Digitale erfenis: zo regel je je online nalatenschap

Naast een offline leven heb je ongetwijfeld ook al een heel leven online opgebouwd. Foto’s met je (klein)kinderen op Facebook, vakantiekiekjes op Instagram of meningen die je deelt op Twitter. Wellicht bewaar je ook documenten in een online opslagdienst en heb je abonnementen op video- en muziekdiensten. Maar wat als je komt te overlijden? We zetten tips voor je op een rij om je digitale nalatenschap goed te regelen.

Tegenwoordig delen we heel wat met de buitenwereld en staat veel informatie van onszelf online. Maar als je komt te overlijden gaat je online leven gewoon door. Waar je allemaal online actief bent geweest weten veel nabestaanden misschien niet, laat staan dat ze al je wachtwoorden kennen. Nabestaanden kunnen in ingewikkelde procedures terechtkomen om je online leven uit te wissen of krijgen problemen met het opzeggen van lopende abonnementen voor bijvoorbeeld Netflix en Spotify.

Het is verstandig om een duidelijk overzicht te hebben van al je online activiteiten. Zet al je sociale media-accounts op een rijtje en geef aan wat ermee moet gebeuren. Moeten de accounts verwijderd worden of mogen ze blijven bestaan ter nagedachtenis? Dit kun je ook bij veel websites aangeven, zoals bij Google en Facebook. Onderaan leggen we je uit hoe dat moet.

Wachtwoorden kun je het beste in een overzicht verzamelen, bijvoorbeeld in een wachtwoordenmanager. Je kunt een familielid of vriend de inloggegevens daarvan geven, zodat hij of zij bij al je gegevens kan. Niet geheel onbelangrijk: geef ook het wachtwoord van je computer door, anders kunnen ze alsnog niet bij al je gegevens.

Een overzicht van je online activiteiten kun je thuis bewaren of bij verschillende diensten, zoals het Nederlandse Digizeker of het Zwitserse SecureSafe. In zo’n digitale kluis kun je al je online gegevens bewaren, zoals documenten, abonnementen en sociale media-accounts. Bij de kluis van Digizeker kun je zelfs een notariële akte toevoegen die ingeschreven wordt in het Centraal Testamentenregister. We hebben een aantal wachtwoorden-apps voor je op een rijtje gezet, die je hier kunt bekijken.

Tweede Kamerlid Henk Krol (50Plus) heeft in het verleden twee personen op Facebook gefeliciteerd terwijl zij niet meer leefden. Het kan dus vervelende situaties opleveren als je Facebookaccount actief blijft na je overlijden.

Je kunt via de notaris een online executeur benoemen. Dat is iemand die na jouw overlijden je digitale nalatenschap afhandelt. Je bespreekt met de executeur van tevoren wat er met al je sociale media-accounts moet gebeuren. Zo heb je op Facebook de mogelijkheid om van je persoonlijke pagina een ‘in memoriam’-pagina (herinneringspagina) te maken, maar je kunt je account ook simpelweg opheffen.

De executeur krijgt dus toegang tot je digitale kluis waar al je gegevens in staan, zoals pincodes en inlogcodes. De online executeur kan dezelfde zijn als de executeur voor je testament, maar dat hoeft niet.

In een enquête van Kassa dat ingevuld is door 4.000 mensen, blijkt dat slechts de helft weleens heeft nagedacht over zijn of haar digitale erfenis. Nog geen kwart heeft daadwerkelijk stappen ondernomen om de digitale erfenis vast te leggen.

Gelukkig denken veel online bedrijven na over wat de gebruiker of nabestaande kan doen met een account na het overlijden. Hieronder een overzicht wat jij kunt doen bij de grootste websites.

