Wie de doden herdenkt en tegelijkertijd oorlog propagandeert is hypocriet

Het is een ziek mechanisme, een patroon dat noodzaakt om doorbroken te worden.

"Natuurlijk kan het geen kwaad (elke dag) stil te staan bij het leed waar ook ter wereld. Maar het is tegelijk de vraag of daarmee het karakter van de Dodenherdenking op 4 mei niet verwatert. Want wie alles gedenkt, gedenkt eigenlijk niets." Dit schrijft Aylin Bilic in haar column in NRC. Sorry, wat een onzin. Het wordt juist de hoogste tijd om de dodenherdenking op 4 mei te transformeren naar het hier en nu, om deze dodenherdenking schreeuwend actueel te maken en niet alleen de Nederlandse doden te herdenken van 70 jaar geleden, maar alle slachtoffers – niet alleen de doden – te herdenken van alle oorlogen ter wereld.

Daarmee zeg je namelijk dat oorlog geen goede manier is om een conflict op te lossen, niet de eerste manier moet zijn om een conflict op te lossen, maar de allerlaatste. Juist omdat je hiermee de link legt tussen oorlog en de slachtoffers die het maakt. De doden, maar ook het trauma bij mensen die nog blijven leven. Trauma dat generaties lang doorwerkt. Zelf ben ik een kind van twee oorlogskinderen, mijn moeder is geboren tijdens de laatste oorlog binnen onze landsgrenzen, mijn vader was rond de 10 jaar oud. Zij hebben daar zelf een grote klap van gekregen. Mijn ouders hebben dat niet verwerkt, waardoor de pijn van de oorlog ook weer doorwerkte op mijn opvoeding. Ik schreef daarover eerder dit artikel.

Door op 4 mei stil te staan bij ALLE slachtoffers van oorlogen – doden en levenden – zeg je als burgers NEE tegen alle oorlogen en met name tegen de verwoestende gevolgen daarvan. Maar vooral NEE tegen zowel de hedendaagse oorlogsretoriek van onze politieke leiders als NEE tegen de zieke oorlogsindustrie. Ik vind het behoorlijk hypocriet als je het ene moment stil staat bij de doden van 70 jaar geleden en het volgende moment een oorlog in Oekraïne of het Midden-Oosten propagandeert. Miljarden steurt naar oorlogsgebied en dit legitimeert door een zwart-wit beeld te schetsen van zij zijn goed en die ondersteunen wij en die anderen zijn slecht, monsters die vernietigd, overwonnen dienen te worden. Het is een ziek mechanisme, een patroon dat noodzaakt om doorbroken te worden.

Ja, het wordt de hoogste tijd om niet alleen de Nederlandse doden van 70 jaar geleden te herdenken, maar alle slachtoffers van oorlogen, omdat je daarmee de link gaat leggen tussen oorlog en hun slachtoffers en daar ook verantwoordelijkheid voor neemt. Onze politieke leiders kunnen oorlog propaganderen omdat zij enkel vanuit hun hoofd en macht denken en niet vanuit hun hart. En daardoor niet de link leggen met de verwoestende gevolgen daarvan. Want als zij hun hart zouden betrekken bij beslissingen om oorlog te voeren of te ondersteunen, zij hier veel terughoudender in zouden zijn. Oorlog is geen overwinning, het is een signaal van onze onvolwassenheid, dat we hebben gefaald om een conflict op te lossen zonder oorlog. We hebben gefaald om op een goede, open, eerlijke en authentieke en doeltreffende manier te communiceren met elkaar. Oorlog is een menselijke nederlaag die grote verwoesting aanricht, zowel materieel als emotioneel. Door oorlog te blijven verdedigen als noodzakelijk, heb je voor mij als politiek leider gefaald. Heb je er niet alles aan gedaan om tot andere oplossingen te komen voor een conflict. We, en dan met name onze politieke leiders, doen alsof oorlog normaal is. Oorlog is niet normaal, het is abnormaal. Als we dan in een grote transitie zitten op zo’n beetje alle gebieden van onze samenleving, zou oorlog echt iets moeten zijn wat we achter ons zouden moeten laten.

Communicatie is daarbij volgens mij een sleutelbegrip. Samen met een deskundige op gebied van geweldloze communicatie leidde ik deze week een bijeenkomst met 15 mensen van een team dat werkt met jonge, zoekende en talentvolle mensen. Het was heel bijzonder wat deze bijeenkomst bracht aan het uitspreken van problemen waar ze tegen aanliepen, het voelen van verbondenheid, ontmoeting, de aanzet die werd gegeven voor een nieuw begin. Niet voor niets is deze geweldloze communicatie bedacht door Marchall Rosenberg, die zijn inspiratie vond tijdens de rassenrellen in de VS. Daarnaast is het noodzakelijk om te zien dat er mensen zijn waarbij deze methodiek niet werkt, omdat zij niet bereid zijn om uit een conflict te komen, juist leven op conflict en chaos en dit ook veroorzaken. Bewustzijn en kennis over deze dynamiek van wat ik hier even noem dwingende controle is noodzakelijk om hier op een tactische en goede manier mee om te gaan.

Iris Koops van Het Verdwenen Zelf en Marieke van Voorn hebben hier bijvoorbeeld veel deskundigheid in ontwikkeld. Dit zijn allemaal stappen die we kunnen maken voordat we kiezen om tot oorlog over te gaan. Dat we hier nog enorm veel in hebben te leren, bewijst wel de manier waarop onze 4 politieke leiders op dit moment een nieuw kabinet aan het formeren zijn. Men communiceert op onvolwassen manier vanuit macht met verborgen agenda’s, manipulerend, via de media, waarmee men een onveilige en onbetrouwbare basis creëert. Een soort oorlogssituatie eigenlijk.

Oorlog is wat mij betreft de allerlaatste optie, als je beseft wat de verwoestende gevolgen zijn. Dat bewustzijn zou een enorme boost krijgen als we besluiten om op 4 mei alle slachtoffers van oorlogen te herdenken en daardoor NEE te zeggen tegen oorlog. Laat 4 mei een groot protest worden tegen alle oorlog in de wereld! Dat is dus absoluut niet niks zoals Aylin Bilic beweert!