Wat zou er gebeuren in de tunnels van Hamas?

Hoe zullen de romanciers en de filmmakers oordelen, hoe zal straks de Gazafilm eruit zien?

Op 30 januari 1945 ging in het al grotendeels verwoeste Berlijn de film Kolberg in première. Tegelijkertijd vond een vertoning plaats voor de verdediging van de vesting La Rochelle aan de Atlantische Oceaan, waar een Duits garnizoen nog stand hield. De rijksgevolmachtigde voor de totale oorlogsvoering dr. Joseph Goebbels had in een jachtvliegtuig de de riscorijke tocht over geallieerd gebied laten maken om een kopie te droppen. Op de radio sprak hij de soldaten in La Rochelle kort toe.

Kosten nog moeite waren voor Kolberg gespaard. Regisseur Veit Hartlan mocht vrijelijk Wehrmachtsdetachementen als figurant inzetten. Dat was nodig want van hem was een spektakelfilm besteld over het beleg van het stadje Kolberg door de troepen van Napoleon. Die schieten alles in puin maar burgemeester Nettelbeck smeekt de militaire commandant Gneisenau op zijn knieën om toch vol te houden. Als door een wonder wordt aan het eind Kolberg gered als gevolg van een buitengebeuren. De boodschap: nu volhouden, dan worden wij op het laatste moment gered.

In zijn laatste maanden zocht Hitler veiligheid in een grote schuilkelder onder de Rijkskanselarij. Hij verkeerde daar tussen hoop en vrees, wachtend op een wonder. Hij dacht aan een van zijn voorbeelden, koning Frederik de Grote van Pruisen, die op het nippertje voor de totale ondergang werd behoed omdat in Sint Petersburg een tsaar de troon besteeg die een bewonderaar van hem was. Hij sloot vrede in plaats van Pruisen te veroveren wat hij toen makkelijk had kunnen doen.

In diezelfde maanden vroeg Goebbels zijn naaste medewerkers, welke rol ze zouden willen spelen als er over honderd jaar een film zou worden gemaakt over hun tijd: die van helden of van lafbekken? In zijn laatste dagen raakte Hitler ervan overtuigd dat het Duitse volk gefaald had. Daarom verdiende het de ondergang. Het was laf gebleken.

Zouden dit soort gedachten leven in de tunnels van Hamas? Er komt nauwelijks iets naar buiten over het ondergrondse leven van de strijders. We weten niet wat de commandanten overleggen. We hebben er geen idee van hoe hun dagelijks leven in elkaar zit en wat er in deze noodsituatie bij hén op het menu staat. En evenmin waar zij op hopen. Hun vijand lijkt net als de geallieerden in de Tweede Wereldoorlog door te willen vechten tot de onvoorwaardelijke overgave. Dan is de enige optie die Hamas heeft om een einde te maken aan het bloedvergieten. De strijd opgeven en proberen te ontsnappen aan de lange arm van Israël.

Of is dat toch niet het geval? Kan volhouden leiden tot een uitkomst zoals in de propagandafilm Kolberg of de wonderbaarlijke uitredding van het tot de ondergang gedoemde Pruisen van Frederik de Grote. Zal een buitengebeuren Israël dwingen op te geven? Neemt Trump de rol van de Russische tsaar op zich? Houdt men zich daar onder de grond aan die strohalm vast? Maakt de mogelijkheid van zo'n wonderbaarlijke uitredding al het lijden boven de grond de moeite waard? Dit natuurlijk in het licht van de geschiedenis en de uiteindelijke overwinning waaraan niemand mag twijfelen?

Het kan niet anders of romanciers en filmmakers zetten nu al hun verbeeldingskracht in om straks een grote Gazafilm te maken met in de hoofdrol de strijders van Hamas, hun commandanten en de gewone manschappen. Met een première op het filmfestival in Cairo en daarna vertoningen in Cannes of Berlijn. Waar zal die film aan doen denken? Aan het pompeuze Kolberg of Der Untergang? Of aan Darkest Hour over Churchill in 1940 en hoe hij in het Lagerhuis sprak:

 "We shall fight on the beaches, we shall fight on the landing grounds, we shall fight in the fields and in the streets, we shall fight in the hills; we shall never surrender. And even if, which I do not for a moment believe, this island or a large part of it were subjugated and starving, then our Empire beyond the seas, armed and guarded by the British Fleet, would carry on the struggle."

Of zal het een diepgaand psychologisch portret zijn over de dilemma's en de gruwelijke keuzes waarvoor de hoofdrolspelers staan. En zijn dat dan tragische helden? Of juist niet? En zal het gaan over de vraag welke offers je van anderen mag verlangen voor het realiseren van jouw ideaal? Over die afweging?

Bekijk hier een fragment uit Darkest Hour met Churchills beroemde speech.

Bekijk hier de slotscene van Kolberg.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin zeker nu de laatste putten open blijven. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst over politiek en geschiedenis. Nu: de waarheid als slachtoffer van de komende verkiezingsstrijd.