Het is verbazingwekkend: Geert Wilders belooft keer op keer gouden bergen, levert niks tastbaars, en een groot deel van zijn eigen aanhang lijkt het niet eens op te merken. De man profileert zich als de stem van het volk, de redder die Nederland teruggeeft aan Nederlanders. Maar wie zijn verkiezingsprogramma naast zijn stemgedrag in de Tweede Kamer legt, ziet een patroon dat schrijnend duidelijk wordt: mooie woorden, geen daden.
Neem de zorg. In het programma staat klip-en-klaar: volledige afschaffing van het eigen risico en de tandarts terug in het basispakket. Toch stemde Wilders tegen voorstellen die dit direct zouden regelen. Een voorstel voor een jaarlijkse tandartscontrole zonder eigen risico kreeg geen steun van de PVV. Fleur Agema, toen lid van het kabinet waarin de PVV zat, zei dat de partij dit tijdens de formatie wilde regelen – maar dat gebeurde niet, en kort daarna stapte de PVV uit het kabinet. De belofte stond op papier, maar toen de kans zich voordeed, liet Wilders zijn kiezers vallen.
Ook op koopkracht en energie zien we hetzelfde patroon. De PVV belooft lagere btw op energie en lagere boodschappenprijzen, maar concrete moties of wetsvoorstellen kwamen er niet. DENK-Kamerlid Stephan van Baarle zei terecht: “U heeft beloofd btw op boodschappen naar nul procent, lagere huren, verhoging minimumloon – en wat is het resultaat? Helemaal niets.” Zijn kiezers zitten nog steeds met torenhoge energierekeningen en onbetaalbare boodschappen.
Het woningdossier illustreert dit nog eens. In het programma klinkt het strijdvaardig: huizen voor Nederlanders, lagere huren, meer betaalbare koopwoningen. Maar in de Kamer bleef het stil. Geen initiatiefwetten, geen crisisplan, geen actie. Tienduizenden Nederlanders staan op wachtlijsten, jongeren vinden geen dak boven hun hoofd, en de PVV blijft vanaf de zijlijn roepen zonder stappen te zetten.
Ook op financiën en buitenlandpolitiek blijkt het verschil tussen woorden en daden. In het programma staat: “geen cent naar het buitenland”. Toch steunde de PVV miljardensteun aan Oekraïne en hulp aan Israël. Precies het tegenovergestelde van wat Wilders zijn kiezers had beloofd.
Het patroon is steeds hetzelfde. Wilders belooft veel, maar als puntje bij paaltje komt, legt hij de verantwoordelijkheid bij anderen of zwijgt hij. Hij voedt de woede van zijn achterban met grote woorden, maar als er concrete maatregelen nodig zijn, kiest hij voor de makkelijke uitweg: niets doen, of zelfs tegengesteld stemmen.
Wat mij het meest verbaast, is dat zijn achterban dit kennelijk niet ziet. In plaats van oplossingen krijgen zij retoriek. In plaats van bescherming, krijgen zij teleurstelling. Wilders voedt hun boosheid, maar laat hen in de kou staan zodra het gaat om tastbare verbeteringen. En toch lijkt zijn aanhang zich daar nauwelijks over te verbazen; het patroon van mooie woorden zonder daden lijkt geaccepteerd, bijna normaal. Het is bijna ongelooflijk dat dit nog steeds wordt goedgepraat, alsof echte prestaties er niet toe doen.
En toch staat de PVV in de meest recente peilingen op 33 zetels – ruim aan kop. Niet door sociaaleconomische dossiers, maar door het migratiedebat. De moord op Lisa en de mediastorm erna gaven Wilders de kans om zijn thema – een totale asielstop – centraal te zetten. Politicologen wijzen erop dat zulke tragische incidenten de PVV electorale impulsen geven, omdat Wilders ze vertaalt naar zijn kernframe: Nederland overspoeld door gevaarlijke vreemdelingen. Campagne-experts noemen hem “de meester van het uitmelken” van deze thema’s. Zodra de discussie over zorg, energie of wonen centraal komt, blijkt juist dat hij zijn kiezers niets tastbaars levert. Het is een electorale luchtspiegeling: groot door woede, klein in resultaten.
Zorg, koopkracht, woningen, energie, buitenland – het zijn allemaal dossiers waarop de PVV zijn verkiezingsprogramma niet waarmaakt. Wie nog steeds gelooft dat Wilders een redder is, moet de feiten onder ogen zien: hij zegt wat mensen graag horen, maar hij doet het niet. Hij kiest voor de kracht van woede, niet voor de verantwoordelijkheid van beleid.
Wij blijven kijken. Wij blijven stemmen. Wij blijven doen alsof dit normaal is. Maar het is niet normaal dat een politicus keer op keer zijn beloftes breekt en tóch wordt gevierd. Het is niet normaal dat kiezersbedrog wordt weggemoffeld onder de noemer van ‘zeggen wat je denkt’. Democratie vraagt meer dan schreeuwen vanaf de zijlijn. Ze vraagt eerlijkheid, verantwoordelijkheid en de wil om te leveren.
Wie nu nog zwijgt, kiest niet voor neutraliteit – maar voor de normalisering van misleiding. En het meest verbijsterende is: een groot deel van Wilders’ eigen aanhang lijkt dat volledig te negeren.
Meld je hieronder gratis aan voor Joop NL. Iedere donderdag een selectie opvallende nieuwsverhalen, opinies en cartoons in je mailbox.