Wind mee in Zandvoort

Vier weken geleden verhuisde ik naar Zandvoort. Een klein huisje aan een weg die naar het centrum leidt. Of eigenlijk: naar het dorp. Want zo noemen ze het hier. Niet het centrum, niet de stad — gewoon het dorp. En dat zeg je met een soort vanzelfsprekend respect, alsof je weet dat er regels zijn waar je nog geen toegang toe hebt.

Ik heb in minstens tien verschillende steden gewoond, ik ben de tel allang kwijt. Maar overal ging ik naar de stad, de winkels, het centrum. Hier fiets ik naar het dorp. En dat gaat vanzelf iets langzamer, alsof de tijd hier meer tijd heeft.

Zandvoort beweegt niet gehaast. De zee golft het ritme, de wind neemt beslissingen en de toeristen slenteren in standje vakantiemodus.

Maar het zijn vooral de Zandvoorters die het tempo bepalen. Ze zijn niet gehaast, maken geen poeha, maar zijn ook niet lui of onverschillig — gewoon kalm, praktisch, onverstoorbaar.

In Haarlem hoorde ik het lawaai van het circuit weleens in de verte, als de wind verkeerd stond. Toen ik dat zei tegen een Zandvoorter, keek hij me beledigd aan: “Dat is góede wind!” Daarna gaf hij me nog een inburgeringstip. “Je kunt mensen hier herkennen aan hun voeten,” zei hij. “Zandvoorters dragen slippers. Toeristen dragen schoenen. Duitsers dragen nieuwe schoenen.”

Sindsdien let ik daarop. En ja — het klopt.

Het zijn dat soort details waar je op gaat letten als je ergens nog niet bij hoort, maar wel wilt snappen hoe het werkt. Ik dacht in het begin dat Zandvoorters wat afstandelijk waren. Maar inmiddels denk ik dat ze je gewoon ruimte geven. Ze hoeven je niet meteen aardig te vinden.

Maar als je respect toont — door te kijken, te luisteren, niet te veel te doen — dan mag je meebewegen. Tot de Grand Prix begint. Dan verandert alles.

Ik wist natuurlijk dat de Formule 1 hier werd gereden. Maar dat het veel groter is dan dat, dat wist ik niet. Je merkt het aan de borden die ineens opduiken. De hekken. De afzettingen. Aan het verkeer dat op donderdagochtend in de regen al vaststaat voor je deur. Eerst dacht ik: dat zijn mensen van de opbouw — dixies, snackwagens, beveiliging. Maar het bleken bezoekers. En toen ik opzocht wanneer het begon, zag ik: het was al begonnen.

De Formule 1 is hier geen losstaand evenement. Geen overlast. Geen jaarlijkse drukte waar je je even doorheen moet bijten. Het is onderdeel van het dorp. Het zit in het DNA van de mensen die hier wonen.

Het is de Grand Prix die Zandvoort nog meer tot Zandvoort maakt, zoals de Elfstedentocht Friesland nog meer tot Friesland maakt. Zelfs als er geen ijs ligt, leeft het toch. Zoals carnaval in Rio: het duurt misschien maar een week, maar het zit het hele jaar in alles — in de taal, in de gebaren, in de manier waarop mensen zich tot elkaar verhouden. Het is geen gebeurtenis, het is cultuur.

Ik had me erbuiten kunnen houden. Binnen kunnen blijven. Me kunnen ergeren aan het lawaai en de drukte. Maar ik voelde iets opkomen dat ik niet helemaal kon verklaren: ik wilde erbij horen.

Dus ik fietste naar het dorp, kocht zwart-wit geblokte vlaggetjes en oranje lampionnen, en ging helemaal los in mijn voortuin. Ik wist niet precies wat de bedoeling was, maar dat leek niemand iets uit te maken. Toeristen die langslopen maken foto’s, zwaaien soms, en ik zwaai terug. Lachend, als een echte pitspoes op slippers.

En terwijl ik op het dorpsplein luidkeels meezing met Yves Berendse, tussen Brabanders in net iets te krappe Red Bull-shirts, blijkt dat ze er al die tijd moeiteloos van uit zijn gegaan dat ik geboren en getogen Zandvoortse ben. En ik denk, met een onverwachte trots: tussentijdse toets gehaald.

Misschien sta ik nog niet op pole position, maar ik zit wel lekker in de slipstream.