Wat de lezers van Trouw niet mochten lezen

Onderstaande ingezonden bijdrage werd geweigerd door Trouw. In het kader van een open en eerlijk publiek debat over dit uiterst belangrijke onderwerp publiceert Joop deze alsnog.

Toen Trouw-columnist Sylvain Ephimenco een paar weken geleden voor de zoveelste keer demonstranten tegen genocide antisemitisme aanwreef, stuurde ik een ingezonden brief. En ik deed boos mijn beklag per mail. Het was een vilein briefje, misschien zelfs onder de gordel, maar overduidelijk een pastiche op zijn eigen werkwijze. Daarmee was de kous niet af. Een brievenschrijver mocht suggereren dat ik persoonlijk antisemitische motieven zou hebben en de gekrenkte columnist verweet mij haat. Afgelopen weekend ging Ephimenco wéér door het lint en schreef hij over ‘retoriek’ en genocide als ‘een rekbaar begrip’. Je moet maar durven.

Laten we voor de lezers wat feiten op een rij zetten.

“Het zijn beesten, ze hebben geen recht van bestaan. Ik ga niet discussiëren over de manier waarop, maar ze moeten worden uitgeroeid.” Yoav Kisch, de minister van onderwijs.

“Haat de monsters, haat de vijand, vaag haar weg van de aardbodem.” Galit Distel Atbaryan, parlementslid en voormalig minister van informatie.

“Het zijn allemaal terroristen. Zij moeten geëlimineerd worden.” Itamar Ben Gvir, minister van veiligheid.

Zo gaat het maar door. En dat waren alleen nog maar politici. Wat Israëlische journalisten en soldaten allemaal aan dehumaniserende, haatzaaiende en moordlustige teksten hebben gebezigd zou deze volledige krant vullen. Palestijnen zijn ‘roofdieren’, ‘wilde beesten’, ‘geen onschuldige burgers’. ‘Vernietig Gaza’, ‘wis het uit’. ‘Bombardeer zonder onderscheid, geen genade’. Enzovoorts.

Wat zouden die politici daarmee bedoeld hebben? Wilden ze dan niet, beste Ephimenco, dat hun woorden gevolgd werden door misdaden die ze zeiden te wensen?

Staten moeten genocide voorkomen
Ondanks dat alles vindt hij gebruik van het woord genocide maar “oneigenlijk”, zoals hij eerder dit jaar schreef. Gaan het Internationaal Gerechtshof (in januari 2024!!), Amnesty International, Human Rights Watch, experts van de Verenigde Naties, Omer Bartov, Amos Goldberg, Raz Segal, het NIOD, het Lemkin Instituut en tientallen van hun collega’s over één nacht ijs? Zou Omer Shatz, hoogleraar recht in Parijs, zijn 170 pagina’s tellende rapport over ‘aanzetten tot genocide’ verzonnen hebben? Zouden zij de ergste mensenrechtenschendingen, misdrijven tegen de menselijkheid, vaststellen voor hun plezier? Of vanwege hun malicieuze neigingen om anderen te belasteren? Om antisemitisme te bedrijven?

In tegenstelling tot columnisten verliezen wetenschappers bij oneigenlijk gebruik van een zwaarbeladen term hun geloofwaardigheid. Vanzelfsprekend zijn er experts die andere accenten leggen en dient dit alles uiteindelijk door een rechter te worden beoordeeld. Maar alle gerenommeerde experts toetsen aan de definitie van het Statuut van Rome en het Genocideverdrag, niet aan welke historische misdaad dan ook. De Commissie van advies inzake volkenrechtelijke vraagstukken (CAVV) deed vorige week de essentie nog eens uit de doeken: staten moeten genocide voorkomen. Dat is een plicht voor elke staat, dus ook voor Nederland. Daarom is dat woord zo belangrijk.

En nu komen we op de bijdrage van Ephimenco’s stukjes. In een buitengewoon interessante podcast legt genocide-expert Alma Mustafic uit dat genocide een proces is, bestaande uit meerdere stappen, waaronder het bagatelliseren en ontkennen van genocide. Ze zegt onder meer: “Dat jij dat niet begrijpt en niet wilt zien…betekent alleen dat jij je kennis niet op orde hebt.” Dit is het punt. Dat Ephimenco niet ziet dat hij bijdraagt aan het bagatelliseren van de allerergst denkbare misdaad, is zijn probleem. Kennelijk was mijn harde taal nodig om tot hem door te dringen.

Mag een columnist dan niet al deze conclusies in de wind slaan en op eigen gezag de inmiddels alom gedocumenteerde en gelivestreamde genocide betwijfelen? Hij gaat zijn gang maar. Maar spaar ons je jeremiades als je eens een koekje van eigen deeg krijgt.

Weerstand tegen propaganda
Verzet begint met weerstand tegen propaganda, schreef de krant ironisch genoeg ditzelfde weekend in het commentaar. Helemaal eens. In mijn ogen zou oud-verzetskrant Trouw zich niet moeten laten gebruiken om op oneigenlijke gronden genocide te vergoelijken, met halve citaten, weglaten van feiten en door critici vervolgens antisemitisme, haat of onverdraagzaamheid voor andere meningen te laten aanwrijven.