Welkom in Boerderij Nederland, waar natuur een obstakel is

Hoe de toekomst van Nederland op het spel staat in de strijd tussen de natuur en landbouw

Stel je eens voor: een Nederland zonder bossen, heidevelden of beschermde natuur. Gewoon één gigantisch boerenbedrijf, helemaal van Groningen tot aan Maastricht. Geen Veluwe, geen Waddenzee of Natura 2000-gedoe dat ‘vooruitgang’ tegenwerkt. Gewoon een ononderbroken vloerbedekking van maïs, stallen en koeien. Dat is de natte droom van de agro-lobby, en BBB-gedeputeerde Ans Mol heeft de plannen alvast klaarliggen (De Gelderlander, 27-03-25).

Tijdens een avondje met boeren in Winterswijk liet ze haar ware gezicht zien: “Als het aan ons lag, schrapten we morgen nog alle Natura 2000-gebieden, misschien wel de hele Veluwe”. Ja, u leest het goed. Dit zei ze echt, zonder nuance, geen poging tot balans tussen landbouw en natuur. Een rechtstreekse aanval op onze meest waardevolle natuurgebieden. Ze heeft zich niet versproken, een politieke uitglijder gemaakt. Nee, dit is een glimp in de ziel van een partij die slechts één belang dient: de agrarische sector, ten koste van alles.

Ans Mol
Je zou toch mogen verwachten dat iemand met de naam Ans Mol wel wat sympathie zou hebben voor de natuur. Mollen zijn tenslotte nuttige diertjes die de bodem loswoelen, precies wat je nodig hebt voor een gezonde grond. Maar nee: als het aan haar ligt wordt de Veluwe omgeploegd totdat er geen mol te bekennen is. Geen dassen, geen edelherten, geen vogels.

Gewoon een strakke, strakgespoten vlakte van monocultuur. Waar de enige wilde dieren nog de verdwaalde plofkippen zijn die per ongeluk uit een vrachtwagen zijn gevallen.

Misschien is dat wel haar ultieme plan: alle natuur zo slopen dat er geen enkele natuurbeschermer meer is om tegen haar plannen in te gaan. Want zonder vogels, ook geen vogelaars. En zonder bomen kunnen die vervelende natuurliefhebbers zich ook nergens meer aan vastketenen. Één groot weiland, zo strak als een biljartlaken, zonder achterlijke beestjes of andere hinderlijke tekenen van biodiversiteit.

Natuur als hinderlijk obstakel
Het probleem met de natuur is dat het ruimte inneemt die ook zou kunnen worden gebruikt voor de intensieve landbouw. Hoe durft de Veluwe, een van de gebieden met de meeste biodiversiteit in de weg te staan van schaalvergroting? Hoe durft ‘Europa’ natuurregels op te leggen die het ‘voortbestaan’ van (sommige) boerenbedrijven in gevaar brengen! Ans Mol, zegt het hardop: als het kom, werd de natuur zonder pardon opgeofferd. Bizar.

En als dat nou niet kan? Dat is dan de schuld van ‘het systeem’! Zo concludeerde een melkveehouder uit Twente tenminste, die in een artikel uit de Volkskrant (21 maart 2025) klaagt over ‘Wageningen-groen’-ambtenaren die BBB-minister Wiersma saboteren. Want ja, natúúrlijk is het niet de schuld van decennia aan verwaarlozing van de natuur, overmatig mestgebruik en juridische realiteit. Nee, het zijn de onderzoekers en ambtenaren die nog wel enigszins aan feiten en milieuregels vasthouden.

‘Wageningen-groen’ ironie
De ironie is idioot. Want Wageningen (de universiteit waar de ‘groene ambtenaren’ vandaan komen) is wereldwijd hét kennisinstituut als het gaat om landbouwinnovatie. Daar wordt onderzocht hoe boeren hun opbrengsten kunnen verhogen, de bodemvruchtbaarheid kan worden verbeterd en hoe het gebruik van grondstoffen efficiënter worden gemaakt.

Dus, terwijl sommige boeren en hun politieke vertegenwoordigers Wageningen beschuldigen van het hebben van een ‘groene agenda’ die hen tegenwerkt is het juist diezelfde universiteit die de sector helpt met het toekomstbestendiger worden. Zonder Wageningen zaten vel boeren nog vast aan achterhaalde methodes, zonder kennis over gewasverbetering of technologische oplossingen om de stikstofuitstoot te verminderen.

Maar nee, in de alternatieve boze boerenwerkelijkheid is wetenschap per definitie verdacht, tenzij het vertelt wat de agrariër wil horen. ‘Wageningen-groen’ is het nieuwe ‘klimaatdrammer’. Een term waarmee elke vorm van expertise wordt afgedaan als ideologisch gekleurde onzin. Terwijl het in werkelijkheid juist Wageningen is die ervoor zorgt dat Nederlandse boeren überhaupt nog concurrerend zijn.

