We moeten kiezen: zijn er in 2050 nog kleine boeren of alleen maar megastallen?

Als de overheid geen drastische keuzes maakt om de natuur te verbeteren, dan zal Nederland de komende jaren veel vaker te maken krijgen met crises à la de stikstofcrisis, die nu onder meer voor problemen zorgt in de (woning)bouw. Daarvoor waarschuwt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in zijn toekomstverkenning voor landbouw en natuur.

Als Nederland in 2050 wil voldoen aan de afspraken over natuur, waterkwaliteit en klimaat, dan is het onvermijdelijk dat er tegen die tijd meer natuur is in Nederland. Er moet 20 tot 30 procent meer natuur worden aangelegd, en dat gaat ten koste van de landbouwgrond.

Er zijn volgens het PBL twee scenario’s die tot het gewenste resultaat kunnen leiden. In beide scenario’s komt er meer natuur, maar de rol van de boeren verschilt. In het eerste scenario, het ‘intensief-technologische scenario’, zal er sprake zijn van verdere schaalvergroting in de agrarische sector. Grote boerenbedrijven produceren voor de export, met name vlees en eieren. Koeien in de wei zullen nagenoeg verdwijnen. Het levert een leeg landschap op, met meer ruimte voor natuur.

In het ‘natuurinclusieve scenario’ blijft er wel ruimte voor kleine boeren, maar die zullen minder produceren. De boeren gaan hun geld ook verdienen met natuurbeheer en recreatie. “Het landschap zal afwisselender zijn met veel heggen, oevers en akkerranden, die naast een bijdrage voor biodiversiteit ook zorgen voor bijvoorbeeld natuurlijke plaagonderdrukking en bestuiving.”

Welke kant we opgaan, is volgens de onderzoekers van het PBL een vraag die het beste kan worden besproken binnen een staatscommissie. Trouw bericht:

““Dat biedt zekerheid, ook aan boeren”, zegt onderzoeker Martijn Vink. “Het Landbouwakkoord mislukte en ook de ministeriële stikstofcommissie slaagde er niet in een beeld te vormen van de toekomst op de langere termijn”, legt PBL-directeur Marko Hekkert uit. “De politiek blijft steken in het hier en nu.””