Zeepbelmagnaten als Musk, Zuckerberg en Bezos hebben de politiek nodig

Bij zijn vertrek waarschuwde Biden voor een “gevaarlijke concentratie van geld” en voor “het vormen van een oligarchie in Amerika.” Na het horen van deze waarschuwing vroeg ik mij steeds maar af waarom juist deze machtige bedrijven aanschuiven aan Trumps tafel. Is het puur voor de winst? Trump belooft namelijk flinke belastingverlaging voor alle bedrijven die hem steunen en alle die hem niet steunen zullen rechtszaken om hun oren krijgen.

Maar dat zou niet logisch zijn; vroeger zijn bedrijven ook betrokken geweest bij presidenten, alleen nog nooit zo openlijk. Waarom zouden megabedrijven die een sterk publiek imago hebben zichzelf zo openlijk achter een president scharen?

Een paar weken terug bracht een Chinees bedrijf de AI DeepSeek op de markt. Dit veroorzaakte het grootste verlies aan welvaart op de Amerikaanse beurzen ooit. Neem bijvoorbeeld NVIDIA, dat bedrijf verloor in één dag 588,8 miljard dollar aan beurswaarde.

Beurswaarde vormt een belangrijk onderdeel van ons kapitalistische systeem. Alle bedrijven zijn er enorm afhankelijk van, dus ook de 'Magnificent seven', de grootste zeven bedrijven ter wereld. Deze zeven bedrijven hebben het grootste aandeel van de markten van hun producten in handen en kunnen dus worden gezien als magnaten of misschien zelfs als oligarchen.

In het verleden hebben we ook magnaten gezien die invloed op de politiek uitoefenden voor meer welvaart, zoals Rockefeller. Hij was goed bevriend met Theodore Roosevelt en steunde zijn campagne. In ruil hiervoor werd lucratieve wetgeving gemaakt, die zijn bedrijf Standard Oil veel geld opleverde. Hij had dus net als Elon Musk veel invloed op de politiek door donaties aan de campagne van een president. Alleen in tegendeel tot Elon Musk ging Rockefeller nooit tijdens bijeenkomsten springen op het podium. Ook kreeg Rockefeller geen plek in het kabinet van Roosevelt terwijl Musk die wel heeft in dat van Trump. Het zou dus niet logisch zijn als bedrijven dit alleen puur uit winstopzicht doen, dan hoefden ze hem namelijk niet zo openlijk te steunen.

Wat is dan nog een reden voor deze magnaten om zich aan te sluiten bij Trump? Voor die reden moeten we kijken naar de beurswaarde van de ‘Magnificent seven’. Daar zien we dat de bedrijven op de beurs grote groei doormaken, extreem grote groei. Maar is deze groei wel realistisch? Volgens Peter Vonk, een beleggerstrateeg van de Rabobank, is de beurswaarde per aandeel van die bedrijven 30x meer waard dan de winst van het bedrijf per aandeel. Hij zegt in zijn artikel: “Er zijn ook zorgen over de hoge waarderingen (30x koers-winstverhouding) van deze aandelen en of de enorme investeringen in kunstmatige intelligentie door de Magnificent seven aandelen zich uiteindelijk zullen doorvertalen in rendement op deze AI-investeringen. De ontwikkelingen en duiding over AI zullen daarom met bovengemiddelde belangstelling worden gevolgd. Vooral ook omdat ze er een concurrent bij hebben uit China, namelijk DeepSeek, die goedkoper en efficiënter blijkt dan de modellen uit de VS.”

Dit stukje laat duidelijk zien dat investeerders bang zijn dat deze economische groei niet terecht is en dat neem ik ze niet kwalijk. Overgewaardeerde koersen betekenen snel economische zeepbellen. Zijn deze magnaten dan economische zeepbellen? Volgens een vermogensbeheerbedrijf: “Er is sprake van een economische zeepbel wanneer de marktprijs van bepaalde activa boven de werkelijke waarde wordt verhandeld.” Het zou dus heel goed kunnen dat deze overgewaardeerde bedrijven zeepbellen zijn en dat is een probleem.

Als de kans bestaat dat deze bedrijven zeepbellen zijn dan bestaat ook de kans dat ze zullen knappen, dat gebeurt als het vertrouwen van de investeerders verdwijnt en men niet meer denkt dat de extreme prijs-winstverhouding van aandelen reëel is. En daar hadden we door DeepSeek een voorproefje van gekregen. In één dag is de waarde extreem gedaald omdat investeerders dachten dat het een goed moment was om uit te stappen.

We zien dus dat vertrouwen in extreme winststijging het enige is dat de waarde van deze bedrijven omhooghaalt en zodra dat vertrouwen weg is gaat de waarde van het bedrijf de afgrond in. Bedrijven weten dit uiteraard ook en zien ook waarom dit een probleem zou zijn. Het is dus extreem belangrijk voor bedrijven om hun publieke imago bij investeerders zo sterk mogelijk te houden.

Dan komen we weer terug bij de reden waarom deze machtige zeepbelmagnaten aan Trump blijven kleven. Trump belooft investeerders veel zekerheid in de markten en ieder bedrijf dat hem tegenwerkt veel onzekerheid. En bedrijven moeten dan wel zwichten, want zodra een zeepbelmagnaat zijn vertrouwen verliest zal hij ook al zijn beurswaarde verliezen.

In vergelijking met magnaten van het verleden zoals Standard Oil van Rockefeller zijn deze bedrijven extreem afhankelijk van de politieke macht en zullen ze er alles aan doen om een goed publiekelijk imago te hebben. Je zou dus kunnen zeggen dat Amerika nog geen oligarchie is, aangezien de bedrijven nog afhankelijk zijn van de macht van de democratisch gekozen president.

Maar zodra een president als Trump aan de macht komt en het vertrouwen van de massa mee heeft wordt het gevaarlijk. De macht van de bedrijven wordt dan namelijk extreem vergroot en dat is een enorm probleem. Amerika is blindelings op een oligarchie aan het afstevenen. Maar het is nog niet te laat, de macht van de bedrijven is nog steeds in handen van de massa. En de massa kan zich nog tegen het grote geld keren. Corporate welfare is voor de meerderheid van de Amerikanen nog een probleem. Zodra de mensen zich organiseren en het samen tegen het grote geld opnemen zal de populariteitsverslaafde Trump er wel iets aan moeten doen. Het zal alleen wel snel moeten gebeuren, nog voordat Trump de massa weet te overtuigen dat corporate welfare geen groot probleem is.

Bronnen:

• Vonk, P. 29 januari 2025. Deepseek zet schijnwerpers op Magnificent 7. Rabobank.
• Bond, N. 22 april 2021. Wat is een zeepbel in de economie. Axento.