Waarom wordt onze privacywaakhond klein gehouden?

Een kartelaanklacht van 46 staten tegen Facebook is door de rechter in Amerika afgewezen, China deelde een harde klap uit door taxiapp Didi te verwijderen uit de appwinkels én Duitsland heeft zijn privacywaakhond erop uitgestuurd om ervoor te zorgen dat alle overheidsdiensten hun Facebookpagina’s sluiten. Het gaat met vallen en opstaan, maar het signaal is duidelijk: de strijd tegen Big Tech is begonnen. Na het lezen van bovengenoemde artikelen vroeg ik mezelf wel het volgende af: waarom wordt onze privacywaakhond klein gehouden?

We hebben wellicht mondjesmaat de eerste stap gezet door Google de privacyrisico’s voor onderwijsinstellingen aan te laten passen, maar onze focus op deze miljardenindustrie is nog lang niet zo scherp als in andere landen. Zo klaagt de Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens al bijna twee jaar dat zij kampt met een tekortkoming aan personeel en budget, waardoor de wachtrij van ruim 9800 klachten alsmaar groter wordt. Dat is omdat ze in de huidige situatie alle werkzaamheden moet verrichten met een minuscule 184 werknemers, terwijl ze rond de 400 nodig heeft voor alle onderzoeken. Omgerekend betekent dat dat het jaarlijkse budget van €21 miljoen zou moeten stijgen naar €66 miljoen, stelt KPMG in een rapport dat in opdracht van de AP is uitgevoerd.

Het is normaal geworden bij het demissionaire kabinet om Oost-Indisch doof te zijn. Want onze minister van Rechtsbescherming, Sander Dekker, vindt het nog te vroeg om naar de wensen van de AP te luisteren, ondanks het feit dat meermaals is aangegeven dat ze de volume aan privacy klachten niet meer aan kan. Als reactie op het rapport van KPMG gaf hij aan dat het niet duidelijk genoeg is waar de onderbouwing voor die bedragen vandaan kwam. Ik schoot in een lachbui toen ik dit las, omdat de overheid met al haar slecht besteed geld de laatste is om hier iets over te zeggen.

Diezelfde minister heeft zich vast nooit beseft dat de Autoriteit Persoonsgegevens nog veel harder aan de bak moest tijdens de coronacrisis. Met de intrede van een CoronIT, CoronaCheck-app en Testen voor Toegang bleek de organisatie toch wel waardevol genoeg te zijn om bij te moeten springen. Aleid Wolfsen, voorzitter van de AP, vertelde dat het heftige tijden zijn voor de privacytoezichthouder. Het aantal meldingen en klachten blijft doorlopen waardoor de werkachterstand nu zorgwekkend is. Nederland steekt er met kop en schouders bovenuit als het gaat om digitalisering, maar onze privacywaakhond wordt helaas nog behandeld als een puppy die niet de aandacht krijgt die hij verdient.

“Het nieuwe kabinet moet werk maken van privacywet”, luidt de oproep van de Consumentenbond. Zij hebben onderzoek gedaan naar de mate waarin bedrijven de wet naleven. Het resultaat is niet verrassend, maar Facebook, Google en Tiktok veegde hun kont ermee af. En dat is maar een tipje van de ijsberg gezien de illegale handel in privégegevens uit systemen zoals die van het GGD. Datalekken vieren namelijk hoogtij in Nederland, waarbij de overheid de grootste boosdoener is.

Ik had verwacht dat een land dat zo vooruitstrevend was met digitale innovatie wel de portemonnee zou trekken om dit in goede banen te leiden. Daarbij is het van belang dat een toezichthouder zijn werk goed kan doen. Anders lopen we straks achter de feiten aan omdat de grootmachten wel voldoende grip op hun eigen privacy en data hebben, maar stiekem nog met ons meekijken, wat ze overigens allang doen. De laconieke houding van de minister en een overheid die zijn eigen shit niet op orde heeft, zorgt ervoor dat ze de vlaggen in Silicon Valley kunnen uitsteken.