Wat is er aan de hand in Suriname?

Wat is er aan de hand daar in Suriname? Er worden mensen vermoord, mishandeld en bedreigd. Als je vraagt wat er aan de hand is, waarom een milieuactiviste met de Nederlandse nationaliteit de grens wordt overgezet, is er niemand die zijn mond opendoet. Vraag je wat er aan de hand is met Surichange, dat er in Nederlandse steden geldwisselkantoren worden gebombardeerd, wordt er besmuikt gelachen.

Wat is er toch aan de hand daar in Suriname? Desi Bouterse, dat was toch die kwade genius? Er zou na 25 mei 2020 een nieuwe wind waaien? Corruptie en dieverij dat zou toch allemaal tot het verleden gaan behoren? En wie zich zorgen maakte over dat ongeleide projectiel van een Ronnie Brunswijk…die zag toch spoken? Hij had zijn Bachelors gehaald, en had veel geleerd van politiek. Never mind dat ook hij net als Bouterse, veroordeeld is voor drugssmokkel, en zich dus niet in het buitenland kan vertonen. En dat ene klein detail, dat hij tijdens de Binnenlandse oorlog mogelijk de Geneefse conventie heeft geschonden, dat is toch maar een detail waar je niet moeilijk over mág doen?

Selectieve verontwaardiging. Want wie dit soort feiten aanstipt wordt verbaal met de grond gelijkgemaakt. Want, kijk, nôh, niemand is zo erg als Bouterse. Maar, eh, deze regering schendt toch ook de rechten van de burgers? Waarom is het zo stil?

En omdat het zo stil blijft begin ik via sociale media te vertellen over die cyanide die in het water van het Van Blommensteinstuwmeer is gedonderd. Het feit dat er meer dan 20.000 mensen direct gevaarlopen. Mensen die wonen in de dorpen in en rondom het stuwmeer en voor wie dat stuwmeer een levensader is. Iedereen roept maar. De sabi-so's, de alwetende die een blauwe maandag organische chemie studeerden en durft te roepen dat het water veilig gedronken kan worden.

Ze hebben de foto’s van dode vissen en dode dieren die rondgaan op Facebook kennelijk over het hoofd gezien. De Ware Tijd publiceert een ingezonden stuk van een deskundige, en interviewt een waterdeskundige van de Anton de Kom universiteit. De deskundige dringt aan op maatregelen. Een dovenmansoren torie van heb ik jou daar.

De president is, terwijl mensen zich opwinden over al die dode vissen en die dode vogels, druk bezig met het inaugureren van een nieuw vliegtuig voor de mid-Atlantische route. Hij gaat daarna naar Brazilië en naar de UNASUR. De regering maakt zich druk over het Nederlandse visumbeleid, want de Nederlandse regering discrimineert. Die meet met twee maten. Prioriteiten… prioriteiten en vingertje wijzen.

Kennelijk waren de berichten van het Surinaamse ministerie van Ruimtelijke Ordening en Milieu dat de cyanide waarde "1600 maal groter is dan internationale normen" slechts berichten. De vicepresident, "Zijne Excellentie" Ronnie Brunswijk snapt het gelul allemaal niet. Het water is veilig om te zuipen. Klaar!

Ondertussen bedreigt de broer van zijne excellentie, Leo, via sociale media, milieuactivisten en hun hele familie met de dood.

De Surinaamse gemeenschap houdt zich gedeisd. Want kijk, nôh, deze feti is niet onze feti. Die cyanide dyugu-dyugu is een probleem van de mensen die langs het stuwmeer wonen. Het feit dat een stel hebzuchtige politici het leefgebied van de Inheemsen en de Marrons onleefbaar maken? "Das ook niet ons probleem".

Waar komt toch die onverschilligheid vandaan?

Cyanide
Er zijn diverse milieucatastrofes met in de hoofdrol cyanide bekend. Tenminste, als je geduldig googelt en het internet doorspit. Vorige jaar maart, zo meldt een Zimbabwaans medium, kwam er cyanide in de Angwa-rivier terecht nadat er een deel van de cyanide-afvalslipdam van het bedrijf instortte. Het Chinese bedrijf, zo schrijft het mediahuis, kreeg een boete en twee mijnen werden gesloten.

In de Veladero-mijn in Argentinië zorgde een cyanidelek voor de vervuiling van 5 rivieren. In de Magistral-mijn in Mexico kwam meer dan 1 miljoen (500.000 gallons) van een cyanide oplossing in een meer terecht. Het Europese Parlement sprak in 2013 zijn zorg uit over de gevaren van cyanidevervuiling. De reden? De grootste ramp tot op heden vond plaats in 2000, in de EU, Roemenië, Baia Borsa. Een immense hoeveelheid cyanideoplossing kwam toen terecht in de rivieren de Donau en Tisza. Daarvoor, Stava, Italië, in 1985 en Los Frailes, Spanje in 1998. In 2023 vraagt het Hongaarse lid Edina Tóth waarom de commissie geen actie onderneemt om te komen tot een verbod op het gebruik van cyanide in de gehele EU.

De controverse rondom het gebruik van cyanide is niet specifiek een dingetje van arme landen. En het is ook niet zo dat alleen dysfunctionele regeringen zoals de Surinaamse het gebruik van cyanide in de mijnbouw goedpraten, en er functionarissen met een zuinig mondje glaasjes water komen drinken van het vervuilde water.

