Welkom in seizoen 2 van het politieke theater: nu met extra mea culpa en regenboogzebrapaden

Het is weer begonnen. Het nieuwe parlementaire seizoen is losgebarsten, en Den Haag maakt zich op voor wat het beste omschreven kan worden als seizoen 2 van het grote politieke theater.

Voor de gemiddelde burger nauwelijks te volgen, voor de politieke junkie nauwelijks bij te houden. Want hoe combineer je de exponentiële groei aan talkshows, spinoptredens en spoeddebatten met iets futiels als… een baan? Of kinderen? Of überhaupt nog enig vertrouwen in de politiek?

Toch zijn er patronen te herkennen. Neem Dilan Yesilgöz, die na haar electorale afgang een schuldbewuste mediasprint inzet. Niet naar de kiezer, maar naar de Telegraaf, waar Wouter de Winther alvast haar nieuwe profiel in elkaar heeft getimmerd: Dilan de Milde. Klinkt als Geert Milders, maar dan zonder de gratie. De uitsluiting van Timmermans? Geen spontane ingeving, maar een geplande zet uit het VVD-handboek voor imagotransities. Helaas voor haar: het werkt niet meer. In de peilingen blijft de VVD in vrije val.

Wie wél stijgt? Geert Wilders, die nu al weken bovenaan staat met 35 zetels. En dat terwijl het politieke midden elkaar verdringt om ‘redelijkheid’ te claimen, en de kiezer zich afvraagt of er überhaupt nog iemand is die voor hém vecht.

Enter Roy Kramer. De voormalige D66-spindoctor die in de Volkskrant snoeihard uithaalt naar zijn eigen politieke verleden. Zijn boodschap is glashelder: het midden verliest niet ondanks z’n fatsoen, maar dankzij.

Volgens Kramer moeten partijen niet alleen eenvoudiger en emotioneler communiceren, maar ook meer durven polariseren. Niet vanuit plat opportunisme, maar omdat politiek ook emotie, conflict en herkenbaarheid vergt. En daarin faalt het midden collectief. Zijn analyse is pijnlijk scherp: “De democratie gaat aan kleine moraliteit ten onder.”

Intussen regeert de waanzin. Neem Gouke Moes, zelfverklaard ‘boertje’, zonder bul, maar met ministeriële ambities. BBB bombardeert hem tot minister van Onderwijs – de opvolger van iemand als Robbert Dijkgraaf, nota bene, een wetenschapper die colleges gaf in Princeton, niet in de kantine van een dorpshuis. Niet vanwege zijn visie of kennis, maar omdat zijn imago zo lekker contrasteert met het “woke bolwerk” waar Caroline van der Plas haar achterban mee blijft voeden. Het incident rond regenboogzebrapaden met hakenkruizen in Appingedam wordt daarbij niet bestreden, maar benut: als cultuuroorlog in de klas.

Of neem Ingrid Coenradie. Haar optreden bij Pauw was geen politiek interview, het was een auditie. Onder het goedkeurend knikje van PVV’s Fleur Agema moest ze live bewijzen dat ze écht een islamcriticus is, compleet met archiefbeelden uit de Rotterdamse gemeenteraad. De boodschap was duidelijk: ze is niet zomaar staatssecretaris, ze is gescout door Wilders himself. Als ‘authentieke’ moslimhater. Weet de kiezer even waar hij aan toe is.

Ziedaar: dit is het niveau van het politieke debat anno 2025. Minder een strijd van ideeën, meer een verkleedpartij met soundbites.

En toch blijft het midden denken dat het “inhoudelijk” wel redt. Dat de kiezer vanzelf terugkomt als we maar blijven praten over “verbinding”, “de woningmarkt” of “verantwoordelijkheid”. Maar zoals Kramer stelt: zo werkt het niet meer. Verkiezingen zijn geen beleidsnotities, ze zijn Netflix-series met cliffhangers, helden en schurken.

Wie geen vijand durft te benoemen, wie geen emotie oproept, wie denkt dat de kiezer zijn stem bepaalt op basis van beleidsdoorrekeningen – die verliest.

En ondertussen? Ondertussen zit de kiezer thuis, op de bank, met de afstandsbediening in de hand. En zapt door. Op zoek naar iemand die wél voor hem lijkt te vechten.

Misschien wil die kiezer op dit moment niet eens meer horen wat partijen allemaal vinden over wonen, asiel, migratie, veiligheid of stikstof. Misschien wil hij gewoon weten welke partijen elkaar níet uitsluiten, zodat er tenminste een paar overblijven om op het pluche te zitten en er überhaupt nog besluiten genomen kunnen worden. Zónder dat het eerst geframed moet worden als rechts of links, progressief of conservatief.

Hoe moeilijk kan het zijn, dames en heren politici, om dáár eens mee te beginnen?