Wat Verbeet niet vertelde over haar weerzin tegen het samengaan van de PvdA met GroenLinks

Gerdi Verbeet vertrekt. Met pijn in het hart, zegt ze zelf. Maar wie goed luistert, hoort geen principiële sociaaldemocraat, maar een commissaris die bang is dat een groene fusie het einde van haar wereld betekent. Gerdi Verbeet, voormalig Kamervoorzitter, partijprominent, boegbeeld van het fatsoenlijk midden, nam afscheid van de PvdA. We mogen terecht in twijfel trekken of het Israëlstandpunt de reden is, zoals ze beweert. Hoewel ik denk dat het meespeelt, denk ik dat mogelijk de hoofdreden is dat vergroening ineens geen abstract ideaal meer is, maar dat het met een fusie daadwerkelijk vorm krijgt.

Sinds 2020 zit Verbeet in de Raad van Commissarissen van Unilever Nederland. Hoewel zij sinds kort het niet meer is, was zij zelfs een tijdje de voorzitter. Op haar 74ste kan niemand beweren dat ze financieel afhankelijk was van die functie. In het commissariaat van een multinational plaatsnemen is een bewuste keuze, geen toevallige bijverdienste.

Dat was geen onschuldig bijbaantje, zeker niet nu de Consumentenbond het bedrijf op de vingers heeft getikt wegens grootschalige greenwashing. Uit onderzoek naar ruim 450 Unilever-producten bleek dat meer dan de helft misleidende duurzaamheidsclaims draagt. Termen als “sustainably grown cocoa” en “op duurzame wijze geteeld” blijken juridisch niet houdbaar. Volgens de wet mag je die pas gebruiken als je product aantoonbaar géén negatieve impact heeft.

Dat is bij Unilever zelden het geval. De Consumentenbond vond ook vier zelfverzonnen logo’s die consumenten de illusie moeten geven dat ze een goed product kopen. Zo wordt 'duurzaamheid' een esthetisch decorstuk — precies de duurzaamheid waar Verbeet blijkbaar wél achter kan staan. De veilige duurzaamheid. De vrijblijvende. Die van de macht, niet van de actie.

Duurzaamheid als verpakking is geen duurzaamheid. Het is PR. Het is de kalmerende geur van eucalyptus boven een kapotte planeet. Verbeet vertegenwoordigt die esthetiek: keurige verpakkingen met lege beloftes. Maar geen conflict, geen keuze, geen breuk met de status quo.

Tijdens het GroenLinks/PvdA-congres in Nieuwegein werd Verbeet gespot door Left Laser. In een fragment dat inmiddels breed gedeeld wordt, schreeuwt ze naar partijvoorzitter Esther-Mirjam Sent: ‘Dat geld kun je ook wel schudden.’ Wat ze daarmee bedoelde? Niemand weet het zeker. Bob van LeftLaser denkt dat het gaat over zionistische geldstromen. GeenStijl suggereerde zonder stevig berwijs, dat het zou gaan om de donatie van M.J. Ligthart, die in juni 2025 maar liefst €90.000 gaf aan de PvdA.

Jan Daalder van Follow the Money belde met Verbeet en kreeg een ander verhaal: het ging om haar eigen donaties. Vijf keer 1.000 euro voor de scholing van lokale afdelingen. Hoogstwaarschijnlijk 5 keer net onder de meldingsgrens van €1.000 — vanaf dat bedrag moeten giften openbaar worden gemaakt. Ze is nergens terug te vinden in de transparantielijsten van DonationWatch, dus het verhaal klopt mogelijk technisch. Maar daar zit precies de crux: donaties onder die grens kunnen niet worden gecontroleerd. Ze kán dus de waarheid spreken, terwijl haar netwerk alsnog anoniem duizenden euro’s doneert.

En wie de regels kent, weet waar de marge zit. Vijf keer net onder de grens. Dat is geen toeval, maar systeemkennis. Sluiproutes in de democratie zijn zelden het domein van de straat, maar van wie bestuursvergaderingen voorzat.

Op 23 juni 2025 werd de afscheidsbrief van Verbeet openbaar via NRC. Ze spreekt van een “echtscheiding”. Van diepe gekwetstheid. Van een partij die zich van haar heeft verwijderd — zowel qua politieke overtuiging als omgangsvormen. Het presidium greep niet in toen de host werd uitgejouwd, wat de mastodonten persoonlijk hadden opgevat. Ze noemt de motie van Kati Piri voor een wapenembargo "cynisch" en stelt dat deze vooral bedoeld was om de partijleider, Frans Timmermans, een “warm bad” te bezorgen in de rode lijndemonstratie. Op 24 juni laat Uri Rosenthal op X weten, dat hij bereid is te doneren als ‘Rob Oudkerk, Gerdi Verbeet c.s.’ een ‘eigen partij oprichten.’

Wie jarenlang het gezicht was van bestuurlijke continuïteit, hoort liever geen revolutionaire taal van leden die de straat op willen. Haar vertrek is niet alleen cultureel: het is klassenverraad — van boven naar beneden. Het feit dat uitgerekend Uri Rosenthal deze garde PvdA wil sponsoren bevestigt dit. Verbeet kiest voor de commissarissenkamer, omdat de achterban te luid, te links en te lastig werd.

