Met de Fyra moest vooral geld verdiend worden

De snelle trein Fyra moest vooral zoveel mogelijk geld in het laatje brengen. Het ging er niet om zoveel mogelijk reizigers te vervoeren over de hogesnelheidslijn waarop de trein zou gaan rijden. De NS wilde tarieven tot meer dan 60 procent van een normaal treinkaartje vragen omdat het bedrijf veel geld moest betalen aan het Rijk om op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid te mogen rijden.

Nol Döbken, de eerste directeur van HSL-exploitant HSA, wilde na zijn aantreden de tarieven zo snel mogelijk weer omlaag brengen. Dat zei hij vrijdag tijdens zijn verhoor bij de parlementaire enquêtecommissie die onderzoekt waarom de Fyra op een flop uitdraaide. De flitstrein was veel te laat klaar en reed maar even omdat de trein aan alle kanten rammelde.

De NS had zich met een torenhoog bod van 178 miljoen euro verzekerd van het vervoer op de hogesnelheidslijn. Volgens de enquêtecommissie blijkt uit interne stukken van NS-dochter HSA dat het spoorbedrijf met ,,rekentrucs" nogal wat lucht in het bod had gepompt om er zeker van te zijn dat mededingers het nakijken zouden hebben.

Geheime agenda
Met het pleidooi om later de tarieven weer te verlagen hanteerde de NS een geheime agenda, stelde de commissie vast. Als de kaartjes voor de Fyra goedkoper zouden worden, zouden de opbrengsten omlaag gaan en de kosten stijgen. HSA zou dan meer treinen moeten kopen omdat er meer reizigers instappen. Om de NS daarvoor te compenseren, kan de hoge afdracht aan de staat omlaag.

Maar volgens de enquêtecommissie blijkt uit de interne stukken dat de NS dit in de eerste plaats voorstelde om de valse lucht weer uit het eigen bod te halen. De NS zou dan meer winst kunnen maken. Maar dit argument moest wel geheim blijven.

Döbken stelde ook dat hij bij het zoeken van een fabrikant van de snelle trein een fuik in was gezwommen. Steeds meer bedrijven haakten af, waardoor alleen het Italiaanse AnsaldoBreda overbleef. Maar Tony Smulders, inkoper bij de NS, vond dat geen probleem: met de Italianen werd uiteindelijk een prima contract gesloten. Volgens hem verdient de Fyra de bijnaam 'Aldi-trein' niet omdat het vervoersmiddel niet heel veel goedkoper was dan andere treinen.

Volgende week verhoort de commissie de oud-verkeersministers Karla Peijs en Camiel Eurlings en de huidige minister Melanie Schultz.

ANP