Kan ik vaccin weigeren, omdat ik andere wil? En meer vaccinatievragen

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) kijkt op basis van (internationale) adviezen of én welke vaccins voor bepaalde leeftijdsgroepen worden gebruikt. Het devies luidt dan ook ‘prikken wat de pot schaft’. In het vaccinatieprogramma van de overheid zijn de vaccins van Moderna, AstraZeneca, Janssen en Pfizer BioNTech opgenomen. Je kunt niet kiezen welk vaccin je krijgt.

Hoe goed je coronavaccin werkt, is afhankelijk van de variant die je ontvangt. Zo is het BioNTech/Pfzier-vaccin (merknaam: Comirnaty) voor 95 procent werkzaam en beschermt het Moderna-vaccin in 94 procent van de gevallen. De AstraZeneca-variant heeft na de tweede dosis een werkzaamheid van meer dan 82 procent tegen milde infecties en 100 procent tegen ernstige infecties. Het vaccin van Johnson & Johnson heeft meer dan 67 procent doeltreffendheid tegen milde infecties en 85 procent tegen ernstige infecties.

Veel mensen die eerst geen vaccin wilden, willen dat nu toch wel. Dat heeft volgens het AD en EenVandaag mede te maken met het feit dat de werking van de verschillende coronavaccins zichtbaar is. Verder is er nu betere informatie beschikbaar over de vaccins en de bijwerkingen. Ook willen veel mensen ‘terug naar normaal’ en op vakantie. Dat draagt bij aan een hogere vaccinatiebereidheid.

Als je een vaccinatie-uitnodiging hebt gehad en nog even wilt nadenken, is dat volgens de Rijksoverheid mogelijk. Wel dien je je uitnodiging dan goed te bewaren, zodat je op een later moment telefonisch of online een afspraak kunt maken. Je uitnodiging verloopt namelijk niet. Er kan dan alleen niet gegarandeerd worden dat je ‘vooraan in de rij’ kunt plaatsnemen. Dat hangt namelijk af van de beschikbaarheid van de vaccins op dat moment.

Veel mensen maakten zich zorgen over bijvoorbeeld het AstraZeneca-vaccin en mogelijke bijwerkingen, zoals een minimale kans op trombose, en willen weten wat er gebeurt als je een vaccin weigert. Kun je dan nog ingeënt worden met een ander middel? En hoe zit dat bij een tweede prik? Want JMARIA geeft op ons forum Vraag & Beantwoord aan de eerste prik van AstraZeneca al te hebben gehad, maar bij een tweede prik liever Pfizer te krijgen. 

Het RIVM, de organisatie die verantwoordelijk is voor het vaccinatieprogramma, antwoord hierop dat het mensen afraadt dit te doen. Zo benadrukt woordvoerder Marah Michel in april na vragen van Kassa dat de RIVM maar één keer een afspraak maakt. “In principe maak je daarna geen aanspraak meer op vaccinatie.” Ook een vaccinatie ruilen met een ander is volgens het RIVM niet mogelijk. Echter, inmiddels kunnen zestigplussers die zich niet wilden laten inenten met AstraZeneca een nieuwe prikafspraak maken. ‘Weigeraars’ worden hierdoor nu wel een alternatief geboden, namelijk een prik van Pfizer of Moderna.

Ook over het Janssen-vaccin (van Johnson & Johnson) bestaan er zorgen. Zo vraagt HARAMAFALDA op ons forum Vraag & Beantwoord of er voor mensen uit bepaalde leeftijdsgroepen alternatieven zijn op dat vaccin. Het Janssen-vaccin heeft namelijk een zeer zeldzame bijwerking TTS, stelt de Trombosestichting. Dat is een immuunreactie die gepaard gaat met een zeldzame type trombose. Deze bijwerking wordt vooral gezien bij mensen onder de 50 jaar oud en met name bij vrouwen. Het vaccin zal aan bepaalde leeftijdsgroepen niet meer worden aangeboden en mensen onder de 44 jaar oud die dit vaccin eerst zouden krijgen, krijgen nu een uitnodiging voor het Pfizer- of Moderna-vaccin.