Ze bekritiseert de fusie met GroenLinks als een “historische beslissing met fatale afloop voor de sociaaldemocratie.” Ze hekelt dat de motie van haar eigen beweging, Rood Vooruit, werd weggestemd. Ze noemt de fusie louter gedreven door machtsoverwegingen. Maar wie beter leest, ziet ook: de macht die zij verdedigt, is niet de macht van het congres, maar van de commissarissenkamer.

Fatsoen, in haar beleving, is geen moreel kompas maar een schild. Geen beginsel, maar een barrière tegen politieke waarheid. Ze klaagt over het gebrek aan respect, maar bedoelt: het ondraaglijke lawaai van teruggekeerd conflict. Alsof morele stellingname pas legitiem is zolang die stil, beleefd en kansloos is.

Verbeet zegt dat de fusie te snel komt. Dat het programma nog niet af is. Dat de boedelverdeling nog niet rond is. Maar wie luistert, hoort geen rede, maar angst. Angst dat de PvdA eindelijk kleur moet bekennen. Dat sociaaldemocratie ophoudt cultureel erfgoed te zijn en een politiek project wordt dat keuzes eist. Vergroening is zo’n keuze. En het botst. Niet met de leden, die al lang klaar zijn voor klimaatrechtvaardigheid, maar met de bestuurskamers, de lobbynetwerken, de belangenverstrengelingen.

De Dead Kennedys voorspelden dit al in California Über Alles: de machthebbers presenteren zich als vriendelijk en rationeel, maar achter het Zen-facade loert de ijzeren vuist. Gavin Newsom fluistert over “equality and balance” terwijl hij de belangen van de markt bewaakt. En hier, in poldervorm, fluistert Verbeet over redelijkheid en fatsoen terwijl ze de fossiele status quo beschermt.

Op 3 juli 2025 voerde Extinction Rebellion nog een sit-in in de lobby van het NOS-gebouw om eerlijk nieuws te eisen. “De NOS zegt neutraal te zijn, maar misleidende frames en een rechtse bias geven een vertekend beeld,” aldus woordvoerder Martijn Dekker. Van de klimaatcrisis tot de genocide in Gaza: de NOS noemt het journalistiek, maar herhaalt vooral de frames van de macht. Het is dezelfde esthetiek van fatsoen die Verbeet zo dierbaar is: rust bewaren, terwijl de wereld in brand staat.

En kijk waar het neoliberalisme en de Derde Weg ons gebracht hebben: “We’ve got a bigger problem now.” Wat ooit sociaal beleid heette, is verworden tot marketingstrategieën en zachte slogans over duurzaamheid. We krijgen lounge jazz op de Titanic terwijl de elite champagne drinkt en de meerderheid verdrinkt. Verbeet belichaamt precies dat: de softe verpakking van een systeem dat ons de afgrond in duwt, want het moet wel “leuk blijven”.

“Mensen met een platte beurs hebben recht op een partij die opkomt voor hun belangen. […] Mensen zoals mijn grootouders, waardoor ik sociaaldemocraat ben geworden, die wil ik uitnodigen om terug te komen.”

Naast dat jouw grootouders allang dood zijn, zijn de mensen met een platte beurs de eersten die de tol betalen voor klimaatverandering. Als de voedselprijzen exploderen omdat de bijen uitsterven, merken zij dat het eerst. Als de airco’s stilvallen tijdens hittegolven, is het niet de elite die stikt. Dit is het fundamentele verraad: wie werkelijk opkomt voor de “platte beurs”, zou de aarde verdedigen tegen de bedrijven die hen als eerste overboord gooien. Maar wie in de Raad van Commissarissen van Unilever zit, wil géén partij die fossiele reclame verbiedt, klimaatwinsten belast of productieketens transparant maakt. Zulke partijen stellen vragen — en de macht haat vragen.

Verbeet speelt de rol van gewetensvol ouder. De stem van redelijkheid, die zich met pijn in het hart terugtrekt. Wat ze verbergt achter haar verontwaardiging is de klassieke schaduw van de gevestigde orde: verzet tegen verandering verpakt als bezorgdheid. Het verzet tegen links, verpakt als loyaliteit aan de partij. Het verzet tegen vergroening, verpakt als zorg om de toon. Verbeet belichaamt het soort sociaaldemocratie dat liever vergeelt dan verandert. Dat liever herdenkt dan hervormt.

Dit moment dwingt de partij tot helderheid: je kunt geen brede volkspartij zijn en tegelijk onderdak bieden aan fossiele lobby, financieel opportunisme en stilstaande nostalgie. Je kiest. En de keuze van Verbeet is een keuze voor het verleden. Het vertrek van Verbeet is geen drama. Het is helderheid. Duidelijkheid over waar de breuklijnen liggen. Tussen links als marketing en links als strijd. Tussen nostalgie en noodzaak. Tussen duurzaamheid als logo en duurzaamheid als politieke daad. De leden van GroenLinks-PvdA hebben laten zien dat ze hun politiek elders willen voeren: op straat, in het parlement, in de werkelijkheid.

Want echte vergroening betekent confrontatie met kapitaal. Niet praten over klimaat, maar de markten breken die het verwoesten. Niet keurmerken verspreiden, maar verantwoordelijkheid eisen. En daar hoort geen greenwashing bij. Daar hoort strijd bij. Echte, groene, linkse strijd. Geen nostalgie verpakt als nuance, maar samen vooruit.