Dalende olieprijzen; wat speelt er en wat zijn de verwachtingen?

De zaken op de oliemarkt gingen de afgelopen maanden al steeds slechter, maar bereikten op maandag 20 april een uniek historisch moment. De Amerikaanse prijs voor olie die vanaf mei wordt geleverd is namelijk negatief geworden.

Dit heeft er onder andere mee te maken dat de opslagtanks voor ruwe olie in de Verenigde Staten in mei en juni zo vol zitten dat producenten tussenhandelaren moeten betalen om olie af te nemen. Zo voorkomen producenten dat de olieproductie in bepaalde velden moet worden stilgelegd, aldus Business Insider.

Wie nu dus olie koopt, krijgt geld toe. Maar als consument heb je niets aan een vat ruwe olie in je achtertuin; dit staat alleen maar in de weg, aangezien het ook nog geraffineerd moet worden voor je er echt iets aan hebt.

Brandstofproducenten zagen volgens UnitedConsumers deze situatie al aankomen. Niet alleen de Amerikaanse industrie, maar ook die van Nederland – en andere landen – wordt geraakt. De prijs van een zogeheten vat Noordzee-olie daalde namelijk ook op maandag 20 april.

De situatie is wel duidelijk: wereldwijd daalt de olieprijs aanhoudend. Dat komt mede doordat veel economieën wereldwijd grotendeels platliggen. Volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) ligt de vraag naar olie op het laagste niveau in 25 jaar en zal de vraag voor heel 2020 gemiddeld pér dag dalen met 9,3 miljoen vaten. Dankzij dit record is bijna tien jaar aan groei van de vraag naar olie verdwenen, meldt Het Financieele Dagblad.

Veel problemen in de branche speelden al voor de coronacrisis, maar de crisis droeg bij aan een versterkte daling. De prijsval in Amerika laat bijvoorbeeld zien hoe groot de daadwerkelijke impact van de coronacrisis is. Daarom kwamen olielandenclub OPEC, Rusland en andere olieproducerende landen eerder in april overeen om de productie met bijna tien miljoen vaten per dag te verlagen, om zo de prijzen iets op te kunnen krikken. Er staan namelijk alleen al in Europa zestig miljoen banen op het spel. De situatie op de oliemarkt kan dus zo grote consequenties hebben op het gebied van werkgelegenheid, koopkracht en welvaart.

Volgens energie-econoom Hans van Cleef van het economisch bureau van ABN-AMRO betekent het volraken van de opslag een groot probleem en mogelijks zelfs een milieuramp. De kans bestaat namelijk dat olieproducenten in landen waar de regels minder goed worden gehandhaafd hun olie ergens in de natuur dumpen. Zover zal het volgens Van Cleef niet snel komen, meldt Business Insider, aangezien veel olie-installaties nu worden stilgezet.

Waar de olieprijzen al eerder hard daalden, volgen de benzineprijzen met enige vertraging, volgens Paul van Selms, benzine-expert bij consumentencollectief UnitedConsumers. Het collectief berekent elke dag de Gemiddelde Landelijke Adviesprijs (GLA) voor benzine, diesel en LPG. Wie nu naar een pomp rijdt, ziet daar verbazingwekkend lage prijzen. Dat de benzineprijzen kelderen is ook logisch, aangezien nu een groot deel van de vraag naar brandstof weg is door de coronacrisis. Mensen rijden minder auto, het vliegverkeer kwam stil te vallen en ook andere vormen van transport werden grotendeels stilgelegd.

De omzetten van tankstations kelderden volgens berekeningen van Multitankcard, aanbieder van mobiliteitspassen, met de helft de afgelopen tijd. Zo lag begin april de prijs voor een liter Euro 95 bij een Noord-Brabants tankstation op 1,35 euro. Wanneer de prijs verder daalt dan dit, is dat volgens Van Selms niet duurzaam, aangezien de olie voor dat geld niet uit de grond wordt gehaald.

Het IEA – dat ooit is opgericht na de oliecrisis om olietekorten op te vangen – vermoedt dat het zomaar zo kan zijn dat de olieprijs nog verder daalt en dat we uiteindelijk op 2020 zullen terugkijken als het slechtste jaar in de geschiedenis van de wereldwijde oliemarkten. De industrie zal dus flink op de proef worden gesteld, maar nu juist door de enorme overschotten aan en dalende vraag naar olie. Het zal namelijk wel even duren voor alle overschotten zijn verdwenen en een vat olie weer 60 dollar kost.

Ook als de vraag naar olie weer wat meer op gang komt door een toename aan vliegverkeer en transport, is de verwachting dat de vraag niet verder toe zal nemen door het oude niveau. Dit komt mede doordat er ook steeds meer gebruik wordt gemaakt van alternatieve energiebronnen en de productie van fossiele brandstoffen vanwege het milieu onder druk komt te staan.

Als consument is het raadzaam om wanneer de bodem van de tank van je voertuig zichtbaar is, deze nu bij te vullen. Goedkoper krijg je je brandstof namelijk bijna niet. Hoelang het precies duurt voordat de prijzen weer zijn hersteld, is moeilijk in te schatten, maar Paul van Selm van UnitedConsumer verwacht dat het effect bij de pomp van korte duur is. Hij verwacht namelijk dat de andere landen die zijn aangesloten bij oliekartel OPEC snel overstag zullen gaan met nieuwe afspraken over productieverlaging. Daardoor zal de consument al binnen enkele weken een paar center per liter meer gaan betalen.

Wanneer de overschotten weg zijn en de olievoorraad opraakt, zal je het volgens experts wel bij de pomp zien; dan moet er weer nieuwe benzine en diesel komen en zal je dat in de prijs terugzien.