONEY zijn een groot succes in de huidige maatschappij. Maar toch lijkt Nederland te polariseren als het op feminisme aankomt. Zo richten de leden van de Forum voor Democratie jongerenvereniging JFVD hun pijlen niet alleen op homo’s en moslims, maar ook op feministische vrouwen, die volgens hen ‘lelijk’ zijn en ‘geen vriend kunnen krijgen’. En als ze wel ‘mooi’ zijn, en dus aan het heersende schoonheidsideaal voldoen, zijn ze vanbinnen ‘lelijk’.

Vrouwen lijken moeite te hebben zich te vereenzelvigen met de term ‘feminist’, maar waarom? Volgens rechtsfilosoof en Forum voor Democratie-medewerker Eva Vlaardingerbroek heeft het hedendaags feminisme niets meer te maken met vrouwenrechten, en zijn feministen tegenwoordig te druk met ‘imaginaire kloven, genderneutraal speelgoed en het laten groeien van hun okselhaar’.

Boze vrouwen in tuinbroeken, met kortpittige kapsels en harige oksels; dát is het beeld wat men heeft van feministen. Feministen zijn zogezegd radicaal, agressief en zelfs mannenhaters, en streven naar de superioriteit van de vrouw. Bovendien is het stereotyperende beeld van de feminist ‘mannelijk’ en ‘onaantrekkelijk’; dus waarom zou je jezelf in hemelsnaam met het feminisme willen identificeren? Maar het beeld dat wordt geschilderd geeft een foutieve weerspiegeling van de beweging, en de instandhouding hiervan stimuleert de aversie tegen het feminisme alleen maar meer. Ook binnen het feminisme is er sprake van verschillende stromingen en gradaties.

De angst voor het feminisme is onterecht en komt niet ten goede van het feminisme, want hoe je het ook wendt of keert: het feminisme streeft naar gelijke rechten van vrouwen en mannen. Als je instemt met de opvatting dat vrouwen dezelfde rechten verdienen als mannen, dan ben je in feite feminist. Jezelf bestempelen als feminist is niet overdreven. De significantie om dit wél te doen zorgt er juist voor dat de ongelijke positie van vrouwen als maatschappelijk probleem meer onder de aandacht wordt gebracht.

Wellicht weerhoudt het vrouwen zichzelf ‘feminist’ te noemen omdat het ‘feminist-zijn’ vaak in twijfel wordt getrokken. Met name als iemand zich extreem vrouwelijk profileert, wordt zij ervan beschuldigd zich over te geven aan het patriarchale systeem waarin we ons bevinden. Hoewel het van belang is je bewust te zijn van onderliggende structuren in de samenleving, is de manier waarop jij invulling geeft aan feminisme aan jou. Dit doet niet af aan jou als persoon of aan de boodschap van gendergelijkheid die jij belangrijk acht.

Daarnaast is het idee dat alleen vrouwen feminist kunnen zijn een populaire misvatting, want ook mannen kunnen zichzelf vanzelfsprekend feminist noemen. En dit is iets waar we als samenleving naar moeten streven, want ook mannen hebben wel degelijk baat bij de feministische stroming. Niet alleen ‘vrouwelijkheid’ wordt gevormd door de patriarchale samenleving waarin we ons bevinden, ook ‘mannelijkheid’ is gebaseerd op stereotyperende rolpatronen, waarbij moedig, stoer en rationeel de norm zijn. Wijk je af van deze norm? Dan word je als man snel een pussy genoemd; iemand die lafhartig en te gevoelig is, eigenschappen die normaliter ‘vrouw-eigen’ zijn.

Zolang de rechten van de vrouw nog niet gewaarborgd zijn, en de normen en standaarden waaraan zowel mannen als vrouwen moeten voldoen nog steeds heersend zijn in onze maatschappij, is het hedendaagse feminisme zeker niet passé. Het feminisme streeft naar gelijke rechten voor vrouwen en mannen, iets dat helaas nog steeds niet vanzelfsprekend is. Maar zoals Hillary Clinton in haar speech uit 1995 beaamde: “ Women’s rights are human rights, and human rights are women’s rights ”.