Gembershot voor de weerstand: gezond of een onzinnige marketingtruc?

Je hebt ze vast gezien in de supermarkt: gembershots. Een gembershot is een drankje dat vaak bestaat uit appelsap, gembersap en citroensap. Een shot gember zou onder meer goed zijn voor de weerstand, maar ze zijn wél behoorlijk duur. Is een gembershot écht zo gezond, of is het vooral een onzinnige marketingtruc? Kassa ging naar de markt met een voorraadje gembershots om uit te delen. Hoe denkt het winkelend publiek eigenlijk over gembershots? We inventariseren de bevindingen en spreken erover met Marije Verwijs, die als expert Voeding & Gezondheid verbonden is aan het Voedingscentrum.

Gember is in menig keuken wereldwijd een geliefde, veel gebruikte smaakmaker. Daarnaast zit gember in veel alledaagse producten. Er zijn bijvoorbeeld verschillende soorten thee met gembersmaak, al kun je zelf natuurlijk ook thee maken van verse gember. Ook kun je denken aan gemberkoek, gekonfijte gember, gemberpoeder, gember in azijn, gembersiroop, chutney met gember en gemberjam.

Sinds enige tijd zijn nieuwe varianten frisdrank met gembersmaken in opmars, en deze frisdranken zie je steeds vaker in de schappen van de supermarkt. Het betreft frisdrank waar in sommige gevallen ook echte gember in is verwerkt. En ook in bekende frisdranken zoals ginger ale wordt gember gebruikt, of wordt op zijn minst een kunstmatige gembersmaak toegepast om de frisdrank de karakteristieke, fris-pittige gembersmaak te geven. Kortom, aan producten met gember of een gembersmaak geen gebrek.

Behalve de reeds genoemde gemberproducten zijn er ook gembershots, een product dat pas enkele jaren op grote schaal te koop is. Gembershots vormen een vrij specifieke subgroep in de categorie ‘producten met gember’. In dit artikel én in de bijbehorende reportage leggen we specifiek de nadruk op gembershots.

Waarom? In tegenstelling tot frisdranken met gember worden gembershots doorgaans als gezonde keuze vermarkt. Ze liggen bijna altijd in de schappen met versgeperste vruchtensappen en smoothies, doorgaans in de nabijheid van verse groente en fruit. Op sommige flesjes staan bovendien uitspraken of termen die suggereren dat ze goed zijn voor de weerstand of dat een gembershot je immuunsysteem een opkikker geeft.

In de supermarkt zijn gembershots bijna altijd verkrijgbaar in kleine plastic flesjes met een inhoud tussen de 60 en 125 milliliter. Prijzen variëren, maar je kunt in algemene zin wél stellen dat ze aan de dure kant zijn: het goedkoopste flesje kost minstens één euro, maar voor verschillende gembershots van diverse merken betaal je ruim twee euro per flesje.

Omgerekend naar literprijzen moet je bij huismerken denken aan bedragen tussen de 8 à 10 euro per liter. Bij A-merken betaal je omgerekend tussen de 25 tot bijna 35 (!) euro per liter.

De term 'shot' zegt het al: deze drankjes zijn bedoeld voor onmiddellijke consumptie. In sommige gevallen is het sapmengsel echter óók verkrijgbaar in grotere flessen waar je meerdere shotjes uit kunt halen. Dat maakt het extra makkelijk om de dag te beginnen met een gembershot. Goed voor de weerstand én om je energiepeil te verhogen. En daar kan niemand iets op tegen hebben.

Maar wat is een gembershot precies, en wat zit er zoal in? In de basis gaat het om een drankje dat uit een mengsel van appelsap, gembersap en citroensap bestaat. De mengverhouding verschilt per merk. Sommige varianten bevatten aanzienlijk méér appelsap en naar verhouding dus minder citroen- en gembersap.

Eén ding hebben ze echter gemeen: gembershots die je in de supermarkt kunt kopen, bestaan voor het grootste deel eigenlijk altijd uit appelsap, ongeacht het merk.

Dit artikel loopt door na onderstaande afbeelding.

Kassa heeft zes verschillende gembershots gekocht die allemaal bestaan uit appelsap, gembersap en citroensap. Twee gembershots zijn van A-merken. Vier gembershots zijn van het huismerk van vier verschillende supermarkten. Aan sommige varianten zijn vitamines toegevoegd.