Bij Facebook heb je twee mogelijkheden: je kunt je account verwijderen of van je persoonlijke pagina een herdenkingspagina maken. Een herdenkingsstatus is duidelijk zichtbaar en kan voor nabestaanden een plek zijn om herinneringen te bekijken. Als een pagina een herdenkingsstatus heeft, dan worden er geen verjaardagsherinneringen meer gestuurd. Het is al mogelijk om in te stellen wie de contactpersoon is die toegang tot je Facebookaccount krijgt na je overlijden. Je doet dat als volgt:

·       Klik rechts bovenaan op het pijltje en klik vervolgens op ‘instellingen’;
·       Klik links op ‘algemeen’;
·       Bij ‘Instellingen voor accounts met herdenkingsstatus’ klik je op ‘bewerken’;
·       Vervolgens kun je een vriend toevoegen;
·       Wil je je account verwijderd hebben na je overlijden? Klik dan op ‘verzoek om je account te verwijderen nadat je overlijdt’ klikken.

Het is op Instagram nog niet mogelijk om je account voor te bereiden op je overlijden, zoals het instellen van een contactpersoon. Het is voor nabestaanden wel mogelijk om een herdenkingsstatus te geven aan een Instagramaccount, er komt dan bij de naam ‘ter nagedachtenis van’ te staan. Heeft een account zo’n status, dan wordt het account niet meer op openbare plekken weergegeven en kan er ook niet meer ingelogd worden. Je kunt als volgt een herdenkingsstatus aanvragen:

·       Ga naar dit formulier om een account van een dierbare om te zetten;
·       Vul in het formulier een aantal gegevens in, zoals jouw naam, naam van de overledene en bewijs van overlijden (bijvoorbeeld een rouwkaart of rouwadvertentie);
·       Je kunt een account ook laten verwijderen. Ga daarvoor naar deze pagina en vul alle gegevens in. Het verschil met dit formulier is dat je een bewijs moet uploaden dat je een direct familielid bent. Je kunt bijvoorbeeld een overlijdensakte of geboortebewijs van de overledene opsturen.

Net zoals bij Instagram is het niet mogelijk om je account voor te bereiden op je overlijden. Wel kun je als nabestaande in een formulier dat Engels is, aangeven om het account van de overledene te verwijderen. Dat doe je als volgt:

·       Ga naar dit formulier;
·       Klik op de derde optie: ‘I want to request the deactivation of a deceased or incapacitated person’s account’;
·       Vervolgens vul je de informatie in over het account dat je wilt verwijderen en de naam van de eigenaar van het account;
·       Daarna vul je je eigen gegevens in en geef je aan wat je relatie is met de overledene;
·       Twitter zal via e-mail contact met je opnemen en vragen om aanvullende informatie. Dat kan bijvoorbeeld een kopie van je identiteitsbewijs zijn of een overlijdensakte. Als alles vervolgens klopt, dan zal Twitter overgaan tot verwijdering van het account.

Het is bij LinkedIn niet mogelijk om je account voor te bereiden op je overlijden, maar nabestaanden kunnen wel een verzoek indienen om het profiel te verwijderen. Dat doe je als volgt:

·       Op deze pagina staat wat voor gegevens je allemaal nodig hebt;
·       Vervolgens kun je dit formulier invullen;
·       Je geeft de informatie op wat de overleden persoon en wat jouw relatie is met de persoon;
·       Ook kun je een link opgeven van een rouwadvertentie;
·       Vervolgens zal LinkedIn naar de aanvraag kijken en het account verwijderen.

