Gaan de prijzen in supermarkten nog dalen, of blijven ze hoog?

Inflatie… het lijkt bijna wel het woord van het jaar 2023. We komen er maar niet vanaf. Ook al nemen de prijsstijgingen nu dan sterk af, de boodschappen in de supermarkt blijven duur. Wordt klanten extra geld uit de zak geklopt door ‘graaiflatie’ of bestaat dat fenomeen niet? En gaan de prijzen van producten nog een keertje dalen? Twee deskundigen spreken zich uit.

‘Graaiflatie’ houdt in dat supermarkten (en andere bedrijven) hun prijzen nog eens extra verhogen, om meer winst te vangen. Geen gekke gedachte, gezien de flink gestegen prijzen van supermarktproducten, vindt ook retaildeskundige Paul Moers. Maar het idee dat dit fenomeen bestaat, slaat volgens hem nergens op. “Mensen begrepen niet goed genoeg waarom de prijzen in de supermarkt zo krankzinnig stegen en supermarkten legden het hen ook niet voldoende uit.” Analist voedselprijzen bij Rabobank, Sebastiaan Schreijen, noemt het begrip “onzin.”

Hoewel Schreijen en Moers ervan overtuigd zijn dat graaiflatie niet aan de orde is, begrijpen ze dat er gesproken wordt over het fenomeen. Schreijen gaat nader in op de totstandkoming van prijzen: “Als je naar het grote plaatje kijkt, vallen er twee dingen op. Ik zie dat de kosten daadwerkelijk hard zijn opgelopen en ik zie de margedruk (het risico van een afnemende winstmarge van een bedrijf als gevolg van interne of externe invloeden, red.) bij zowel de producenten als de supermarkten. De margedruk toont aan dat ze niet alle kosten die ze voor hun kiezen krijgen, kunnen doorbelasten.”

Daarnaast stipt Schreijen aan dat supermarkten onderling stevig met elkaar concurreren. “De Nederlandse supermarkten kijken op dagbasis naar de prijzen. Er zijn genoeg klanten die weglopen wanneer de prijzen te hoog worden. Daarom kan geen enkele supermarkt het voor elkaar krijgen om de prijzen te erg te verhogen. Dan raken ze klanten kwijt.”

In de media wordt geschreven dat supermarkten hoge winst maken. Maar dat beeld klopt niet helemaal, aldus Paul Moers. “Moederbedrijf Ahold Delhaize wordt verward met de supermarkten van Albert Heijn. Ahold Amerika doet het prima, maar Albert Heijn Nederland heeft het financieel lastig”, verklaart de retaildeskundige.

Analist Schreijen zegt daarover: “De meeste bedrijven maken met name winst in de Verenigde Staten of Azië, maar de zaken in Europa staan wel degelijk onder druk.” Daarnaast kan je volgens hem uit een overall winstgroeicijfer niet afleiden of er sprake is van graaien.

De inflatie neemt in het algemeen sterk af, maar het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldt dat de voedselprijzen in september wel met 10 procent zijn gestegen ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar. Hoe zit dat? Schreijen licht het toe: “Er is een verschil tussen de prijsontwikkeling bij de supermarkt zoals de consument hem ervaart en het inflatiegetal. Dat inflatiecijfer kijkt naar wat de prijs is ten opzichte van het voorgaande jaar. Die 10 procent prijsverhoging heeft met name plaatsgevonden in het vierde kwartaal van 2022 en het eerste kwartaal van 2023. De afgelopen 5 à 6 maanden zijn de supermarktprijzen vrij stabiel gebleven.”

De stabilisatie komt volgens hem doordat een heel groot deel van de kostenstijging ondertussen in de prijs van de producten is verwerkt. Maar gaan de prijzen straks net zo hard weer omlaag als ze omhoog zijn gegaan? Analist Schreijen ziet het niet gebeuren: “Wen maar aan dit hoge prijspeil.”

Hoewel retaildeskundige Moers wel ruimte ziet voor lagere prijzen, denkt ook hij niet dat er grote prijsverlagingen komen in de supermarkten. “We blijven worstelen met de grondstoffen. Dat komt doordat de klimatologische omstandigheden in rap tempo slechter worden”, licht hij toe. Daarmee doelt hij op onder andere misoogsten.

“Voor een aantal producten ontstaan tekorten. India exporteerde altijd rijst, maar daar wonen nu inmiddels 1,4 miljard mensen. Die rijst wordt nu deels voor eigen land bewaard. Ook zijn suiker en cacao hartstikke duur doordat de vraag is toegenomen onder andere vanuit China, waar de economie het weer wat beter doet.”

Het slechte nieuws is volgens Moers dat we de komende jaren steeds meer te maken krijgen met problemen met grondstoffenprijzen. “Er zit gewoon niets anders op dan dat we meer gaan betalen voor ons voedsel.”

Analist Schreijen verwacht dat de prijzen voor voedsel in 2024 met 1,4 procent stijgen ten opzichte van 2023. Het afgelopen jaar was er nog een forsere prijsstijging van 11 procent. “Maar hier heeft de consument niet veel aan, want dit betekent alleen maar dat de voedselprijzen redelijk stabiel blijven op dit niveau.”

Moers vermoedt dat er in de toekomst meer wordt overgestapt naar het true pricing systeem. Dat houdt in dat factoren als milieuverontreiniging en arbeidsomstandigheden ook in de prijs worden meegenomen. “Ik ben eigenlijk niet zo positief over de toekomstige ontwikkeling van voedselprijzen.”

Retaildeskundige Paul Moers heeft tot besluit nog een aantal aanbevelingen om de boodschappen zo goedkoop mogelijk te houden:

• Wees altijd scherp op aanbiedingen.
• Als je de tijd hebt, ga dan winkelen bij twee of drie supermarkten.
• Let goed op de huismerken, want die zijn tegenwoordig van prima kwaliteit en vaak bijna de helft goedkoper dan het A-merk.
• Let op wat je eet en probeer bijvoorbeeld eens om twee dagen vegetarisch te eten. “Dat scheelt veel geld en waarom zou je zeven dagen in de week vlees eten?" 

Bron: EenVandaag/WNL/NOS/ANP