We vieren Bevrijdingsdag tegen de achtergrond van het mogelijk uiteenvallen van de NAVO

Poetin klopt al aan de deur van Litouwen en Nederland viert feest.

“De geschiedenis herhaalt zich” is een uitdrukking om aan te geven dat sommige gebeurtenissen uit het verleden zich kunnen herhalen. De huidige geopolitieke ontwikkelingen geven reden om hier aan te denken.

Europa is sinds Donald Trump in januari 2025 voor de tweede keer is benoemd tot president van de VS, geconfronteerd met een uiterst onzekere situatie ten aanzien van het voortbestaan van het NAVO-bondgenootschap. De VS zal zich militair terugtrekken uit Europa. Europa moet haar eigen militaire boontjes doppen tegen het steeds agressievere Rusland van Poetin.

Volstrekt onzeker is of de VS zich geheel uit het NAVO-bondgenootschap zal terugtrekken en of de Europese NAVO-lidstaten kunnen blijven  rekenen op toepassing van artikel 5 van het NAVO-verdrag. Dat bepaalt dat een aanval op één bondgenoot  een aanval op alle NAVO-landen zal zijn.

Anders gezegd: hoe lang kan Europa nog rekenen op het nucleaire schild van Amerika als Rusland een lid van het NAVO-bondgenootschap binnenvalt?

Je hoeft geen doemdenker te zijn om in mei 2025 uiterst ongerust te zijn over de veiligheid van Europa als de VS uit de NAVO zal stappen. Alle signalen wijzen méér in die richting dan in het voor Europa vertrouwde beleid dat de VS als grootste NAVO-land Europa met al haar militaire middelen en afschrikwekkende nucleaire schild zal verdedigen.

De Nederlandse overheid heeft recent haar burgers voorgehouden dat we als samenleving en burgers weerbaarder moeten worden. Of die boodschap al is binnengekomen is de vraag. Vermoedelijk moet dat besef nog indalen bij grote groepen burgers.

Het is belangrijk om juist op Bevrijdingsdag stil te staan bij de feitelijke veiligheidssituatie op deze dag in Europa. Het is gelukkig geen oorlog. Maar ook geen vrede.

Weerbaar worden als burger en samenleving is dus geen overbodige luxe meer, maar biedt ook geen zekerheid dat er geen oorlog meer zal kunnen komen.