Paspoort kwijt of (bijna) verlopen vlak voor de vakantie? Zo vraag je een noodpaspoort aan

Het duurt niet lang meer tot de zomervakantie en veel Nederlanders trekken erop uit. Voor wie buiten Europa op vakantie gaat, is een paspoort onmisbaar. Maar wat als je er kort voor vertrek achter komt dat je paspoort (bijna) verlopen is of dat je het kwijt bent? In die gevallen kun je een noodpaspoort aanvragen om zo tóch op de plaats van bestemming te komen, al wordt succes niet in alle gevallen gegarandeerd. Hoe werkt het aanvragen van een noodpaspoort eigenlijk?

Deze week maakte reisbrancheorganisatie ANVR bekend dat Nederlandse vakantiegangers deze zomer massaal het vliegtuig pakken en zich daarbij niet laten tegenhouden door de inflatie en de gestegen kosten van levensonderhoud. Uit onderzoek van ANVR is gebleken dat 55 procent van de Nederlanders ervoor kiest om met het vliegtuig naar hun vakantiebestemming te reizen. Ten opzichte van 2024 is dat een stijging van vier procent.

Binnen Europa kun je reizen met je identiteitskaart. Deze wordt geaccepteerd als geldig reisdocument binnen alle EU-landen, de landen in de EER (Europese Economische Ruimte) en door Monaco, Montenegro, San Marino, Servië, Turkije en Zwitserland. Een volledig overzicht van landen waar je met je Nederlandse identiteitskaart heen kunt reizen, vind je op de website van de Rijksoverheid.

Voortaan als eerste op de hoogte? Abonneer je op de Kassa-nieuwsbrief!

Wie echter buiten Europa op vakantie gaat, heeft niet genoeg aan een identiteitskaart. In deze gevallen kunnen reizigers niet zonder paspoort. Het reisdocument is in deze gevallen essentieel en onmisbaar: je moet het ter plekke zowel bij aankomst als vertrek tonen bij de douane om je in- en uitreisstempels te krijgen en afhankelijk van de visumvereisten van je bestemming wordt óók het daadwerkelijke visum op één van de pagina's in je paspoort geplaatst.

Aan de hand van het visum of de visumstempels kunnen de plaatselijke autoriteiten zien hoe lang je recht hebt op verblijf binnen de landsgrenzen. Wie langer blijft dan de einddatum op het visum(stempel), riskeert forse geldboetes en in sommige gevallen zelfs arrestatie en deportatie.

Kortom, zonder paspoort is is het eigenlijk gegarandeerd dat je op problemen stuit bij aankomst of vertrek. Je kunt zonder paspoort bijvoorbeeld niet langs de douane en je mist als gevolg daarvan je vlucht. En dat leidt tot stress en mogelijk ook tot hoge kosten voor zaken als een vervangende vlucht.

Om reizigers die in dit soort noodsituaties dreigen te stranden tóch een helpende hand te bieden zodat ze hun eindbestemming alsnog bereiken, kunnen mensen een noodpaspoort aanvragen. Zoals de naam impliceert is dat een paspoort voor noodsituaties, ook al biedt een noodpaspoort niet in alle gevallen de garantie dat je je reis ook daadwerkelijk kunt voortzetten. De uitgifte is aan strenge voorwaarden gebonden en wordt echt gezien als een uiterste redmiddel.

Hoe werkt dat precies, en waar moet je verder rekening mee houden?

Het gebeurt vaker dan je denkt: reizigers die er pas op Schiphol achterkomen dat ze de reis met hun gewone paspoort niet kunnen vervolgen. Deze categorie reizigers heeft wél gewoon een paspoort, maar hebben een essentieel detail gemist.

Voor sommige niet-Europese landen moet je een visum aanvragen – of je kunt er ter plekke eentje krijgen zonder gedoe met documenten en aanvragen vooraf. Het één en ander is afhankelijk van de visumprocedure van het land waar jouw eindbestemming zich bevindt. Dat je buiten Europa vaak een visum moet hebben, is in veel gevallen wel bekend.

Minder bekend is daarentegen dat veel landen als aanvullende eis iets hanteren dat bekend staat als de geldigheidseis, en dat kan inhouden dat jouw paspoort nog drie tot zes maanden geldig moet zijn. Soms gerekend vanaf de dag van aankomst, in andere gevallen vanaf de datum van vertrek.

Verloopt jouw paspoort ergens in september 2025, en ga je van eind juli tot halverwege augustus op vakantie naar bijvoorbeeld Egypte? Dan denk je wellicht dat je geen problemen zult krijgen, maar kom je van een koude kermis thuis. Er zijn meerdere landen – waaronder Egypte – die eisen dat jouw paspoort een half jaar ná de vertrekdatum geldig moet zijn. Ga je naar Egypte? Dan zou je dus over een paspoort moeten beschikken dat niet in september 2025 vervalt, maar op zijn vroegst pas ergens halverwege of zelfs eind februari 2026. En zo hanteren landen wereldwijd allemaal andere regels.

De Koninklijke Marechaussee (KMAR) op Schiphol had er afgelopen meivakantie in ieder geval veel werk aan, zo bleek onlangs. In totaal werden er deze periode tussen de 900 en 1000 noodpaspoorten verstrekt. Woordvoerder Mike Hofman van de KMAR zei tegen RTL Nieuws: "De cijfers van de eerste paar maanden van dit jaar liggen op hetzelfde niveau, en soms zelfs hoger dan vorig jaar. We hadden verwacht dat de cijfers dit jaar veel lager zouden liggen dan vorig jaar."

