Stank voor dank: verhoging afvalstoffenheffing

Je doet je stinkende best om je afval te scheiden. Goed voor het milieu. En ook voor je portemonnee. Tenminste, dat dacht je. Totdat de gemeente aankondigt dat de afvalstoffenheffing flink omhooggaat. Hoe kan dat?

In Apeldoorn - weleens aangeduid als de meest gemiddelde gemeente van Nederland - stijgt het komende jaar de afvalstoffenheffing voor een gemiddeld huishouden met 58 euro, van 237 naar 295 euro. Een verhoging van maar liefst 25 procent. Toch is Apeldoorn ook heel erg voortvarend bezig met het scheiden van afval. De gedachte was altijd: afvalscheiding leidt tot minder kosten voor de verwerking en levert juist wat op, ook voor de burger. Maar die burgers begrijpen er inmiddels niks meer van. "We gaan naar minder afval, maar we moeten er meer voor betalen."

Het probleem is niet uniek voor Apeldoorn, ook elders in het land, bijvoorbeeld in Gouda, maar ook in veel andere gemeenten, speelt dit probleem. In het afgelopen jaar steeg ten opzichte van het jaar ervoor de afvalbelasting bij bijna tachtig procent van de gemeenten.

Een belangrijk probleem is dat in veel gemeenten het afval dat bedoeld is om te hergebruiken te zwaar vervuild is, stelt ook het Centraal Planbureau afgelopen week in een kritisch rapport. "De kwaliteit van het afval is nog een groot probleem. Er is te weinig goed recyclebaar plastic-verpakkingsafval en de vervuiling van textiel en papier neemt toe. Dit komt bijvoorbeeld door etensresten op papier en in ondergrondse containers worden regelmatig restafval en nat textiel gegooid. Hierdoor komt zowel de opbrengst als de milieuwinst onder druk te staan."

Raymond Gradus, hoogleraar Economie en Bestuur aan de Vrije Universiteit, heeft wel een verklaring hoe dit komt. Hij schreef deze zomer een vlammend betoog in Trouw om afvalbeleid anders aan te pakken. De focus is veel te sterk komen te liggen op het beperken van het restafval.

Een andere aanpak van het afvalverwerkingsbeleid moet zorgen voor een breder draagvlak onder de bevolking, vindt Gradus. Je moet het voor de burgers niet moeilijker maken om mee te werken aan afvalscheiding. Het omgekeerd inzamelen, dus mensen die op verschillende plekken afval moeten wegbrengen, is zo’n drempel. En het is ook problematisch voor sommige burgers zoals ouderen en gehandicapten. Dat aspect is uit het oog verloren. Je moet het de burger juist makkelijk  maken. En dus aan de voordeur ophalen, niet op tal van verschillende plekken inzamelen. En ook niet het restafval extra duur maken, want dan krijg je uiteindelijk toch weer meer gescheiden afval dat te vervuild is om te recyclen, stelt hoogleraar Gradus.