·       Ga naar deze pagina om aan te geven wanneer Google je account als inactief mag beschouwen. Je kunt hier ook aangeven wat er met je data moet gebeuren;
·       Je kunt in een menu aangeven na hoeveel maanden Google je account als inactief mag zien (na 3, 6, 12 of 18 maanden);
·       Vervolgens voeg je het e-mailadres toe van diegene die geïnformeerd moet worden over je inactiviteit. Hij of zij hoeft niet zelf een Google-account te hebben;
·       Daarna kun je aangeven welke data gedownload mag worden door je contactpersoon. Het is een lijst van diensten en functionaliteiten van Google;
·       Je moet vervolgens de contactpersoon bevestigen, bijvoorbeeld door middel van het telefoonnummer van de contactpersoon. Je kunt hier een persoonlijk bericht toevoegen voor je contactpersoon. Hij of zij krijgt een sms bij inactiviteit;
·       Daarna kun je nog een automatisch antwoord instellen, voor als mensen je e-mailen maar je account is inactief;
·       Vervolgens kun je ook nog aangeven of je account na een periode verwijderd moet worden. Je contactpersoon heeft dan drie maanden de tijd om een kopie van de data te downloaden. Het account wordt daarna voorgoed verwijderd.

Het is voor nabestaanden vrijwel onmogelijk om toegang te krijgen voor een Apple-account van een overleden dierbare als het wachtwoord niet bekend is. Volgens de gebruiksvoorwaarden is een Apple-account niet overdraagbaar en is het dus verboden om in te loggen op een account dat niet van jou is. Een apparaat is gekoppeld aan een Apple-account en wordt dan ook onbruikbaar. Mocht je als nabestaande wel een wachtwoord hebben van een account, dan kun je makkelijk bij vrijwel alle documenten. In iCloud zijn foto’s en documenten opgeslagen die je kunt opslaan op een externe harde schijf. Je kunt het natuurlijk ook doorsturen naar je eigen e-mailadres. Je kunt daarna het apparaat loskoppelen van het Apple-account zodat de iPad of iPhone weer bruikbaar is. Goed om te weten: steeds vaker is tweestapsverificatie ingesteld om gegevens te beschermen. Het is daarbij belangrijk om het wachtwoord van de telefoon te weten van de overledene.

Weet je het wachtwoord van het Apple-account van de overledene niet? Dan zijn de bestanden in iCloud helaas niet toegankelijk. Je hebt volgens Apple namelijk geen recht op het overdragen van gegevens en bij overlijden wordt het Apple-account en de content verwijderd.

Een Apple apparaat is verbonden aan een Apple-account. Als je het wachtwoord niet meer weet van het account, dan is het apparaat vrijwel onbruikbaar omdat je geen nieuw account aan kan koppelen. Het is wel mogelijk om met een overlijdensakte naar de Apple Store te gaan, zodat een medewerker het apparaat kan resetten. Kortom: het is verstandig om de wachtwoorden van je Apple-account en je smartphone in een digitale kluis op te slaan.

Microsoft is één van de grootste besturingssystemen en het is dus goed mogelijk dat je een product gebruikt van Microsoft. Denk bijvoorbeeld aan Outlook voor mail, Word als tekstverwerker en OneDrive als opslagdienst.

Het verwijderen van accounts bij Microsoft gaat helaas niet heel makkelijk. Microsoft geeft aan de privacy van klanten te willen beschermen, waardoor het bedrijf niet snel toegang geeft aan een nabestaande. Een Microsoft-account wordt overigens na twee jaar inactiviteit automatisch verwijderd.

Je kunt gelukkig een verzoek indienen om toegang te krijgen voor het account van een dierbare. Microsoft wil dat er eerst juridisch een verzoek komt via een vonnis of formele dagvaarding. Dan pas gaan ze overwegen of het überhaupt wettelijk is toegestaan om gebruikersgegevens vrij te geven. Alleen op niet-strafrechtelijke dagvaardingen en vonnissen wil Microsoft reageren. Een e-mail zal dus niets uithalen. Microsoft geeft aan dat het indienen van een verzoek geen garantie geeft dat het verzoek ook daadwerkelijk wordt gehonoreerd. Op deze pagina van Microsoft wordt het uitgebreid uitgelegd.

Nabestaanden die uit Europa komen kunnen een verzoek sturen naar het volgende adres:

Microsoft Ireland Operations Ltd.,
70 Sir John Rogerson’s Quai
Dublin 2, Ierland

Bronnen: Veiliginternetten.nl, SeniorWeb