Woorden in plaats van doden

Stilte.

Na een stortvloed agressieve berichten als ik iets zei over Israël en Palestina hou ik mijn mond. Naar de klimaatmars durf ik niet meer. Hebreeuwse letters op de tas van m’n jongste verberg ik. Met Chanoeka gaan de kaarsen straks niet op de vensterbank.

Jarenlang werkte ik in Jeruzalem aan een einde van de bezetting. Aan een vreedzame toekomst voor Palestijnen en Israëliërs. Dat was daar al controversieel. Als je niet 100% voor één kant bent, ben je tegen. Dus hoor je nergens bij. Maar nooit eerder had ik me in Nederland onveilig gevoeld.

Ik woonde in Tel Aviv toen in oktober de oorlog uitbrak en we met ons gezin van de ene op de andere dag doelwit werden van een rakettenregen. Ik deelde daar wat over, over schuilkelders en angst in kinderogen. En over de zorgen over iedereen die ik ken (en niet ken) in Israël en Palestina.

Tot mijn schrik wensten Nederlanders, vanuit hun veilige plek in Nederland, mij en mijn kinderen het lot toe dat teveel gezinnen in Gaza overkomt, de dood. Dus hield ik vervolgens m’n mond terwijl we de scherven van ons leven oppakten. Maar dat gaat niet meer.

Natuurlijk is ons lot niets vergeleken met Gaza, vergeleken met het merendeel van de wereld. Maar de polarisatie en agressiviteit in Nederland is zorgelijk. Want als wij niet eens naar elkaar kunnen luisteren, hoe verwacht je dan dat mensen die in het conflict zitten dat kunnen?

Je kunt niet alles zeggen. Geen individuele doodswensen naar mensen die je niet kent. En nee, wat mij betreft ook geen collectieve strijdleuzen die de dood van anderen betekenen. “From the river to the sea” is de strijdleus van Hamas. En dat zijn geen verzetsstrijders.

Hamas zegt luid en duidelijk dat hun doel is om Israël letterlijk van de kaart te vegen. Dat ze het niet als hun taak zien Palestijnen veilig te houden, en dat Gazanen opgeofferd moeten worden voor hun hogere doel. Kijk de interviews met Hamas leiders er maar op na.

Iedere Nederlander die zegt “ik bedoel er wat anders mee” moet een spiegel opzoeken. ‘Arbeit macht frei’ is op zichzelf ook een onschuldige leus, maar als een leus wordt toegeëigend door een afschuwelijke groep dan ga je het niet herhalen en doen alsof het iets anders betekent.

Voor wie wel echt bedoelt dat Israël van de kaart geveegd moet worden: Bedenk wat het betekent voor 9 miljoen mensen. Van wie velen al vier generaties Israëliër zijn. Gevlucht uit Arabische, Afrikaanse, Aziatische en Europese landen, waar ze al generaties geen band meer mee hebben.

Tegelijk is Israël carte blanche geven een heel slecht idee. Net zoals ik me jarenlang ter plekke heb ingezet tegen de bezetting blijf ik oproepen om menselijk leed zoveel mogelijk te beperken en alles aan te grijpen om de bezetting te beëindigen en aan echte vrede te werken.

Wat dan wel?

De internationale gemeenschap heeft een allesbepalende rol of er ooit een goede gezamenlijke toekomst voor Israël en Palestina komt of niet. Omdat beiden erg afhankelijk zijn van de internationale gemeenschap. Een paar gedachten daarover:

Wat in de Westbank gebeurt - voortdurende uitbreiding van nederzettingen en geweld tegen Palestijnen - moet onmiddellijk stoppen en alle drukmiddelen moeten daar internationaal voor worden ingezet. Dit had al decennia geleden moeten gebeuren, maar nu is beter dan nooit.

Ik zie geen scenario voor vrede waarbij Hamas aan de macht blijft. Zowel Israëliërs als veel Palestijnen vrezen terecht voor Hamas. Vrezen voor hun leven. Israël kan dat niet afdwingen met geweld, hier moet de internationale gemeenschap, met Arabische landen, een rol in nemen.

Ik zie geen scenario voor vrede met een Israëlische pro-bezetting regering. Er is nu momentum voor een andere regering in Israël. Nadat een half miljoen Israëliërs 9 maanden lang voortdurend de straat op zijn gegaan tegen deze regering en het slechte optreden in deze oorlog.

Vrede komt alleen met een internationaal gesteund serieus vredesplan. Met een rol voor de internationale gemeenschap - inclusief de Arabische landen - in het waarborgen van de veiligheid voor Israëliërs en Palestijnen.

Toen ik in Jeruzalem ging werken bij een lokale vredesorganisatie dacht ik dat het conflict te ingewikkeld was om op te lossen. Al snel kwam ik erachter dat alle “technische” plannen al tot in detail zijn uitgedacht door Israëliërs en Palestijnen in het vredeskamp.

Een tweestaten oplossing kan gewoon. Het is vooral ingewikkeld omdat iedereen letterlijk doodsbang is en er geen leiderschap is om het te doen. Dit vraagt om uitzonderlijk dappere leiders die voor vrede durven kiezen en verder denken dan een politieke toekomst.

Tot slot terug naar mijn beginpunt: joden of Israëliërs zijn niet de vijand. Palestijnen zijn niet de vijand. Helemaal niet in Nederland. realiseer je hoe bang je mensen kunt maken met uitspraken die je doet over deze oorlog. Kies je woorden zorgvuldig en ga een open gesprek aan.

Er zullen nu weer heftige reacties komen. Maar ik kan niet altijd stil blijven. Ik realiseer me ook dat ik daad bij woord moet voegen, en zelf ook in gesprek moet met mensen die het niet met mij eens zijn. Daarom heb ik dit opgeschreven terwijl ik uit vrees voor de reacties eigenlijk stil wilde blijven. Zoals Jana Beranová dichtte: “Als niemand luistert naar niemand, vallen er doden in plaats van woorden”.

cc-foto: Chris Willis