Zo moet je dus niet reageren op studentenprotest

Zaterdag 6 september verscheen een stuk van Jan Pitstra, getiteld: Haatragende studenten hebben nog steeds niet geleerd wat fatsoen is.

Naar aanleiding van deze post ga ik laten zien hoe slachtofferschap vaak wordt uitgebuit en gebruikt als wapen. Met name Israël doet dit momenteel heel veel. Jullie herinneren je bijvoorbeeld vast het bericht over zogenaamd antisemitisme bij het paintballen op een vakantiepark. Israëlische toeristen zouden daarbij het ziekenhuis in zijn geslagen. Israëlische ministers waren er als de kippen bij om te roepen dat in Nederland weer sprake van blatant antisemitisme. Het bleek alleen totaal onwaar. Dit is typisch het gebruik van slachtofferschap als wapen. Ze weten dat het verontwaardiging oproept bij een deel van de bevolking, en dat is ook de bedoeling.

Nu het stuk van Pitstra op Joop. Let op het taalgebruik. Alleen de titel al bevat drie oordelen: “haatdragend”, “nog steeds” “niet geleerd wat fatsoen is”. En al in de derde zin wordt gesproken van “een regelrechte schande”. Even verderop: “straatterreur op academisch terrein”. Vijf keiharde kwalificaties.

Het is duidelijk wat Pitstra  wil. Hij wil actie, bijvoorbeeld van minister Gouke Moes. En wel onmiddellijk. Maar ik wil hier even het verschil laten zien met oproepen tot empathie en dialoog. Daar is Pitstra in dit stuk duidelijk niet op uit, getuige bovenstaande kwalificaties. Dat mag. Maar het kan ook anders.

Een belangrijk onderdeel van geweldloze communicatie is het kwetsbaar durven zijn en het durven van emoties. Heel anders zou het zijn geweest als Pitstra ook over de emoties van deze Joodse studenten had verteld, open en zonder meteen te smijten met oordelen. Maar hij laat niet de studenten zelf aan het woord over wat het met hen gedaan heeft. Deze kwetsbaarheid is essentieel voor empathie. Juist kwetsbaarheid kan de ander bewegen om empathie te voelen voor wat jij ervaart en meemaakt. 

Essentieel voor het willen oproepen tot empathie is daarnaast de ander de ruimte laten en de keuze om te luisteren. Dan laat je namelijk de mogelijkheid om te reageren bij de ander en geef je die alle ruimte om tot bezinning te komen, om zelf tot empathie te komen. Empathie kun je niet afdwingen. Dat is essentieel. Dat is ook één van de belangrijke uitgangspunten van geweldloze communicatie. En empathie kan weer leiden tot positieve actie. 

Maar Pitstra gebruikt slachtofferschap om de lezer mee om de oren te slaan, door er heftige kwalificaties aan te verbinden en geen enkele opening te bieden. Hij wil harde actie van de minister. Dat is nu gebruik van slachtofferschap als wapen in plaats van als uitgangspunt tot dialoog. 

Je zou je kunnen afvragen wat op dit moment harder nodig is.