Overal ter wereld zijn nieuwe vaccins én medicijnen tegen corona in ontwikkeling. Een goede zaak vinden vaccinologen, omdat nu nog niet duidelijk is hoelang de al beschikbare varianten werken en je daarmee eventuele nieuwe coronavarianten kunt dekken.

Naast de in Nederland al beschikbare vaccins Moderna, AstraZeneca, Janssen en Pfizer BioNTech, zijn er wereldwijd nu vijftien vaccins in gebruik. Volgens de officiële telling van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn er nog 284 vaccins in aantocht. Enkele hiervan zijn al voorgelegd aan de EMA, waaronder de vaccins Sinovac uit China en Spoetnik V uit Rusland.

De verwachting is daarom dat er wereldwijd eind 2021 meer dan veertig vaccins in gebruik zijn. Of je daarop wilt wachten, is je eigen keuze en verantwoordelijk, omdat nog niet duidelijk is wanneer de nieuwe vaccins toetreden en geleverd kunnen worden.

Het doel van coronaminister Hugo de Jonge is om in juli iedere volwassene die dat wil in ieder geval één keer van een coronaprik te hebben voorzien. Heb je nog geen vaccinatie-uitnodiging ontvangen? Op de website van Rijksoverheid kun je – op basis van enkele gegevens – achterhalen wanneer je het ongeveer zult ontvangen. Na de uitnodiging kun je digitaal of telefonisch een afspraak maken.

Rijksoverheid adviseert om digitaal ‘snel en eenvoudig’ een afspraak te maken, maar de Volkskrant meldt dat het online systeem soms overbelast raakt, waardoor niet altijd de dichtstbijzijnde priklocatie als optie wordt aangeboden. Dan is bellen handig, omdat de medewerkers van het GGD-callcenter meer toegespitst kunnen zoeken in het systeem naar de beschikbaarheid.

Het kabinet ontwikkelt een coronapaspoort, meldt Joop. Daarmee kunnen gevaccineerden, maar bijvoorbeeld ook mensen die negatief zijn getest op het virus naar een concert, festival of bioscoop. Ook kan het systeem worden gebruikt voor reizen naar het buitenland. Voor het invoeren van zo'n paspoort lijkt een breed draagvlak te zijn. Uit onderzoek van de GGD en het RIVM blijkt dat 7 op de 10 mensen het paspoort wel ziet zitten.

Wel leidt het coronapaspoort tot veel vragen bij mensen. MARTIN ERKEN vraagt: Als je geen smartphone hebt, hoe kun je het dan meenemen op reis? En KOSGR vraagt of het al mogelijk is om nu op reis te gaan met een vaccinatiebewijs zonder al te veel administratief gedoe.

Er wordt zoveel mogelijk aan gedaan om verspilling van vaccins te voorkomen. Zo bestellen huisartsen zorgvuldig en alleen voor mensen die aan de beurt zijn voor hun vaccinatie. Toch komt het soms voor dat een vaccin dat geopend wordt in een prullenbak beland, omdat het binnen zoveel uur na opening toegediend dient te worden.

Om deze verspilling verder tegen te gaan is daarom het ‘PrullenbakVaccin’ in het leven geroepen. Huisartsen en instellingen kunnen op prullenbakvaccin.nl de vaccins die ze over hebben doorgeven. Hierdoor hoeven huisartsen geen vaccins weg te gooien en kunnen mensen die gevaccineerd willen worden (en bijvoorbeeld nog geen oproep hebben gehad) alvast geholpen worden.

Jij betaalt de kosten van je coronavaccin (gelukkig) niet zelf, omdat het om een landelijk inentingsprogramma gaat. Wel verschillen de kosten van de prijs van het vaccin per leverancier. Zo variëren de kosten van het vaccin van 1,78 euro tot 14,68 per inenting, aldus Poliswijzer, een onafhankelijke vergelijker van zorgverzekeringen.

Heb jij één of meerdere vaccinatievragen en is deze niet beantwoord in dit artikel? Stel deze dan op ons forum Vraag & Beantwoord. Andere forumgangers beantwoorden dan vanuit hun expertise jouw vragen.