Varianten die sap van mango, aardbei, ananas of passievrucht bevatten, hebben we buiten beschouwing gelaten. Dat geldt óók voor shots met toegevoegd cayennepeper of kurkuma én voor gembershots waar extra magnesium en zink aan is toegevoegd. Dit alles om het niet onnodig gecompliceerd te maken. Sommige varianten zijn biologisch, maar dat geldt niet voor de zes varianten die wij gekocht hebben.

Met een flinke voorraad van deze flesjes zijn we op een koude, droge donderdag in januari naar een markt in Den Haag gegaan om ze uit te delen aan passanten. Hoe denken mensen op straat eigenlijk over gembershots? En welke mogelijke gezondheidsvoordelen worden door deze voorbijgangers zoal aan gembershots toegeschreven? Dat zie je in de reportage.

In het kader hieronder zie je welke gembershots we hebben gekocht, in welke supermarkt we ze hebben gekocht, wat de ingrediënten zijn, wat de mengverhouding is, informatie over het suikergehalte, de prijs én wat omgerekend de literprijs is.

Of je het nu over gemberkoek, gemberthee of gembershots hebt, het begint allemaal bij de basis: de gemberwortel. Daarom willen we eerst graag weten hoe het eigenlijk zit met gember en de vele gezondheidsvoordelen die aan het gebruik van de gemberwortel worden toegeschreven. Wat klopt wel en wat klopt niet? En hoe zit dat specifiek in het geval van gembershots met gembersap?

Wie op zoek is naar informatie over de gezondheidsvoordelen die gember mogelijk biedt, stuit binnen de kortste keren op talloze gezondheidsclaims. Ook de mensen op straat blijken héél verschillend over de al dan niet vermeende gezondheidsvoordelen van gembershots te denken. Het is dan ook niet altijd even makkelijk om feiten van fabels te kunnen onderscheiden. Daarom raadplegen we een deskundige.

Marije Verwijs is als expert Voeding & Gezondheid werkzaam bij het Voedingscentrum. Zij kan ons meer vertellen over gember. Ook licht ze toe op welke wijze gember in een gezond voedingspatroon past en bespreekt ze de mogelijke effecten die de consumptie van gember heeft op de gezondheid aan de hand van wetenschappelijke inzichten.

Welke gezondheidsclaims over gember gaan er zoal rond? Gember zou goed zijn voor de weerstand, zou ontstekingsremmende én antibacteriële eigenschappen hebben en zou daarnaast helpen tegen spijsverteringsproblemen. Ook zou gember een rol kunnen spelen bij het verlichten van pijnklachten in het geval van reuma én bij overige klachten waarvoor geldt dat er sprake is van pijnlijke gewrichten.

Hetzelfde geldt voor wie te maken heeft met symptomen van misselijkheid: een beetje gember en de misselijkheid verdwijnt als sneeuw voor de zon. En heb je te diep in het glaasje gekeken? Dan zou je de kater met behulp van gember kunnen verlichten. Soms wordt zelfs beweerd dat gember kan helpen bij de behandeling van diabetes en kanker.

Is gember écht zo’n wondermiddel? Daar kunnen we kort over zijn: nee, dat is het niet. Bijna alle claims die hierboven zijn genoemd, worden door Marije naar het rijk der fabelen verwezen. Ze is stellig: “Er is geen wetenschappelijk bewijs dat een direct effect aantoont tussen de consumptie van gember en praktisch alle gezondheidsvoordelen die je noemt. Er is wel veel onderzoek naar gedaan, maar dat betreft onderzoek onder dieren of met bepaalde stoffen uit gember, zoals gemberolie of gemberconcentraat.”

Marije vervolgt: “Maar dat geldt niet voor de gemberwortel zoals je die kent uit de schappen in de supermarkt, en om die reden kunnen we niet zeggen dat consumptie van gember in geneeskundige zin helpt of verlichting biedt bij het bestrijden van bijna alle hierboven genoemde verschijnselen.”

Eén mogelijke uitzondering is het effect van gember op de symptomen van misselijkheid, voegt Marije eraan toe. “Gember helpt mogelijk wél tegen misselijkheid. Er is onderzoek gedaan naar de vraag of gember verlichting biedt bij zwangerschapsmisselijkheid of misselijkheid die kankerpatiënten kunnen ervaren als gevolg van chemotherapie. Uit sommige onderzoeken kwam naar voren dat mensen verlichting van de symptomen kunnen ervaren door de consumptie van gember.”

