Weer Russische diplomaten niet bij dodenherdenkingen, geef Poetin geen extra materiaal voor zijn propaganda

De Tweede Wereldoorlog heeft naar schatting 26,7 miljoen Sovjetburgers het leven gekost, onder wie negen tot tien miljoen militairen. 

Zijn Russische diplomaten nog welkom op herdenkingsbijeenkomsten van de Tweede Wereldoorlog? Die vraag moet de komende tijd door de organiserende comités worden beantwoord, voor zover zij de gewoonte hadden ambassademedewerkers uit te nodigen. Sommigen hebben al een klinkend “neen” laten horen. De Russen hebben zich door hun gedrag in Oekraïne gediskwalificeerd. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei houdt zich op de vlakte. Men moet dat op plaatselijk niveau maar uitzoeken.

De Tweede Wereldoorlog heeft naar schatting 26,7 miljoen Sovjetburgers het leven gekost, onder wie negen tot tien miljoen militairen.

Zij stierven voor ónze vrijheid maar niet voor die van hen zelf. De Sovjetleider Stalin deed qua misdadigheid en paranoia niet voor Hitler onder. Na zijn overwinning op het Derde Rijk scherpte hij zijn regime nog eens aan. Zo verdwenen de meeste Russische soldaten die de Duitse krijgsgevangenschap hadden overleefd, linea recta naar de Goelag. Tegelijk liet hij op grote schaal Sovjetburgers arresteren die verdacht werden van internationale belangstelling, bijvoorbeeld omdat zij buitenlandse postzegels in hun verzameling hadden. Zulke kosmopolieten verdwenen eveneens in de Goelag. Stalin was net bezig met het op touw zetten van een grote jodenvervolging toen de dood hem haalde.

Bevrijd worden door het Rode Leger was om het zachtjes te zeggen een traumatische ervaring waarvan de wonden nog niet geheeld zijn, ook al zijn verreweg de meeste mensen die het mee moesten maken inmiddels overleden. Bijzondere vermelding verdient het feit dat het Rode Leger rustig afwachtte terwijl de Wehrmacht de opstand van het Poolse binnenlandse leger neersloeg en vervolgens van Warschau de meest vernielde stad van de hele Tweede Wereldoorlog maakte. Nummer twee op deze lijst is overigens Manila.

Dit is nooit aanleiding geweest Russisch ambassadepersoneel bij dodenherdenkingen te weren. Integendeel: zelfs in het hartje van de Koude Oorlog erkende men dat de gruwelijke offers die de Russische bevolking gebracht heeft alle bezwaren oversteeg. Ook nu wil Jules Grishaver, voorzitter van het Auschwitz Comité, Russische vertegenwoordigers niet uitsluiten. Hij heeft gelijk.

Nederland verkeert niet in staat van oorlog met Rusland. De diplomatieke betrekkingen zijn niet verbroken. We hebben zelfs wél een functionerende ambassade in Moskou maar – uit angst voor bombardementen – niet in Kiev. We volgen niet het voorbeeld van Italië dat uit solidariteit zijn ambassadeur naar de Oekraïense hoofdstad terugstuurde, nu het beleg is opgeheven. Geen plek voor ons dapper vaderland op de eerste rij!

Er is geen enkele reden  Russisch ambassadepersoneel te weren bij een dodenherdenking waarin we ook stilstaan bij de haast zevenentwintig miljoen Russen die het leven lieten voor hún vaderland en voor onze vrijheid want zonder dat offer en de doodsverachting van de Sovjetsoldaten was Duitsland wellicht niet verslagen.

Natuurlijk: Russische soldaten maken zich schuldig aan oorlogsmisdaden. Poetin is een zwarte vogel. Zijn wiekslag overschaduwt heel Europa. Benoem dat dan bij al die monumenten. Tijdens zo’n herdenking onderstrepen wij immers de kernwaarden van onze democratie. Het zou laf zijn te zwijgen over de landen die nú een strijd op leven en dood moeten vechten om ze in stand te houden.

Maar het getuigt van kleinheid, van gebrek aan niveau, van een zekere mate van lulligheid het Russisch ambassadepersoneel te weren. Het is te nauw verwant aan het schrappen van Tsjaikovsky uit een concertprogramma. Laat ze het verhaal maar horen. Dat is goed voor ze. Ze horen juist aanwezig te zijn. Houd ze weg en je levert alleen maar voedsel aan de propaganda van het Kremlin.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.

Foto: Nationaal Comité 4 en 5 mei, Jasper Juinen