Wat is een podium of festival zonder muziek?

Alle sectoren worden door deze crisis hard geraakt, maar bij de cultuursector komt ze extra hard binnen. Het omzetverlies is gigantisch en reserves bestaan al jaren niet meer. Bovendien bestaat de cultuursector voor zo’n 60% uit ZZP’ers. Veel musici vallen buiten de generieke regelingen die door het kabinet zijn opgericht (de TOZO en de TOGS), en ook de oplossingen binnen de sector lijken niet gericht te zijn op de aanjagers van de culturele sector: de makers en muzikanten zelf.

Minister van Engelshoven heeft aangegeven dat volgens haar het voorjaarsseizoen voor de culturele sector verloren is, en komt met een noodpakket dat voornamelijk de instellingen moet steunen, zodat straks de cultuurketen weer gaat werken. Maar wat blijft er nog over van de cultuursector wanneer we vergeten de artiesten en musici zelf te ondersteunen? Wat hebben we aan podia en festivals zonder muziek?

Het voorjaar en de zomer is dé periode waarin veel musici een groot deel van hun jaarinkomen verdienen. Denk aan de passie- en paasconcerten, Koningsdag, bevrijdingsoptredens en de vele festivals. Nu ook bekend is geworden dat er tot in ieder geval 1 september geen festivals gaan plaatsvinden is het duidelijk dat het voorjaar en de zomer verloren zijn voor de muzikanten. Geen optredens, geen concerten, en dus geen inkomsten.

Daarnaast ziet ook aankomend seizoen er grimmig uit. Podia en festivals zullen ‘op safe’ gaan programmeren door alleen grote namen te verplaatsen en te boeken. Kansen voor en investering in nieuw talent lopen gevaar en voor experiment zal minder ruimte zijn. En hoe voer je een opera, concert of symfonie uit in een 1,5 meter-samenleving? Nederland heeft er decennia over gedaan om een veelzijdig aanbod van hoog niveau te bereiken, dat zo maar binnen een paar maanden weer verdwenen kan zijn.

De huidige generieke regelingen die door de overheid zijn opgericht zijn bij lange na niet genoeg om musici te ondersteunen: enerzijds komen veel muzikanten door ambtelijke regeltjes net niet in aanmerking voor financiële steun, en anderzijds zijn deze regelingen überhaupt niet geschikt om het voortbestaan te garanderen.

Ook de onlangs door de sector aangekondigde voucher-regeling is, hoewel zeer begrijpelijk, te veel gericht op instellingen en podia. Het is nog onduidelijk of er iets van dit gedoneerde geld naar de gedupeerde muzikanten gaat. De kaartverkoop is een inspanning van podium en artiest samen, maar nu lijkt de muzikant aan het kortste eind te trekken.

Concerten en shows die verplaatst worden leveren voor nu niks op, want de musicus wordt pas na afloop betaald. En dan hebben we het nog niet eens over alle concerten die überhaupt niet meer doorgaan. Niet optreden betekent geen inkomen, en dat terwijl de vaste lasten doorlopen, waaronder bijvoorbeeld studio-huur, instrumentenonderhoud en verzekeringen, maar ook investeringen in een album dat nu op de plank ligt omdat er geen promotionele optredens gegeven kunnen worden.

Kortom: muzikanten vallen buiten de boot. Het lijkt erop dat een grote groep muzikanten het niet gaat redden: een gebrek aan reserves om op terug te vallen omdat ze al jaren structureel onderbetaald worden; generieke regelingen waarvan de vaste lasten niet betaald kunnen worden (als er al aanspraak op gemaakt kan worden); onzekerheid met betrekking tot de voucher-regeling; en weinig garanties voor de toekomst.

Juist daarom is het is van belang om de héle keten te ondersteunen, ook dat deel van de keten waarvoor de consument zijn kaartje koopt: de artiest en musicus.

Wij roepen minister van Engelshoven daarom op om niet alleen de instellingen te ondersteunen, maar ook rekening te houden met de positie van musici en artiesten nú. Want wat is straks een podium zonder muzikanten waard? Laten we er sámen voor zorgen dat er genoeg aanbod van makers en musici is en blijft om de podia en festivals te vullen. Dan kan er straks weer overal muziek klinken.

Arriën Molema & Rita Zipora namens: BAM! (Beroepsvereniging voor Auteur-Muzikanten) en Caroline Cartens & Dorine Schoon namens: Platform voor Freelance Musici