Wel plaatst ze daar een kanttekening bij: “Het wetenschappelijke bewijs is echter beperkt, en bovendien komt niet uit alle onderzoeken hetzelfde beeld naar voren. Er zou meer gedegen onderzoek naar moeten worden gedaan voordat we kunnen zeggen dat er voldoende wetenschappelijk bewijs is om de bewering dat gember helpt tegen misselijkheid te ondersteunen.”

Mocht je last hebben van misselijkheid, dan kun je volgens Marije overigens gerust een kop gemberthee drinken om te kijken of dat enige verlichting biedt. “Idealiter wél gemberthee zonder suiker”, voegt ze daaraan toe. Er is weliswaar geen onomstotelijk bewijs waaruit blijkt dat gember de symptomen van misselijkheid kan verlichten, maar in dit geval geldt ‘baat het niet, dan schaadt het niet’. Het kan volgens Marije in ieder geval geen kwaad.

Mocht de misselijkheid specifiek gerelateerd zijn aan zwangerschap? Overleg in dat geval met je verloskundige. En houdt de misselijkheid verband met chemotherapie? Dan luidt het advies om je arts te raadplegen, voordat je gember toe gaat passen bij wijze van zelfmedicatie.

De medicinale of geneeskundige claims die de ronde doen over gember, worden dus vrijwel allemaal niet ondersteund door wetenschappelijk bewijs. Maar is de consumptie van gember daarmee dan ook per definitie zinloos?

“Zeker niet”, zo stelt Marije. “Ook al is er geen bewijs voor vrijwel alle geneeskundige claims, het gebruik van gember als smaakmaker past wél in een gezond voedingspatroon. Verse gember staat bovendien in de Schijf van Vijf. Hetzelfde geldt voor gemberthee, gemberpoeder én voor gember ingelegd in azijn.”

Voor gekonfijte gember in siroop geldt dit daarentegen niet, want daar is suiker aan toegevoegd. Ook vruchtensappen – en in het verlengde daarvan dus óók gembershots – staan niet in de Schijf van Vijf. Wat zegt dat eigenlijk over gembershots?

Nu we iets meer weten over de mogelijke gezondheidsvoordelen van gember, wordt het tijd om in te gaan op gembershots. Passen deze drankjes nu wel of niet in een gezond voedingspatroon? En zijn gembershots überhaupt wel zo goed voor de gezondheid? Ook dat vragen we aan deskundige Verwijs van het Voedingscentrum.

Ze is sceptisch: “Verse gember staat zoals gezegd in de Schijf van Vijf, maar voor vruchtensappen geldt dat niet. Dat geldt dus evenmin voor sapmengsels die voor een deel bestaan uit gembersap, zoals gembershots. Sterker nog, de Gezondheidsraad adviseert om zo min mogelijk sappen met suikers te drinken. Of het gaat om toegevoegde suikers of natuurlijke suikers, maakt wat dat betreft geen verschil.”

Er kleven nog meer nadelen aan het drinken van vruchtensap, aldus Marije: “Je raakt van sap niet snel verzadigd en dit soort sappen bevatten over het algemeen veel calorieën. Voor zowel groenten als fruit geldt dat je ze beter kunt eten dan drinken. Op die manier krijg je de meeste vezels en vitamines binnen. Zo maak je optimaal gebruik van het fruit.”

Is een gembershot daarmee per definitie ongezond? Daarover zegt Verwijs: “Nou, kijk, het is in zekere zin wel beter dan een blikje cola of een patatje met. Zo’n gembershot levert wel wat vitamines en voedingsvezels. Maar nogmaals, je kunt groente en fruit beter eten dan drinken om de voedingsstoffen optimaal binnen te krijgen.”

En dat laatste geldt niet alleen voor gember, maar voor voedsel in het algemeen, aldus Marije. “De beste manier om alle voedingsstoffen binnen te krijgen, is door gezond en gevarieerd te eten.”

Dit artikel loopt door na onderstaande afbeelding.

Een gembershot is dus zeker geen wondermiddel, aldus Marije, en voor de gezondheid kun je gember het beste gewoon eten. Waarom menen sommige mensen dan tóch dat het drinken van een gembershot ze een bepaalde boost geeft?

Dat is volgens de deskundige van het Voedingscentrum nooit onderzocht: “Gember heeft natuurlijk wel een scherpe, branderige smaak, en het zou kunnen dat mensen na het drinken van een gembershot een soort verkwikkend, oppeppend effect ervaren”. Is er wellicht sprake van een placebo-effect? “Dat is mogelijk, maar zeker weten doen we het niet. Het is puur speculeren.”

