Een bloemetje met Moederdag? Minder milieuvriendelijk dan je denkt

Met Moederdag in aantocht kopen velen bloemen en planten om hun moeder te verwennen. Maar voordat je naar het tuincentrum rent, is het de moeite waard om even stil te staan bij de duurzaamheid van deze cadeaus. Hoewel deze geschenken je moeder blij maken, kunnen sommige bloemen en planten schadelijk zijn voor het milieu. Hoe kan je Moederdag vieren op een manier die zowel je moeder als de planeet gelukkig maakt?

De planten die worden verkocht in tuincentra zien er perfect uit: veel bloemen en geen aangevreten of verkleurde blaadjes. Omdat de consument alleen deze volmaakte planten wil kopen, worden er enorm veel bestrijdingsmiddelen uit de kast getrokken.

Dat planten en bloemen van tuincentra veel gif bevatten, laat fotograaf Marlonneke Willemsen zien met haar fotoproject over planten en insecten. Ze gaf bladetende insecten blaadjes te eten van planten die ze uit het tuincentrum had gehaald. Binnen een paar uur gingen de insecten die ervan aten bijna allemaal dood.

De hoeveelheid gif op planten wordt ook duidelijk uit de cijfers van een onderzoek naar pesticiden. Sinds 2018 wordt door onderzoeksbureau CLM ieder jaar onderzoek gedaan naar de hoeveelheid resten van bestrijdingsmiddelen op planten. In het onderzoek van 2023 zijn 96 planten onderzocht. Op deze planten blijken in totaal 279 resten van bestrijdingsmiddelen aanwezig zijn. Dat is gemiddeld bijna drie per plant.

Uit onderzoek van de Keuringsdienst van Waarde blijkt dat ook de bij-vriendelijke planten die in tuincentra worden verkocht bestrijdingsmiddelen bevatten. De planten zijn bewerkt met gewasbeschermingsmiddelen die juist bijensterfte veroorzaken. Het gaat om kleine hoeveelheden, waardoor het niet schadelijk zou moeten zijn voor bijen. Maar doordat bijen honderden bloemen per dag bestuiven, kunnen de chemicaliën zich opstapelen, waardoor het alsnog dodelijk is.

Nederland staat bekend als een echt bloemenland. Maar wie denkt dat alle boeketbloemen uit Nederland komen, heeft het mis. Met name rozen komen tegenwoordig vaak uit Kenia, Ethiopië, Colombia of Ecuador.

De Europese Unie hanteert striktere regels voor het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen dan andere landen. Hierdoor veroorzaakt het gebruik van pesticiden bij het kweken van rozen buiten de EU een grotere aantasting van de natuur dan wanneer dit binnen de EU gebeurt.

Als je een plant in een tuincentrum koopt, is het niet in een oogopslag duidelijk waar de plant vandaan komt. Bij sommige planten kun je op het plantenpaspoort zien waar de plant gekweekt is, maar dat is niet voor alle bloemen en planten het geval. Vaak is dan niet te achterhalen waar het product vandaan komt.

Ook staat er op de kaartjes bij planten niet aangegeven welke pesticiden er zijn gebruikt. Het is daardoor niet helder welke chemische middelen er op de plant zitten en hoe giftig de planten dus zijn. Uit het meest recente onderzoek naar resten van bestrijdingsmiddelen op planten blijkt bijvoorbeeld dat anjers en lavendel steeds meer pesticiden bevatten. Je kunt dus concluderen dat deze bloemen steeds giftiger worden. Als consument heb je hier alleen helemaal geen zicht op, omdat dit niet wordt vermeld.

Planten en bloemen uit tuincentra bevatten vaak dus veel pesticiden en zijn niet goed voor het milieu. Maar wat moet je nou kopen voor Moederdag als je de natuur niet te veel wilt belasten? Wij zetten drie tips voor je op een rij!

Tijdens het fotoproject van Marlonneke Willemsen gaf ze de insecten uiteindelijk ook blaadjes van biologische planten te eten. Op deze manier wilde ze testen of de bestrijdingsmiddelen op de planten het probleem zijn. De dieren die van de biologische planten aten, bleven wel leven.

Om zeker te weten dat je planten niet giftig zijn, kun je er dus voor kiezen om biologische planten te kopen. Deze biologische planten zijn ook te koop in tuincentra. Op dit moment is het aanbod nog beperkt, maar tuincentra geven aan steeds meer planten en bloemen te willen verkopen waarbij enkel natuurlijke bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt. Biologische planten zijn te herkennen aan het keurmerk dat op het kaartje van de plant staat.

Exotische planten hebben vaak veel gif nodig, omdat ze niet bekend zijn met de insecten en ziektes die voorkomen in Nederland. Je kunt daarom beter voor inheemse planten kiezen. Deze planten zijn ook beter aangepast aan de Nederlandse weersomstandigheden en kunnen daardoor beter met kou en nattigheid, maar ook warmte omgaan.

Heb je een tuin? Dan kun je er ook voor kiezen om je eigen bloemen te zaaien. Op de korte termijn kun je ook naar een biologische pluktuin gaan. Daar is het mogelijk om, tegen een kleine betaling, bloemen te plukken en zelf een boeket samen te stellen.

Het is niet altijd nodig om nieuwe planten te kopen. Bij veel planten is het mogelijk om een stukje van de plant te snijden en dit deel te laten uitgroeien tot een nieuwe plant. Dit wordt ook wel stekken genoemd. In dit artikel van Kassa lees je hoe je dit het beste kan doen en welke planten hiervoor geschikt zijn.

De stekjes kun je delen en uitwisselen met vrienden en familie. Uiteindelijk zullen deze stekjes uitgroeien tot nieuwe planten. Naast het feit dat dit een duurzame optie is, is het ook nog heel fijn voor je portemonnee.

Bronnen: Volkskrant, Trouw, Het Parool, NOS, Milieu Centraal, Pesticide Action Network Netherlands, Natuur en Milieu, Keuringsdienst van Waarde