Een mogelijke verklaring wordt gezocht in het feit dat Nederlandse paspoorten sinds 2014 een geldigheidsduur kennen van tien jaar. Paspoorten die destijds als eerste zijn uitgegeven, zijn inmiddels aan vernieuwing toe. Maar zeker voor reizigers die zelden buiten Europa komen, is dit geen parate kennis. En tegen de tijd dat ze ontdekken dat hun paspoort niet (lang genoeg) geldig is, zijn ze te laat.

Een noodpaspoort kan niet worden gebruikt als identiteitsbewijs. Ook kent het noodpaspoort een maximale geldigheidsduur van een jaar. Daarnaast is het noodpaspoort alléén geldig voor de reis waarvoor je het aanvraagt.

Je kunt er dus niet twee maanden later doodleuk nóg een keer mee op reis: je wordt geacht om in de tussentijd een vervangend paspoort te regelen. Sterker nog, bij terugkomst moet je je noodpaspoort weer inleveren bij de marechaussee of anders bij de gemeente.

Ook accepteren sommige landen geen noodpaspoorten wegens het ontbreken van de chip met biometrische gegevens. In deze gevallen heb je pech en kun je de reis niet voortzetten, óók niet met een noodpaspoort. Bekende voorbeelden van landen waar je ook met een noodpaspoort niet heen kunt, zijn de Verenigde Staten en de Verenigde Arabische Emiraten (Dubai, Abu Dhabi).

Belangrijk: Je dient meteen contact op te nemen met de ambassade van het land waar je heen reist om na te vragen of het verliezen van je paspoort consequenties heeft voor je inreismogelijkheden.

Je komt voor een Nederlands noodpaspoort in aanmerking als je:

• Over de Nederlandse nationaliteit beschikt, en je;
• Aantoonbaar onvoldoende tijd hebt om bij de gemeente een vervangend paspoort of nieuwe identiteitskaart aan te vragen (dit geldt óók voor spoedprocedures)

Daarnaast moet je een aantal andere zaken kunnen aantonen. Zo moet je kunnen bewijzen dat je:

• De reis niet kunt uitstellen. Dat kun je aantonen aan de hand van (data op) vliegtickets en hotelreserveringen;
• Over andere (geldige) reisdocumenten beschikt, zoals een geldig Nederlands rijbewijs of geldig identiteitsbewijs

Ook heb je een pasfoto nodig die voldoet aan de pasfoto-eisen. Een noodpaspoort kost 59 euro en de aanvraag duurt circa 15 tot 30 minuten. Je kunt contant betalen, per pin of per creditcard.

In Nederland zijn verschillende afgiftepunten voor het noodpaspoort. Je kunt ze op de volgende luchthavens vinden:

• Amsterdam Airport Schiphol (Vertrekhal 1, Bureau Nooddocumenten, 24 uur per dag geopend)
• Groningen Airport Eelde (Machlaan 8, Eelde, open tussen 07:00 en 22:30)
• Rotterdam The Hague Airport (Brandenburgbaan 6, Rotterdam, 24 uur per dag geopend)
• Eindhoven Airport (Service & Intake, Luchthavenweg 25, Eindhoven, open tussen 06:30 en 22:00)
• Maastricht Aachen Airport (Vliegveldweg 134, Maastricht, open tussen 06:30 en 22:30)

Ook is er eentje in IJmuiden, en wel op Sluisplein 33. Dit afgiftepunt is 24 uur per dag geopend en is met name bedoeld voor reizigers die hier op de ferry stappen naar Newcastle in het Verenigd Koninkrijk.

LET OP: Ferries naar andere bestemmingen (zoals Harwich in het Verenigd Koninkrijk) vertrekken vanaf Hoek van Holland. Bij de marechaussee aldaar is het uitgiftepunt voor noodpaspoorten nog niet operationeel. De boot naar Hull (VK) vertrekt uit Rotterdam en bij dat vertrekpunt is geen locatie van de Koninklijke Marechaussee, dus daar valt überhaupt geen noodpaspoort aan te vragen.

Het kan natuurlijk gebeuren dat je je paspoort op reis verliest en dat je een noodpaspoort moet regelen terwijl je in het buitenland zit. In dat geval dien je je te melden bij de Nederlandse ambassade of bij het consulaat. Dat zal in praktisch alle gevallen de dichtstbijzijnde locatie zijn.

Via deze link kun je snel achterhalen waar de dichtstbijzijnde ambassade of het dichtstbijzijnde consulaat zich bevindt.

Inwoners van Bonaire, Sint Eustatius of Saba kunnen zich wenden bij de plaatselijke afdeling Burgerzaken. Dat geldt ook voor Nederlanders die daar verblijven, bijvoorbeeld in verband met vakantie.

Sta je als inwoner ingeschreven in Aruba, Curaçao of Sint Maarten of verblijft je daar? Dan kunt je een noodpaspoort aanvragen bij het Kabinet van de Gouverneur.

Landen kunnen hun eigen eisen stellen wat betreft de uitgifte van een visum en de aanvullende geldigheidseis wat betreft de vervaldatum van jouw paspoort. Je kunt het beste een kijkje nemen op Nederland Wereldwijd, een overheidswebsite met praktische reisinformatie over alle landen ter wereld.

Voer het land van jouw bestemming in om te kijken welke visumvereisten van toepassing zijn én hoe lang jouw paspoort geldig moet zijn

Bron: Koninklijke Marechaussee, Nederland Wereldwijd, Rijksoverheid, RTL Nieuws