En als je er simpelweg meer van drinkt, wat gebeurt er dan? Kun je eigenlijk ook te veel gember binnenkrijgen? Marije verklaart: “In gember zitten niet direct toxische stoffen met een maximum. Maar voor gember geldt wat voor andere voedingsmiddelen óók geldt, en dat is dat variatie het beste is. Sommige mensen kunnen bij overmatig gebruik van gember overigens wel maagklachten krijgen, dus maak het niet te gek.”

De zes gembershots die wij hebben gekocht*, hebben één ding gemeen: ze bevatten stuk voor stuk voornamelijk appelsap. Het percentage appelsap verschilt per merk, maar varieert tussen de 60 procent tot maar liefst 86 (!) procent.

Wat ook opvalt, is dat de prijzen van de zes gembershots enorm uiteenlopen. Dat gaat van ongeveer 8 tot ruim 9 euro per liter van huismerken tot A-merken die omgerekend ruim 28 tot bijna 35 euro per liter kosten. Is dat niet ontzettend duur, gelet op de samenstelling?

Marije Verwijs vindt van wel. “Over het algemeen zijn dit soort sappen heel erg duur, zeker als je ziet wat nou precies het aandeel gember in deze sappen is”. Wat haar betreft kun je beter zélf een stuk gemberwortel kopen en dat bijvoorbeeld pureren met wat water: “Dat is goedkoper én gezonder”.

Wel plaatst ze daarbij de kanttekening dat zo’n mengsel van alléén water en gember waarschijnlijk minder lekker is. Je mist zo immers het aandeel van de vruchtensappen in het geheel.

Ze concludeert: “Maar ja, gembershots zijn niet goedkoop, en zelf maken is dan ook stukken goedkoper. Verse gember kun je daarnaast net zo goed als smaakmaker gebruiken in gerechten, of je kunt er thee van trekken. Dat is vaak net zo lekker. Maar om de voedingsstoffen optimaal te benutten, kun je gember beter eten dan dit soort sapjes drinken.”

* In het kader dat eerder in dit artikel aan bod kwam, kun je een gedetailleerde beschrijving vinden van de ingrediënten, de mengverhouding of samenstelling én natuurlijk de prijzen van de zes gembershots die wij hebben gekocht. Zo kun je per gembershot precies zien wat erin zit én wat je ervoor betaalt.

Als Kassa de zes door ons gekochte gembershots nader bekijkt, vallen ons twee dingen op die nadere toelichting behoeven.

Allereerst de prijs. De gembershots van A-merken Innocent Drinks en Healthy People zijn aanzienlijk duurder dan de vier huismerken. Vergeleken met de huismerken zijn de A-merken namelijk wel drie tot bijna vier keer zo duur.

Is een mogelijke verklaring wellicht het feit dat de gembershots van beide A-merken naar verhouding een grotere hoeveelheid gembersap – en dus minder appelsap – bevatten dan de meeste gembershots van huismerken? Omgerekend naar literprijzen betaal je in ieder geval wél ruim 28 euro per liter voor de gembershot van Innocent Drinks tot bijna 35 euro per liter voor de gembershot van Healthy People. Dat terwijl óók voor de gembershots van beide A-merken geldt dat ze voor het grootste deel bestaan uit appelsap.

Wat opvalt is de gembershot van het Albert Heijn-huismerk. Deze bevat namelijk 25 procent gembersap. Qua percentage gembersap in het geheel is deze gelijk aan die van Healthy People en komt het in de buurt van de gembershot van Innocent Drinks, die met een aandeel van 30 procent de meest royale hoeveelheid gembersap in hun gembershot doet. Toch is die van Albert Heijn met een literprijs van 8,72 euro lang niet zo duur als de gembershots van beide A-merken.

Waarom zijn gembershots van A-merken naar verhouding zoveel duurder? Kan dat niet goedkoper? Eén mogelijk argument waarmee je deze vraag bevestigend zou kunnen beantwoorden, is het feit dat A-merk Innocent Drinks hun gembershot óók aanbiedt in een fles van 500 ml. Deze kost 5,99 euro.

De inhoud is exact hetzelfde als die in de shotflesjes van 80 ml, maar wie zo'n voordeelfles koopt, betaalt ineens 11,98 euro per liter. Dat is nogal een verschil met de 28,63 euro per liter die je omgerekend betaalt als je kiest voor de kleinere shotflesjes van Innocent. De kleine flesjes zijn namelijk bijna drie keer zo duur.