De Society for Mining, Metalurgy & Exploration schrijft dat het proces van "Cyanidation" uitstekend geschikt is omdat er tijdens het mijnen zo min mogelijk cyanide wordt gebruikt. En als er onverhoopt toch een ongelukje mocht gebeuren, is dat ook niet erg, want het veroorzaakt geen kanker en het wordt snel afgebroken door het zonlicht en de lucht. En laat het nu deze aperte leugen zijn die de Surinaamse regering probeert te pushen als waarheid.

Tropisch Regenwoud
De verregaande ontbossing in grote delen van de wereld is een zorgelijk zaak. De optimistische geluiden dat je kunt herbebossen komt in landen als Suriname uit de monden van hebzuchtige, onwetende politici en hun cronies die geen moer (willen) weten van de onomkeerbare effecten van ontbossing op mens en natuur. In 1995 schreef NRC over de uitverkoop van het tropische regenwoud aan Indonesië (Musa-Inda, Suri-Atlantic van de Soeharto-clan) en het Maleisische Berjaya van Vincent Tan. Het was niet het wereldwijde protest dat Suriname toen behoedde voor een grote milieuramp, maar de Azië-crisis en de val van het Soeharto-regime eind jaren 90. En wat voor een ramp, want de concessies - 150.000 ha in West-Suriname - waren niet misselijk.

Maar met de val van Soeharto was het gevaar voor ontbossing niet geweken. Politici als Desi Bouterse en Ronnie Brunswijk hadden zich in de jaren 90 enorme hectaren bos toegeëigend. Er werd à la dol gekapt en verkocht aan buitenlandse afnemers. "[Meneer] Bouterse is heer en meester in het bos", schreef het Reformatorisch Dagblad in 1998. Hij deed vooral zaken met Chinezen, tenminste, dat vermoedde men toen.

In 1995 brak er een conflict uit met de binnenlandbewoners. Toen vochten de marrons met militairen rondom het dorp Nieuw Koffiekamp. In mei 2023 opnieuw een soortgelijk conflict. Inheemse actievoerders vochten toen met de politie rondom het dorp Pikin Saron. Of en hoeveel doden er vielen in 1995? Niemand die het zeggen kan. In mei 2023 vielen er twee doden: Ivanildo Dijksteel, 32 jaar en Martinus Wolfjager, 65 jaar. Ze werden gemarteld zo vertelt de familie, gisteren tijdens een persconferentie, terwijl ze foto's laten zien van de zwaar toegetakelde Ivanildo. De lichamen zijn nog steeds niet vrijgegeven. Saillant om te vermelden dat de heer Wolfjager de zwager is van Herman Gooding, de politie-inspecteur wiens brein op straat ronddanste in de vroege morgen van 5 augustus 1990. Meneer Gooding was bezig met een onderzoek naar de slachtpartij van Marrons in het dorp Moiwana door manschappen van het Nationale Leger op 9 november 1986 (een moord die nog steeds niet is onderzocht).

Het conflict tussen de stadse mensen en de binnenlandbewoners van Suriname bestaat sinds de tijd van Baron, Boni en Jolie Coeur. Er worden steeds afspraken gemaakt tussen de partijen, maar de regering weigert de gemaakte afspraken te honoreren. In 1992 zijn er tijdens de vredesonderhandelingen afspraken gemaakt tussen partijen om het bos te verdelen in economische zones. Ondertussen wordt de habitat van de Inheemsen en de Marrons stelselmatig vernietigd en komen de mensen die in die gebieden wonen in de verdrukking. En wie protesteert tegen dit onrecht kan rekenen op zeer harde maatregelen.

Conclusie
Er is een ratrace aan de gang in politiek Paramaribo. Leden van de regering en hun families willen zo snel mogelijk miljonair worden. Chaneltassen en Diortassen in Parijs aanschaffen met gemeenschapsgeld. Of een appartement kopen op de Zuid-As met gestolen diamanten. Wie in Suriname verkozen wordt is gezegend voor het leven, mi gudu! Voor 1980 waren er steekpenningen. Na 1980, tijdens de militaire dictatuur, gingen ze een stapje verder. De natuur en al het kostbaars dat in de bodem lag opgeslagen werd zonder enige scrupules toegeëigend. Het luchtruim werd verkocht aan druglords zoals Pablo Escobar. Een paar jaar later gingen de legergroene boys zelf in zaken. Suricartel. De huidige regering onder leiding van Chandrikapersad Santokhi gaat een stapje verder. Niets is heilig. En wie durft te protesteren kan rekenen op harde tegenmaatregelen. Ondertussen vertelt de ambassadeur van Suriname aan minister Robert Dijkgraaf dat de slavernij en het koloniale verleden een zware wissel op de samenleving hebben getrokken. Ik zeg: krokotranen, en vraag waarom de minister de ambassadeur niet aanspreekt over de vele mensenrechtenschendingen? Die onrechtvaardigheid heeft toch niets met kolonialisme te maken? Er zijn mensen vermoord. Er is een Surinaams-Nederlandse activiste het land uitgegooid. Hoe ver moet dit gaan? Waarom zijn ze zo godverdomme stil hier aan de oevers van de Noordzee?