Huis ongeschikt voor rolstoel: aanpassen of verkassen?

Er is een groot tekort aan koopwoningen en huurwoningen worden onbetaalbaar. Maar wat gebeurt er als je niet meer in je huis kan wonen omdat je door ziekte of beperking in een rolstoel zit, er allerlei dure aanpassingen aan je huis gedaan moeten worden en de gemeente zegt: “Ga maar verhuizen”?

Dit overkwam Jessica. Door haar ziekte is ze steeds vaker aangewezen op haar rolstoel. Haar huis is niet langer geschikt. Er moeten aanpassingen gedaan worden in de keuken en woonkamer. De gemeente doet onderzoek, er worden rapporten geschreven en de kosten worden beraamd. 

Omdat de aanpassingen naar verwachting tienduizenden euro’s zullen gaan kosten, adviseert de gemeente eerst te kijken naar verhuizing naar een aangepaste woning of als dat niet mogelijk is om te verhuizen naar een woning die met geringe kosten is aan te passen. Jessica krijgt tot twee keer toe een woning aangeboden, maar gaat daar niet mee akkoord. 

In een reactie zegt de gemeente Coevorden: “Bij het verzoek om een complexe (en daarmee vaak zeer kostbare) woningaanpassing is het uitgangspunt dat altijd eerst wordt gekeken of het primaat van verhuizen kan worden toegepast Dit betekent dat we onderzoeken of iemand kan verhuizen naar een geschikte woning of makkelijk geschikt te maken woning.”

De De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) laat Kassa weten dat het primaat voor verhuizen bij de meeste gemeenten op circa 10.000 euro ligt. Woordvoerder Angela de Jong: “Dat wil zeggen dat de meeste gemeenten een aanpassing tot 10.000 euro in een bestaand huis wel realiseren. Denk aan een traplift en wat kleinere aanpassingen. Daarboven geldt het primaat van verhuizen. Maar als er geen woningen beschikbaar zijn, vergoedt de gemeente vaak veel hogere kosten voor woningaanpassingen. Maar soms is het huis niet geschikt om te worden aangepast, of de aanpassing is niet duurzaam (na verloop van tijd zal de aanpassing niet meer voldoen vanwege de toenemende beperkingen van de bewoner en moet de bewoner alsnog verhuizen).”

De gemeente Coevorden zegt dat aan elk besluit een zorgvuldige afweging voorafgaat. Jessica gaat tegen het besluit in beroep.

Uit onderzoek onder 151 gemeenten blijkt dat gemeenten door financieringstekorten een strenger toelatingsbeleid voor sociale- en zorgvoorzieningen toepassen. Minder, korter en goedkoper. De gemeente Coevorden zegt dat er geen sprake is van een strenger toelatingsbeleid: “Wij kennen toe wat iemand nodig heeft, met als uitgangspunt “de goedkoopst compenserende voorziening.” Een voorziening moet ervoor zorgen dat iemand zoveel mogelijk zelfredzaam is of kan participeren.”

Voor de VNG zijn de financiële problemen van gemeenten vanwege de tekorten in het sociaal domein inderdaad een feit. De financiën van gemeenten structureel op orde brengen is dan ook de grootste prioriteit voor gemeenten en daarmee de VNG. Angela de Jong, woordvoerder van de VNG, zegt hierover: “Gemeenten hebben nu wel een eenmalige toezegging gekregen van het Rijk voor meer geld voor de jeugdzorg, maar die toezegging dekt niet alle kosten die gemeenten maken voor Jeugdzorg én Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning). Want gemeenten zien de kosten elk jaar toenemen.”

Illya Soffer, directeur van Ieder(in) (het netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte), vindt dat de toegang tot voorzieningen sinds de decentralisaties problematisch is: “Mensen die een beroep moeten doen op de gemeenten moeten hard knokken om passende voorzieningen te krijgen. Terwijl zij notabene recht hebben op passende zorg en ondersteuning. Het grootste probleem is dat niet de mensen centraal staan, maar het systeem zelf en de financiën.”

Deze zomer verscheen een rapport van de Woonbond en Ieder(in). Dit laat zien dat veel mensen met een lichamelijke beperking in een huis wonen dat niet goed is aangepast voor hun beperking. Directeur van Ieder(in) Illya Soffer: “Een deel van die mensen lukt het om hun woning aan te passen, maar bij een kwart van de mensen lukt dat niet. En als je woning niet aanpasbaar is, dan heb je een groot probleem, want er is een groot tekort aan toegankelijke woningen.”

Soffer vindt dan ook dat het kabinet aan zet is, want tenslotte is wonen een mensenrecht. “De woningcorporaties zijn heel belangrijk, het merendeel van de mensen met een beperking woont in een sociale huurwoning. De verhuurderheffing moet afgeschaft, alleen verlagen is niet voldoende. Woningcorporaties hebben een maatschappelijke taak, maar ze moeten samen meer dan 1,5 miljard afdragen aan de schatkist. Allemaal geld bedoeld voor woningbouw, verbeteren van toegankelijkheid, betaalbaar houden van huren en goeie woonvormen met ontmoetingsruimte.”  

Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) informeerde deze week de Tweede Kamer over mogelijke oplossingen voor de wooncrisis. Soffer vindt dat het huidige kabinet zich te veel richt  op huisvesting van ouderen: “Ook dat is belangrijk, maar subsidieregelingen zouden ook voor woonvormen voor jongeren met een beperking moeten gelden. Er moet meer aandacht komen voor de grote woningnood onder mensen met een beperking en voor de noodzaak van meer en toegankelijk bouwen.”. Ieder(in) steunt dan ook de Woonopstand en het Woonmanifest - van woningmarkt naar woonrecht!.

De tweede actiedag van de Woonopstand is op 17 oktober in Rotterdam.