Wat lijken Gijp, Derksen en Akwasi op elkaar

Johan Derksen en Gijp blijken helemaal geen koene ridders van het vrije woord. Het zijn verongelijkte huilstruiken, die voorgoed uit hun programma weg willen lopen als zij een keertje weerwerk krijgen. Een miljoen zevenhonderdduizend kijkers hebben dat maandagavond gezien. Aanleiding was een opmerking die Johan Derksen er onverhoeds uit gooide. In beeld kwam de foto van iemand die als Zwarte Piet geschminkt had deelgenomen aan de BLM-demonstratie in Groningen. De heren vonden dit een moedige daad maar Derksen deed een extra duit in het zakje: “Weten we zeker dat dat niet Akwasi is?”

Er ontstond zo’n storm van verontwaardiging dat adverteerders zich terugtrokken en het Nederlands elftal besloot tot een boycot. De makers besloten daarop een extra lange special te wijden uitsluitend aan Derksens opmerking. Advocaat Natasha Harlequin, zich noemende procesleeuwin , en Dries Boussatta , een ex-voetballer met een Marokkaanse achtergrond, waren uitgenodigd als ervaringsdeskundigen op het gebied van racisme en discriminatie.

Samen hielden zij Derksen de hele uitzending lang onder zware druk. Gijp kwam er nauwelijks tussen. Nu beweren Derksen en Gijp dat presentator Wilfred Genee hen gedurende de uitzending onvoldoende steunde. Ze vinden hem kort gezegd een matennaaier. Dat is een beetje rare kritiek. Bij Veronica Inside is Genee geen onafhankelijk arbiter maar een meewerkend voorman die van zijn hart net zo min een moordkuil maakt als de andere gasten. Wie het programma een beetje volgt, weet dat Genee al jaren van de kleurenpiet is. Dat liet hij afgelopen maandag dan ook merken.

Johan Derksen kwam onvoorbereid naar het programma. Hij zou dat varkentje wel eens even wassen: zeggen dat het een slechte grap was maar geen excuses aanbieden. Dat moet je niet doen als je weet dat je door een superslimme strafrechtadvocate in verhoor wordt genomen. Dan moet je een zeer nauwkeurige strategie voorbereiden en heel precies kunnen motiveren waarom je zo´n slechte grap toch maakt en waarom de aangesprokene in dit bijzondere geval zijn verdiende loon kreeg.

Tijdens de kennismaking voor het programma had Derksen meteen gezegd: “Ik ben geen racist”. Dat is al een zwaktebod. Als je geen racist bent, hoef je dat er niet bij te zeggen. De rest was navenant.

Harlequin nam rustig de tijd maar ze kreeg Derksen precies waar ze hem hebben wilde, zoals ze dat in de rechtszaal ongetwijfeld ook doet met de getuigen van het Openbaar Ministerie. Dries Bousatta liet zich van zijn kant niet onbetuigd door in toon en stijl buitengewoon hooghaarlemmerdijks te blijven. Hij wilde van Johan Derksen precies weten, waarom hij vanwege zijn afkomst niet voor Marokko zou mogen spelen en een blanke Nederlander met dezelfde achtergrond wel. Daar kwam de grote voetbalanalist niet uit. Mind you , nu niet komen aankakken met dubbele nationaliteit. Voetballers kunnen heel gemakkelijk van paspoort veranderen als het zo uitkomt. Dat is hun privilege.

Afgaan en dan naderhand Wilfred Genee de schuld geven! Als VI inderdaad van de buis verdwijnt, is dat niet het gevolg van externe druk maar een keuze van de beide heren zelve.

Waar ging het ook weer over? Tijdens de roemruchte Black Lives Matter demonstratie op de Dam hield Akwasi een soort Pinksterpreek met Zwarte Piet in de rol van de duivel. Het was retorica van grote klasse. Niemand had zich verbaasd als direct na zijn amen het zangkoor was losgebarsten. Ooit, voor de oorlog, slingerde de Rooms-Katholieke preektijger pater Borromeüs de Greeve O.F.M. aan het slot van zijn boetpredicatiën wel eens het zware houten kruis om zijn hals het middenpad in. Dan brulde hij tot de verschrikte gelovigen: “Vertrap het!” Akwasi deed iets vergelijkbaars met zijn microfoon, centraal sacraal voorwerp in onze mediatijd. Zijn preek eindigde aldus: “En als ik in november een Zwarte Piet zie, ik trap hem hoogstpersoonlijk op zijn gezicht.”

Dit is maar voor één uitleg vatbaar: een Zwarte Piet moet uitkijken als hij Akwasi tegen het lijf loopt. Net als later bij Derksen ontstond over deze slip of the tongue grote ophef en verontwaardiging.

Akwasi reageerde net als Derksen en Gijp. In het programma van Beau probeerde hij de zwaarte van zijn opmerking te bagatelliseren. Het was – legde hij uit – allemaal bij wijze van spreken geweest. Het moest gezien worden als een verwijzing naar Kick Out Zwarte Piet. Beau liet hem daar niet meteen mee weg komen en toen werd Akwasi boos. Hij was net zo verongelijkt als Gijp en Derksen. Die gasten lijken meer op elkaar dan ze denken.

Ik herinner me nog hoe in een van mijn stamkroegen iemand die altijd het hoogste woord voerde, ineens werd onderbroken door een vrijwilliger in de kerk van de protestantenbond. Hij keek hem aan en zei: “Je bent goed in uitdelen. Ben je ook goed in incasseren?” Toen werd het stil.