Hoe duurzaam is de Doe Maar Lekker Duurzaam actie van Albert Heijn?

Je kunt kiezen uit 1500 duurzamere producten. En als je niet kunt kiezen, dan is er al een Doe Maar Lekker Duurzaam doos samengesteld met een 8-tal Unilever-producten. De actie is bedoeld om het begrip duurzaamheid meer onder de aandacht te brengen en om meer mensen zover te krijgen dat ze bij het boodschappen doen meer gaan letten op duurzamere producten. Dat is natuurlijk een mooi uitgangspunt. Kassa bekijkt hoe duurzaam (of duurzamer) de producten in de actie Doe Maar Lekker Duurzaam zijn.

Onduidelijkheid
Over het begrip duurzaamheid bestaat nog veel onduidelijkheid, zo blijkt ook als we de mensen op straat vragen. Heeft het puur met het milieu te maken, of juist dierenwelzijn of gaat het er ook om dat de boeren die het voedsel verbouwen goed worden behandeld en niet worden uitgebuit? Alle drie, is eigenlijk het juiste antwoord. Dat wat goed is voor de aarde, voor mens, dier en milieu. Duurzaamheid komt van het Engelse woord Sustainability. Het betekent letterlijk houdbaarheid. Sustainability of duurzaamheid staat dan ook voor alles wat ervoor zorgt dat we de aarde zo lang mogelijk kunnen behouden voor de toekomst. Dat we die aarde dus niet uitputten en dat we mens en dier niet uitbuiten.

We bekijken bij de Albert Heijn de actieproducten met onderzoeksjournaliste Loethe Olthuis, die al meer dan 25 jaar over voedsel en duurzaamheid schrijft. Wat is duurzaamheid voor haar? “Ik wil geen producten waarvoor wordt ontbost of die de biodiversiteit aantasten, of waarvoor landbouwmethoden worden gebruikt die de grond uitputten, verdrogen of vervuilen. Visvangst en -kweek die de visstand en het watermilieu niet belasten. En minimale energie voor productie, verwerking en verpakking, en energiezuinig transport. Zoveel mogelijk groenten en fruit uit het seizoen, en soorten die in onze omgeving en klimaatzone gemakkelijk groeien. Meer plantaardige producten, weinig vlees en andere dierlijke producten. En zo min mogelijk verspilling (van energie, grondstoffen, reststromen, voedsel, verpakkingsmateriaal), goede arbeidsomstandigheden, eerlijk loon, veilig werk."

Kritisch
Ze stelt hoge eisen aan duurzamere producten, dat is duidelijk. Volledig duurzaam is vrijwel onmogelijk, maar veel duurzamer kan wel. Hoe is het gesteld met de producten uit de actie Doe Maar Lekker Duurzaam? Loethe is kritisch over wat ze in de winkel aantreft. Bij veel actieproducten is de duurzaamheid niet erg duidelijk. Wat is er duurzaam aan de gangmakers en de bokkenpootjes van het AH Huismerk? Of de in folie verpakte soepen van Unox of de wereldgerechten en groentemixen van Knorr? De Unox vegetarische worst is in de Doe Maar Lekker Duurzaam doos het enige product dat haar echt kan bekoren en een duurzamer label mag claimen.

Keurmerken
Maar hoe zit het dan met al die keurmerken die op al die producten staan? Die staan garant voor betrouwbaarheid, voor duurzaamheid, toch? Daarmee maak je een duurzamere keuze, zegt de Postcodeloterij in de brief die de deelnemers bij de cadeaukaart krijgen. En daaronder staan een rijtje bekende topkeurmerken: EKO, Beter Leven, ASC/MSC, Rainforest Alliance, UTZ, Fairtrade. Dat zijn inderdaad erkende topkeurmerken en de producten op de lijst zouden dus een hoge mate van duurzaamheid in zich moeten dragen. Maar de Lipton Groen IJsthee (van Unilever) blijkt maar voor 0,14 groene thee-extract te bevatten, op basis waarvan het Rainforest Alliance keurmerk gevoerd word. 0,14 procent, dat is één druppel duurzaamheid.

Bedrijfslogo's
De keurmerken zijn inderdaad erg belangrijk, stelt ook Milieu Centraal dat twee jaar geleden in opdracht van de overheid een top 11 van beste keurmerken heeft gemaakt. Die staan voor een groot deel keurig op een rij vermeld in de brief van de Postcodeloterij. Maar er staan ook een paar tussen, zoals 100% Duurzaam Geteeld en Knorr Sustainability Partnership, die helemaal geen keurmerk zijn. Het zijn bedrijfslogo’s van Unilever, stelt Milieu Centraal, dat stelt dat dit zorgt voor verwarring en niet bijdraagt aan het duidelijker maken waar duurzaamheid nu voor staat.

Transparant
Unilever zet die logo’s op de verpakking omdat het wil aangeven dat het duurzaamheidsprogramma van Unilever aan hoge eisen voldoet. Dat zou best kunnen, Unilever heeft best wel een reputatie op dit terrein, maar het bedrijf is daarover niet erg transparant, stelt Milieu Centraal. Het roept Unilever op om zich aan te sluiten bij de erkende topkeurmerken, als het concern zijn duurzame ambities echt wil waarmaken.

Is het nou helemaal niks die actie van de Postcodeloterij, Albert Heijn en Unilever? Nee hoor, er zitten bij de lijst van 1500 best wel producten die wel duurzamer zijn. Kijk goed naar de keurmerken en wat er verder op de verpakking staat. En wees kritisch met de mooiste slogans die er staan: duurzaam geteelde tomaten? Dat kan best zo zijn, maar als het niet duidelijk controleerbaar is, is voorzichtigheid op z’n plaats.