Problemen met briefstemmen, werkwijze wordt aangepast
16-03-2021
•
leestijd 3 minuten
•
87 keer bekeken
•
Veel briefstemmen blijken niet op de juiste manier te zijn aangeleverd, blijkt uit een rongang langs diverse gemeenten door het ANP. De Ouderenbond ANBO maakt zich grote zorgen over het mogelijk verloren gaan van de stem van veel 70-plussers, die hun voorkeur voor de Tweede Kamerverkiezingen per brief hebben uitgebracht. Sommige gemeenten zijn maandag al begonnen met het controleren van briefstemmen. Er lijkt verder onduidelijheid bij gemeenten te zijn over welke brieven wel of niet meegeteld mogen worden.
In de gemeente Bernheze werd maandag 8,5 procent van het aantal ingediende poststemmen opzij geschoven omdat die niet op de juiste manier is aangeleverd. Mensen hebben vaak de stempas en het stembiljet in dezelfde
envelop gestoken. Die enveloppen mogen volgens een woordvoerster niet
worden opengemaakt omdat een stem geheim moet blijven. "Daarmee zijn ze
volgens de instructies die we hebben gekregen ook ongeldig", zegt een
gemeentewoordvoerster.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken kijkt naar "signalen". Het
ministerie heeft gemeenten zondag een zogeheten instructie gestuurd over
hoe om te gaan met briefstemmen. Daarin staat dat briefstemmen wel
geldig zijn als het stembiljet en de stempas per ongeluk bij elkaar
zitten. Dat wordt in het stemlokaal direct van elkaar gescheiden zodat
het stemgeheim niet wordt geschonden. Ook is het toch een geldige stem
als een stempas per ongeluk niet is ondertekend, zo staat in die
instructie.
Signalen
De Kiesraad geeft aan "vergelijkbare signalen van enkele gemeenten te
hebben gekregen dat bij de vooropening briefstembiljetten terzijde zijn
gelegd". "Uiteraard hopen wij dat dit aantal beperkt blijft. En dat
zoveel mogelijk (brief)stemmers hun stem correct uitbrengen en dus ook
kunnen worden betrokken in de vaststelling van de uitslag."
Roermond schat het aantal afgekeurde briefstemmen rond de 5 procent.
In Bergen op Zoom schat een woordvoerder dat "7 tot 8 procent" ongeldig
is verklaard omdat in de eerste envelop geen ondertekende stempas zat.
"We gaan pas woensdag de andere envelop met daarin het stembiljet
openen."
"Grote zorgen"
In verband met corona mochten dit jaar 70-plussers stemmen per post.
Ouderenbond ANBO vreest dat er veel stemmen van hun achterban verloren
zullen gaan, terwijl de bond al weken zegt te waarschuwen voor de
omslachtige procedure. "Dit is een ongeluk dat je van verre zag
aankomen, aldus een woordvoerder. "Ouderen voelen zich, vaak meer dan
jongeren, sociaal verplicht om te stemmen. Als dan blijkt dat die
stemmen mogelijk niet worden meegeteld, telt dat heel zwaar voor deze
mensen. We maken ons hier grote zorgen over."
In het algemeen is bij verkiezingen 0,3 procent van de stemmen
ongeldig. Dat percentage is niet te vergelijken met bovengenoemde
percentages, want er is nog nooit eerder drie dagen achter elkaar
gestemd. Ook nog is niet eerder deze mogelijkheid geweest per brief te
stemmen.
In Alkmaar hebben ze maandag 4700 poststemmen goedgekeurd en ongeveer
150 terzijde moeten leggen, aldus een gemeentewoordvoerder. "Spannende
knip- of plakwerken hebben we niet gezien, maar wel dat zaken incompleet
zijn. Bijvoorbeeld dat een van de twee stukken teruggestuurd is, en
niet het stembiljet én de stempas, of dat niet alles op de juiste plek
zit en dan moet het dus terzijde gelegd worden." De woordvoerder van
Alkmaar zegt daarover: "Dat betekent dat ze niet in de stembus gaan, dus
die worden ook niet op later moment nogmaals beoordeeld. Dat is anders
dan ongeldig verklaren, want in de gesloten enveloppen kunnen ook nog
fouten zijn gemaakt op de stembiljetten." En Sittard-Geleen zegt maandag
dat 95 procent van de 5005 briefstemmen goed is. Deze worden woensdag
geopend en geteld. "Dan weten we ook of de stemmen geldig zijn."
Ministerie past werkwijze aan
De werkwijze van het tellen van briefstemmen wordt aangepast nadat
veel stemmen ongeldig bleken te zijn. Dat heeft minister Kajsa Ollongren
(Binnenlandse Zaken) aan de Tweede Kamer laten weten. De nieuwe
procedure houdt in dat de briefstembiljetenvelop mag worden geopend om
te zien of daar een stempas in zit. Daarna wordt gekeken of de stempas
geldig is. Als dat zo is mag de geopende envelop met stembiljet zonder
controle in de stembus worden gedaan.
"Op die wijze blijft het stemgeheim gewaarborgd", aldus de
bewindsvrouw. Ze heeft over de aanpassing van de procedure spoedadvies
gevraagd aan de Kiesraad en de Raad van State. Zij hebben geen bezwaar
tegen de aanpassing. Politieke partijen hadden aangedrongen snel met een
oplossing te komen. ANP