Bankbeslag zorgt voor meer financiële problemen

De Nationale Ombudsman vindt dat schuldeisers moeten ophouden met het plunderen van de bankrekening van mensen met schulden. De organisatie vindt dat net als bij loonbeslag, het beslag op het salaris of de uitkering, ook bij bankbeslag een zogeheten beslagvrije voet moet gelden. Dat is het minimum dat mensen nodig hebben om van te kunnen leven. 

450.000 keer bankbeslag
De drie grootste schuldeisers die bankbeslag opleggen zijn de Belastingdienst, het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) en de gerechtsdeurwaarders. Jaarlijks leggen zij 450.000 keer bankbeslag op bij mensen op het bestaansminimum, blijkt uit onderzoek van de Nationale Ombudsman.

Terugbetaling
Schuldenaren die na een bankbeslag geen geld meer over hebben voor hun eerste levensbehoeften kunnen verzoeken om terugbetaling. De gerechtsdeurwaarders geven echter bijna standaard nul op rekest. De Belastingdienst en het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) gaan hier coulanter mee om.

Bij de Belastingdienst verzochten vorig jaar 10.200 schuldenaren om terugbetaling, omdat ze geen geld meer over hadden om te leven. Maar liefst 83% van de verzoeken werd toegekend. Het CJIB deed 315 terugboekingen waarvan 63 bij schrijnende gevallen. Bij de gerechtsdeurwaarders daarentegen werden vorig jaar 627 verzoeken om terugbetaling ingediend waarvan slechts een enkel verzoek is toegekend.

Geen beslagvrije voet
De Koninklijke Beroepsorganisatie voor Gerechtsdeurwaarders (KBVG) zegt de wet te volgen. Daarin staat dat bij loonbeslag, het beslag op het salaris of de uitkering, een zogeheten beslagvrije voet geldt. Dat is het minimum dat mensen nodig hebben van te kunnen leven.  

Bij een beslag op de bankrekening daarentegen geldt geen beslagvrije voet. ,,Daardoor ontstaat een merkwaardige situatie”, aldus de Nationale Ombudsman. ,,Het bedrag dat de werkgever of uitkeringsinstantie aan het einde van maand op de bankrekening van de schuldenaar stort, het bedrag dat overblijft na toepassing van de beslagvrije voet, wordt alsnog ingevorderd via de bankrekening. Dit ondergraaft de werking van de beslagvrije voet.”

“Structureel probleem”
De KBVG geeft aan te handelen in opdracht van klanten. Zij neemt in toenemende mate contact op met haar klanten als schuldenaren aangeven onder het bestaansminimum terecht komen. ,,Maar als de schuldeiser toch wil invorderen, willigen wij dat verzoek in”, aldus Wilbert van de Donk, voorzitter van de KBVG. ,,Grote schuldeisers, zoals energieleveranciers houden overigens meer rekening met de beslagvrije voet dan kleinere schuldeisers, zoals mkb’ers. Grote schuldeisers kunnen zich simpelweg meer permitteren.”

De Nationale Ombudsman vindt dat ook bij bankbeslag een beslagvrije voet moet gelden. ,,Het feit dat de beslagvrije voet niet geldt bij bankbeslag is een structureel probleem. Ik zie in mijn praktijk dat het ervoor kan zorgen dat mensen bijvoorbeeld hun huur en energierekeningen niet kunnen betalen. Zij maken nieuwe schulden en komen nog verder in de problemen.” Dit knelpunt lost de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet niet op.

De KBVG, het CJIB, de Belastingdienst, de Dienst Uitvoering Onderwijs, de Sociale Verzekeringsbank en het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen staan achter de aanbeveling van de Nationale Ombudsman.