De gembershots van de Jumbo, de Lidl en de Plus bevatten een veel kleinere hoeveelheid gembersap, namelijk een hoeveelheid tussen de 8 en 9 procent. Het percentage gembersap in de gembershots van deze drie supermarkten is dus behoorlijk gering, maar ze zijn wél goedkoper dan gembershots van A-merken. Toch vragen we ons af of je prijzen van 8 tot ruim 9 euro per liter wel als 'goedkoop' kunt bestempelen, aangezien deze sapjes voor 83 tot 86 procent uit appelsap bestaan. We kunnen wellicht beter spreken van 'minder duur'.

De gembershot van Lidl bevat met 86 procent het meeste appelsap en is met een literprijs van omgerekend 9,25 euro bovendien de duurste van de vier door ons gekochte huismerken.

Ten tweede zien we dat beide A-merken bepaalde gezondheidsclaims doen. De vier huismerken doen dit niet.

Op de gembershot van Innocent Drinks staat letterlijk de term 'Immunity Shot', wat vrij vertaald neerkomt op 'een shotje voor de immuniteit' of 'een shotje ter ondersteuning van het immuunsysteem'. Aan deze gembershot wordt vitamine C en D toegevoegd.

In de productbeschrijving staat: "Deze gembershot wakkert je immuunsysteem aan [...]" en "Deze shot is een bron van vitamine C en D, die bijdragen tot de normale werking van het immuunsysteem."

Op de gembershot van Healthy People staat de term 'Energy', wat suggereert dat je door het drinken van deze gembershot extra energie krijgt. Aan deze gembershot wordt vitamine B1, B3 en C toegevoegd.

In de productbeschrijving staat: "Healthy People Energy shot geeft je een fruitige boost van gember, appel en citroen! Met 100% van de aanbevolen dagelijkse vitamine B1, B3 en C, ter ondersteuning van het energieniveau. Voor dat extra beetje energie."

Op de gembershots van beide A-merken worden gezondheidsclaims dus gedaan vanwege de aanwezigheid van vitamines. Dat kan én mag omdat er aan beide gembershots vitamines worden toegevoegd.

Maar met het bestanddeel gember of met gembersap hebben deze claims dus niks te maken. En omdat de gembershots van de vier huismerken bestaan uit sap zonder toegevoegde vitamines, vind je op die flesjes géén gezondheidsclaims.

Kassa vroeg Healthy People (onderdeel van sapfabrikant Riedel B.V.) om een reactie. We vroegen naar een verklaring wat betreft de hoge prijs vergeleken met de andere gembershots én naar de gezondheidsclaim over energie die op het flesje wordt gedaan.

In het kader hieronder lees je de integrale reactie van Healthy People. De gembershot van Healthy People verdwijnt per maart 2025 overigens uit het assortiment, zo werd ons telefonische medegedeeld. Het leek ons zinvol om óók te informeren naar de precieze reden.

Ook Innocent Drinks (onderdeel van The Coca-Cola Company) kreeg een aantal vragen van Kassa.

We vroegen Innocent of ze het verschil in prijs tussen de 80 ml-variant (2,29 euro, oftewel 28,63 euro per liter) en de 500 ml-variant (5,99 euro, oftewel 11,98 euro per liter) kunnen toelichten. Ook vroegen we het bedrijf hoe de hoge prijs van het kleine flesje zich volgens hen verhoudt ten opzichte van de prijs van (aanzienlijk goedkopere) huismerken. Kortom, waarom is de gembershot van Innocent veel duurder dan die van de huismerken?

Daarnaast vroegen we Innocent om een toelichting op de gezondheidsclaims. Op het etiket van Innocent Immunity Shot Ginger 80ml wordt de suggestie gewekt dat het goed is voor het immuunsysteem, en op het etiket van de 500 ml-fles staat ‘Your immunity system will thank you’ (vertaald: 'Je immuunsysteem zal je dankbaar zijn'). Op de site staat bij de productomschrijving dat deze gembershot ‘het immuunsysteem aanwakkert’. Op welke gronden worden deze beweringen gedaan?

Kassa heeft zowel telefonisch als per mail contact gehad met Innocent, maar heeft de toegezegde reactie niet tijdig ontvangen. Uiteraard zullen wij deze alsnog integraal publiceren zodra wij deze toegestuurd krijgen.