Wilders op ramkoers: coalitie in crisismodus

De handschoenen zijn uit. Geert Wilders heeft in een haastig georganiseerde persconferentie aangekondigd dat hij met hulp van het leger de grenzen wil sluiten voor asielzoekers. Geen overleg met coalitiepartners, geen juridische onderbouwing – puur spierballentaal om zijn tanende PVV weer op de rails te krijgen. Na weken van peilingendaling en het falen van zijn eigen minister Faber op het asieldossier, grijpt Wilders naar het zwaarste geschut. Dit is geen beleid meer, dit is campagnevoeren ten koste van de coalitie.

Voor de VVD is dit een giftige cocktail. De partij die ooit stond voor rechtstatelijkheid en bestuurlijke degelijkheid laat zich meeslepen in een populistisch draaiboek. Maar hoe lang nog? Intern groeit de onvrede. De VVD bungelt tussen meelopen en moraliseren, en dreigt ondertussen haar eigen profiel te verliezen. Waar staat deze partij eigenlijk nog voor?

Intussen dreigt een kabinetscrisis. NSC sputtert, BBB is verdeeld, en Wilders blijft dreigen. Maar wie regeert er eigenlijk nog in Den Haag? Met elke radicale uithaal van Wilders verdwijnt de bestuurlijke stabiliteit verder uit beeld. En het is de samenleving die de prijs betaalt: geen oplossingen, wel permanente campagne.

De druk op coalitiepartners neemt toe. Hoe lang houden Omtzigt en Van der Plas dit politieke slalomwerk nog vol? Wilders eist daadkracht, maar levert chaos. Als deze koers wordt doorgezet, zullen vooral de kleinere coalitiepartijen daar de electorale rekening voor gepresenteerd krijgen. In Den Haag weet iedereen: wie met Wilders regeert, verliest vroeg of laat controle over het speelveld.

Ook internationaal dreigt gezichtsverlies. De inzet van het leger tegen asielzoekers druist in tegen internationale verdragen en het imago van Nederland als rechtsstaat. Het risico is niet alleen binnenlands: diplomatieke spanningen en juridische procedures in Brussel liggen op de loer. Wie bestuurt Nederland straks nog met gezag, als de rechtsorde ondergeschikt wordt aan een peiling?

Binnen de VVD groeit het besef dat meebewegen met Wilders slechts tijdelijk soelaas biedt. De partijtop probeert het beeld van regie vast te houden, maar steeds vaker sijpelt er twijfel door. De liberalen staan voor een existentiële keuze: regeren met een radicaal-rechtse leider die geen compromissen duldt, of terug naar het midden en de klassieke rechtstaat verdedigen – ook als dat tot verkiezingen leidt.

De lente van dit kabinet is korter dan gedacht.