Wanneer alles de schuld van links is, verdwijnt de waarheid

“Het komt allemaal door links.”

Een man wordt mishandeld vanwege een Israëlische vlag op zijn balkon. Een pro-Palestina-protest op een universiteit loopt uit de hand. En telkens opnieuw klinkt hetzelfde refrein: links is de schuldige. Niet de daders, niet de radicale ontsporing, niet het systeem dat polarisatie voedt – maar ‘links’, in zijn volle abstractie.

De verontwaardiging is voorspelbaar. En gevaarlijk.

Schuld als frame, niet als analyse
In de publieke arena lijkt nuance steeds vaker verdacht. Het volstaat om “links” te zeggen en men weet: daar zit het kwaad. Alsof progressieve politiek en moreel relativisme synoniem zijn. Alsof pleiten voor gelijke rechten automatisch betekent dat je geweld goedpraat. Alsof elk links geluid neerkomt op knuffelbeleid, naïviteit en medeplichtigheid.

Het is niet alleen onjuist, het is strategisch. Door alles terug te brengen tot een kamp, wordt elke vorm van gemeenschappelijkheid onmogelijk gemaakt. En precies dát is het frame waar radicaal-rechts zijn kracht uit put: verdeeldheid verkoopt beter dan verbinding.

De werkelijkheid is complexer dan kampdenken
De mishandeling van Matthew – omdat hij een Israëlische vlag uithing – is schokkend. Tegelijk is het net zo goed schokkend dat protesten in Nederland steeds vaker gekaapt worden door extreme groepen die óf elke kritiek op Israël verdacht maken, óf Israël willen wegzetten als absolute vijand.

Links is géén blok. Binnen progressieve politiek bestaan verschillende opvattingen over migratie, veiligheid, Israël en islam. Wat links wél kenmerkt, is de bereidheid om dat gesprek aan te gaan. Om de complexiteit niet uit de weg te gaan. Om de fundamentele vraag te blijven stellen: hoe behouden we de menselijke waardigheid van iedereen — juist als het schuurt?

De tegenreactie: radicale redelijkheid
De enige geloofwaardige reactie op deze hetze is: blijven staan voor democratische waarden. Voor veiligheid én vrijheid van meningsuiting. Voor solidariteit én orde. Wie denkt dat links het monopolie heeft op ontsporing, vergeet wat er in het verleden gebeurde toen rechts ongeremd mocht regeren: kapot bezuinigd onderwijs, verwaarloosde regio’s, angstcampagnes tegen migranten.

Het antwoord is niet meegaan in het frame. Het antwoord is er dwars tegenin gaan. Niet door te schreeuwen, maar door te blijven uitleggen. Door de waarheid niet te reduceren tot klikbare oneliners, maar terug te brengen tot menselijke verhalen.

Zoals dat van Matthew. Zoals dat van studenten die vreedzaam protesteren. Zoals dat van de joodse Nederlander die zich zorgen maakt, én van de moslim die zich niet veilig voelt.

Tot slot
In een tijd waarin algoritmes woede belonen en simplificatie verkoopt, is nuance bijna een daad van verzet geworden. Maar als links iets niet mag doen, dan is het zijn rug rechten en zwijgen. We moeten terugclaimen wat onze kracht is: moreel leiderschap, medemenselijkheid en moed om de moeilijke vragen wél te stellen.

Niet wegduiken. Niet in de slachtofferrol. Maar blijven bouwen aan een samenleving waarin niemand hoeft te kiezen tussen zijn identiteit en zijn veiligheid.