Dát in een wereld waar landen zoals Denemarken, Duitsland, en de VS volop bezig zijn met efficiëntie en duurzame landbouwtechnieken. En als de anti-wetenschappelijke onderbuikretoriek van de agrolobby het wint, is het de uiteindelijk de sector zelf die de prijs gaat moeten betalen.

Pathospopulisme
Nuance moet uiteraard wijken voor emotie. De harde waarheid (Nederland heeft nu eenmaal Europese natuurverplichtingen, en dat de stikstofcrisis een écht probleem is, en dat onze natuur het al zwaar te verduren heeft) wordt vakkundig genegeerd. De boze boer wordt in plaats daarvan opgestookt met onhaalbare beloftes.

Het is een vaak zichtbare tactiek bij populistische partijen zoals de BBB: problemen aanwijzen, de schuld verleggen, en doen alsof je de oplossing hebt. Schrappen die Natura 2000-gebieden! Alsof Nederland even kan beslissen internationale afspraken naast zich neer te leggen.

Het maakt natuurlijk totaal niet uit of het realistisch is. Het is veel belangrijker dat de boodschap lekker klinkt in een zaal vol boze boeren. Dat zij later de rekening krijgen is doet er even niet toe.

Een groot agro-industrieel complex
Als alleen de BBB en de agrolobby het voor het zeggen hadden, transformeren we Nederland in een soort dystopisch Denemarken, waarin elk stukje natuur is afgemat voor intensieve landbouw. Wild dat niet meer kan overleven, instortende insectenpopulaties en een landschap waarin productiviteit het enige is dat nog telt.

Ironisch, want zonder natuur sterft ook de landbouw. Geen gezonde ecosystemen betekent geen vruchtbare grond, geen bestuivende insecten of waterbuffering. Maar dat is voor later. Eerst korte termijnvoordeel halen, en de illusie verkopen dat alles kan, zolang we maar genoeg ophef veroorzaken.

Een waarschuwing aan Nederland
Ans Mol en haar BBB-collega’s laten overduidelijk zien waar zij hun prioriteiten hebben liggen. Niet bij de samenleving als geheel. Ook niet bij natuurbehoud. Niet bij duurzaamheid. Bij een belangenclubje die het liefst elke vierkante postzegel buitengebied claimt voor landbouwproductie.

Dat is toch een gemiste kans, juist voor de boeren zelf. Want een landbouwsector die toekomstgericht is heeft belang bij samenwerking met natuurbehoud, innovatie en milieubeheer. De boeren die worden wijsgemaakt dat ze alleen maar tegenstanders hebben zouden misschien wel de eersten kunnen zijn die de gevolgen voelen van een op lange tijd onhoudbare politiek.

Als we deze koers blijven varen, wordt Nederland straks één gigantische boerderij. Geen Veluwe, rust, of biodiversiteit. Alleen een eindeloze zee van weilanden en stallen.

De keuze is volledig aan ons. Willen we een land met natuur én landbouw, of geven we alles over aan de agrolobby totdat we alleen nog maar foto’s over hebben van wat ooit de prachtige Veluwe was.

Het prachtige boerenbedrijf
Ik wil er geen misverstand over laten bestaan: boeren zijn essentieel in onze voedselvoorziening. Boerenbedrijven zijn werkelijk prachtig, familiebedrijven die regelmatig generaties lang met toewijding en vakmanschap werken om ons dagelijks voedsel te produceren. Ik heb diep respect voor hun inzet, harde werk en ongeëvenaard vermogen om onder steeds veranderende omstandigheden te blijven produceren.

Het boerenleven is echt geen gemakkelijke opgaven. Het bestaat uit vroege ochtenden, lange dagen, onzekerheid over prijzen en (perspectiefloos) beleid. Dat vergt een enorme toewijding. Boeren(families) dragen een cruciale verantwoordelijkheid, naast onze voedselvoorziening ook voor het beheer van het landschap en de omgeving waarin ze werken.

Juist hierom is het schrijnend dat juist de partijen die beweren voor de boeren op te komen, juist de boeren een doodlopende weg insturen. Loze beloftes en valse hoop op een simpelweg niet houdbare toekomst krijgen boeren van minister Wiersma, in plaats van een eerlijk beleid dat boeren helpt te verduurzamen en economisch sterker te maken. Échte steun voor boeren zou investeren in oplossingen moeten betekenen, waarmee ze ook de komende decennia nog een gezond bedrijf kunnen laten draaien, zonder in een uitzichtloze strijd tegen de natuur te worden gedrukt.

Boeren verdienen een toekomst, niet een Nederland waarin alles wordt platgebrand voor het korte termijngewin, wel een land waarin landbouw, de natuur en een leefbare omgeving hand in hand gaan.