Bloedzuigertherapie onder de loep

Een hernia, tennisarm, chronische hoofdpijn, jicht, artrose en zelfs onvruchtbaarheid. Het zou volgens sommige therapeuten allemaal te verhelpen zijn met behulp van bloedzuigers. Kassa gaat met verborgen camera op pad om de wonderlijke praktijken van deze bloedzuigertherapeuten vast te leggen.

Bij bloedzuigers als geneesmiddel denk je misschien aan middeleeuwse praktijken, toen ze werden gebruikt voor aderlaten. Maar ook in 2024 worden bloedzuigers gebruikt voor verschillende doeleinden, zo ook in het ziekenhuis. Marc Mureau, plastisch chirurg in het Erasmus MC legt uit op wat voor wijze bloedzuigers vandaag de dag kunnen worden ingezet bij weefseltransplantatie in de plastische chirurgie. Daarbij geldt de bloedzuiger als laatste redmiddel op het moment dat getransplanteerd weefsel dreigt af te sterven. Bloedzuigers kunnen de bloedcirculatie daar weer op gang brengen tot het lichaam dit zelf overneemt door nieuwe bloedvaatjes te vormen.

Maar buiten het ziekenhuis is een scala aan alternatieve behandelaars te vinden die bloedzuigers voor heel andere doeleinden aanprijzen. Zo zouden de beestjes, volgens informatie op de websites van verschillende aanbieders, allerlei soorten aandoeningen kunnen verhelpen: van artrose tot onvruchtbaarheid. De bloedzuigers zouden tientallen of honderden stoffen in het speeksel hebben die genezing zouden veroorzaken en afvalstoffen uit het lichaam zouden krijgen. Kosten? Tussen de 100 en 200 euro per sessie. Wij gaan met de verborgen camera op pad langs drie bloedzuigertherapeuten. Een redacteur doet zich voor als iemand met vruchtbaarheidsproblemen. We vragen de drie bloedzuigertherapeuten onder anderen hoe de therapie werkt en ook wat het effect volgens hen is op onvruchtbaarheid.

We krijgen te horen dat bloedzuigers lymfevocht afvoeren, het lichaam opschonen als ‘detox’ en daarmee ruimte maken voor een zwangerschap. Een therapeut stelt zelfs dat het een beter idee is om voor haar bloedzuigertherapie te kiezen dan om in het ziekenhuis een fertilliteitsbehandeling te ondergaan, en dat het met bloedzuigers ‘meestal na 2 keer wel raak is’.

Internist en hoogleraar geneeskunde Marcel Levi, verbonden aan het AmsterdamUMC en tevens voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), reageert op de uitspraken van de bloedzuigertherapeuten. “Het is al vanuit anatomisch oogpunt een absoluut broodje-aap verhaal”, reageert Levi op de uitspraken over de vermeende werking van bloedzuigers op het lichaam. Hij stelt dat de uitspraken van de bloedzuigertherapeuten niet alleen “klinkklare onzin” is, maar schaart het ook onder misleiding. Levi: ”En als je het hebt over vrouwen die geen kinderen kunnen krijgen, daar zit vaak een wereld van enorm leed achter. En mensen hebben daar extreem veel last van. Om die dan voor te spiegelen dat je met bloedzuigers zo zwanger bent, met ook een onzinverhaal daarachter. Ik vind dat dat echt niet kan.”

Ook Annemiek Nap, hoogleraar Verloskunde & Gynaecologie en afdelingshoofd in het RadboudMC, reageert ook op de verborgen camera beelden. Nap benadrukt dat belangrijk is om bij verminderde vruchtbaarheid goed uit te zoeken wat de oorzaak is om daar gerichte behandeling op toe te passen. Nap:” Ik schrik ervan als er zulke uitspraken worden gedaan met zo’n stelligheid en mensen eigenlijk worden aangemoedigd om een therapie te doen die niet bewezen is.”

Daarnaast is het gebruik van bloedzuigers niet zonder risico. Plastisch chirurg Marc Mureau legt uit dat bij gebruik van bloedzuigers bij transplantaties in de plastische chirurgie in 15% van de gevallen een infectie optreedt waarvoor patiënten in sommige gevallen antibiotica nodig hebben. Dit komt doordat bloedzuigers altijd bacteriën met zich meedragen die een infectie kunnen veroorzaken. Als wij de bloedzuigertherapeuten hiernaar vragen krijgen we echter iets anders te horen. Volgens een van hen kunnen de bloedzuigers alleen een infectie veroorzaken als ze er één of twee gebruiken, maar omdat zij er een stuk meer gebruiken is er geen risico op infectie meer. De tweede therapeut vergelijkt het met een muggenbult. En volgens de derde draagt een bloedzuiger geen bacteriën mee die enig effect op het menselijk lichaam zouden kunnen hebben. ”Deze uitspraken zijn feitelijk onjuist”, aldus plastisch chirurg Marc Mureau. Marcel Levi vat het samen: ”Je kunt er complicaties van krijgen en het is vaak ook hartstikke duur. Dus ‘baat het niet, dan schaadt het ook niet’ dat gaat niet op, want meestal baat het niet en het schaadt wel.”

Uiteraard hebben we de bloedzuigerbehandelaars uitgenodigd om in de studio van Kassa te reageren, maar dat wilden ze niet. We hebben hen vragen toegestuurd over het infectiegevaar en de medisch onjuiste claims, daar heeft geen van de drie behandelaars een duidelijk antwoord op gegeven. Eén van hen benadrukt schriftelijk wel dat binnen twee dagen na een bloedzuigerbehandeling een vervolgafspraak plaatsvindt voor nazorg en controle waarbij de wondjes gecontroleerd worden.