Gelaagd glas in auto’s breekt niet in noodsituaties

Steeds meer auto’s in ons land zijn uitgerust met gelaagde zijruiten voor extra veiligheid en comfort. Maar is dit glas niet té veilig, want wat gebeurt er als je met je auto te water komt?

Veel mensen hebben er waarschijnlijk nog nooit van gehoord. Toch is de kans groot dat je gelaagd glas in je auto hebt. Gelaagd glas werd in 1903 uitgevonden door de Franse chemicus Edouard Benedictus, nadat hij hoorde van een auto-ongeluk waarbij twee vrouwen ernstig gewond raakten door glasscherven.

De laatste jaren is er sprake van een trend bij auto’s. Steeds vaker zijn naast de voorruit ook de zijruitjes van gelaagd glas. Je hebt dan minder last van geluid van buitenaf. Ook blijft de meeste Uv-straling zo buiten de deur. Daarnaast wordt het inbrekers moeilijker gemaakt in je auto te komen.

Het is niet moeilijk om erachter te komen wat voor soort zijruitjes jij in je auto hebt. Klinkt het geluid net zo dof wanneer je tegen je zijruit aantikt, als wanneer je tegen je voorraam tikt. Dan is de kans al groot dat je gelaagde zijruitjes, oftewel ‘laminated glass’, hebt. Maar je kunt het gemakkelijk zien als je het raam een klein stukje laat zakken. Je ziet dan twee op elkaar gelijmde glasplaatjes zitten.

Bij veel merken wordt gelaagd glas alleen als optie aangeboden. Vaak zijn de luxere uitvoeringen voorzien van gelaagde zijruiten. Kassa heeft navraag gedaan bij diverse autofabrikanten om erachter te komen welke auto’s uit hun assortiment over gelaagde zijruitjes beschikken. Volvo heeft als enige fabrikant op onze vragen gereageerd.

In een eerdere uitzending van Kassa hebben we verschillende veiligheidshamers getest; een veiligheidshamer gaat met gemak door ‘gehard glas’. Uit recent onderzoek van Kassa blijkt dat geen enkele veiligheidshamer door ‘gelaagde glas’ heen breekt.

Hoe kun je dan nog ontsnappen als je met je auto in het water beland? De SWOV, het nationaal wetenschappelijk instituut voor verkeersveiligheidsonderzoek, vraagt al jaren aandacht voor dit probleem. Directeur Martin Damen; “Er is weinig recent onderzoek naar dit specifieke risico. Het laatste uitgebreide onderzoek dateert uit 2008. Autofabrikanten en veiligheidsorganisaties lijken zich niet erg bewust van of bezorgd over dit probleem. Ze focussen meer op het voorkomen dat auto's te water raken.”

Voor de autosector is veiligheid zeer belangrijk. Fries Heinis is directeur van de RAI Vereniging. Zij behartigt de belangen van autofabrikanten en importeurs; “Inzetten op het terugdringen van ongelukken heeft voor de sector prioriteit - dus onder meer voorkomen dat de auto te water raakt. Autofabrikanten dragen hieraan bij via diverse veiligheidssystemen in auto's, zoals vermoeidheids- en aandachtsdetectie, autonome noodremmen en electronic stability control, lane keeping e.d. - die de bestuurder helpen om de controle over de auto te bewaren”.

Hij zegt dat voor de veiligheid van inzittenden bij een ongeluk er allerlei veiligheidsmaatregelen zijn genomen, variërend van airbags en kreukelzones tot gordelsystemen. Heinis; “Belangrijk is om je te realiseren dat gelaagd glas vooral bij een zijbotsing kan bijdragen aan meer veiligheid, zeker in combinatie met airbags. Het risico van snijwonden als gevolg van brekend glas en versplintering is kleiner, net als het risico dat inzittenden uit de auto worden geslingerd bij een botsing. Daar staat tegenover dat gelaagd glas nauwelijks is in te slaan. Dit kan een groter risico betekenen wanneer de auto te water raakt”.

Euro NCAP de Europese organisatie die nieuwe voertuigen test op verkeersveiligheid, heeft in 2023 heeft nieuwe richtlijnen gelanceerd. Michiel van Ratingen secretaris-generaal van de Euro NCAP: “Vanaf 2010 zijn we actieve veiligheid gaan meenemen, zoals noodremsystemen. Pas vanaf 2020 zijn we begonnen met de laatste fase: kijken naar wat we kunnen doen in het design van de auto om ook na een crash de overlevingskansen te vergroten. Bij auto’s die te water raken moeten de elektrische systemen minimaal twee minuten lang blijven werken, zodat mensen de ramen kunnen openen. Fabrikanten moeten dit aantonen om punten te krijgen in onze veiligheidsbeoordeling”. Dit zijn richtlijnen maar er is geen wettelijke verplichting.

Uit onderzoek blijkt namelijk dat veel mensen niet weten hoe ze moeten handelen. Niet alleen door onwetendheid, maar ook door acute paniek.

Volgens het SWOV zouden ramen die automatisch openen als ze in contact komen met water ook een oplossing kunnen zijn. SVOW: “Als een voertuig toch te water raakt, is de overlevingskans het grootst als de inzittenden het voertuig zo snel mogelijk verlaten. Een potentieel effectieve voertuigaanpassing die hieraan kan bijdragen, zijn elektrische ramen die vanzelf opengaan als ze in contact komen met water. In een pilotstudie van het zogenaamde AWOS systeem, worden ramen getest die vanzelf opengaan als het in contact komt met water en wanneer de auto rechtop drijft. De gedachte achter dit systeem is, dat wanneer inzittenden – door de stress en paniek of onwetendheid – vergeten wat ze moeten doen, het automatisch openende raam ze eraan herinnert zo snel mogelijk het voertuig te verlaten. Daarnaast biedt het eventuele omstanders de mogelijkheid om mensen uit het voertuig te halen”.

Vereniging RAI: “Het is in elk geval belangrijk dat de automobilist weet hoe onder die omstandigheden te handelen. Raak je te water, doe je lampen aan, ontgrendel de deuren en open de ramen; maak de gordel los en verlaat de auto zo snel mogelijk via een zijraam of de achterklep”.