Zijn de huidige democratie en rechtstaat niet gewoon verouderd?

Zijn de democratie in al zijn variaties en de rechtstaat in de huidige wereld optimale instituten voor een betere toekomst?

Europa, vooral het oude westerse deel ervan, is na de Tweede Wereldoorlog, met behulp van het Marshallplan, een democratische weg ingeslagen voor wederopbouw en een ambitieuze toekomst.

Nederland heeft in dat opzicht zichtbare vooruitgang geboekt, want de originele Hollandse politici geloofden dat de samenwerking tussen opponenten in de machtscentra de juiste keuze is voor een duurzaam en constructief democratisch systeem; een combinatie van dezelfde kleuren en ideologieën leidt meestal tot machtsmonopolie, terwijl tegenstellingen veel in beweging brengen en concurrentie bevorderen.

Engeland, bijvoorbeeld, heeft gekozen voor één kleur aangelengd met bijpassende tinten. Dit duidt op een koloniale heersersmentaliteit die tot op heden van kracht is. Niet voor niets zei de beroemde Winston Churchill: “Onze democratie is de beste van alle andere slechte systemen."

Duitsland koos na het nazitijdperk (witwassen van een groot schuldgevoel) voor een liefdadigheidsgezicht. Sociaaldemocraten waren de spiegel van dit beleid. Na de val van de Berlijnse Muur hebben de conservatieven de touwtjes in handen gekregen: vereffenen van historische schulden, integreren in de Europese familie, leiden van de Europese as, open beleid inzake asielzoekers en arbeidsmigranten. Deze ambitieuze koers is de oude Duitse droom, middels andere middelen. Dit beleid heeft geleid tot scherpe binnenlandse onrust met ongewenste consequenties voor sociale veiligheid en Europese stabiliteit.
Terreuraanslagen en het herrijzen van Hitlers aanhangers zijn ook de prijs die Duitsland betaalt voor dubieuze democratische praktijken. Nu is de situatie langzaam aan het veranderen; politieke tegenstanders zijn bezig wat van de democratische mankementen te corrigeren.

Frankrijk is een verhaal apart. Na de Tweede Wereldoorlog was Charles de Gaulle, die zich eerder in de oorlog verzette tegen de Duitse bezetting, de belangrijkste Franse leider. Eerst als leider van de voorlopige regering en later als president van Frankrijk, met enorm gezag en macht. Dit feit gaf Frankrijk een lange periode van groei en stabiliteit, en een machtige positie in Europa. Nu wankelt Frankrijk door imbeciele praktijken in het democratische systeem: scherpe polarisatie, maatschappelijke onrust, massale migratie, criminaliteit, economische turbulenties en last but not least een voortdurende regeringscrisis.

Men mag het soort democratie in enkele Europese landen niet negeren, zoals in Hongarije, Slovenië en deels in Turkije. Landen die graag van twee bordjes willen eten. De democratie in Scandinavische landen heeft sociale welvaart geschonken, maar tot kort geleden weinig gebracht voor Europese stabiliteit. Zuidelijke Europese landen dragen nog de lasten van hun oude dictatoriale regimes. Ze zijn fata morgana’s van de democratie.

In Nederland zijn de historische grote leiders vervangen door nieuwe amateuristische politici die politieke polarisatie tot kern hebben gemaakt van hun hebberigheid naar macht. Hiermee trappen ze met hun voeten op de essentie van de democratie. Ze zijn dag en nacht druk om hun homogene polen te zoeken en samen de macht te beheersen. Een essentiële vervloeking van democratische beginselen: polarisatie, ideologische dogma’s, partijheerschappij en machtswellust zijn de nagels aan de doodskist van de democratie.

Nederlanders moeten beseffen dat onderlinge compromissen het juiste pad zijn voor oplossing van vele hardnekkige problemen: Migratie, Asiel, Woningcrisis, Criminaliteit, Bureaucratie, Fragmentatie, Eliteheerschappij, Haat en Nijd, Armoede, Stikstofcrisis. Geen van de huidige politieke groeperingen wordt vrijgesproken van deze ellende. Verbazingwekkend genoeg presenteren sommigen zich als Robin Hood, redders in nood.

Ik volg de verkiezingscampagnes en hoor ontelbare Sinterklaasachtige beloftes. Mijn advies is dat jullie alles in het grote spectrum moeten zien en je niet bezighouden met het schoonvegen van rivierarmen die al bij de bron vertroebeld zijn. Hou op met het een-voor-een afzagen van de takken van de boom, want uiteindelijk blijft er heel weinig over.