Studenten hebben het zwaar, maar studieresultaten blijven overeind

Sinds het begin van de pandemie monitoren universiteiten halfjaarlijks de voortgang van studenten. In januari publiceerde de Vereniging van Universiteiten (VSNU) de laatste factsheet. Met een positief beeld, naar omstandigheden. Ondanks dat studeren en colleges volgen grotendeels digitaal verloopt, lijden de resultaten er niet onder. "Deze lijn heeft zich ook in de eerste maanden van het jaar voortgezet. Aan het eind van de zomer maken we weer de balans", zegt VSNU-woordvoerder Gijs Dupont.

Hij plaatst wel een kanttekening bij de positieve studieresultaten. "Het is niet zo dat de studenten het makkelijk hebben. De volledige omslag naar digitaal onderwijs en de coronacrisis hebben zeker een effect gehad op hun welzijn. De moeite die het kost om te studeren is anders en groter."

Hierin is er geen verschil tussen studenten van een universiteit of hbo-opleiding, zegt Eva Kloosterman van de Vereniging Hogescholen (HS). "Studenten hebben het echt ontzettend zwaar gehad, doordat ze altijd thuis moeten zitten.” Omdat studenten volgens Kloosterman weinig meer konden doen dan studeren, slaagden zij er ondanks de crisis in om hun punten te halen.

Een duidelijk onderscheid tussen hogescholen en universiteiten is er volgens Kloosterman wel, omdat hbo-studenten vaker stage moeten lopen tijdens hun opleiding. "Je wordt immers pas een goede verpleegkundige door te oefenen." Een stageplek vinden in een ziekenhuis ten tijde van een coronacrisis? Dat lukte niet altijd: “Een deel van de verpleegkunde studenten kon niet op stage, omdat de druk op verpleegafdelingen zo hoog was door het grote aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen.”

Het kan per hogeschool en opleiding verschillen of studenten achterstanden oplopen, maar de stage is volgens Kloosterman de grootste studievertrager. "Studenten die de lerarenopleiding Pabo volgen, konden niet fysiek voor de klas staan voor een stage, maar sommige studenten konden wel weer helpen met het vormgeven van online onderwijs. Daardoor kregen ze alsnog een stage, maar met een ander karakter."

Aan de universiteiten wordt er met studenten meegedacht, zegt VSNU-woordvoerder Gijs Dupont. “Wij doen er alles aan om studievertraging te voorkomen. Als een stage niet doorgaat, wordt er gekeken of er vervangende opdrachten kunnen worden gedaan.” Hoe zit het met de praktijkvakken? "Practica met reageerbuisjes moet je niet vanuit je studentenkamer doen", merkt de woordvoerder op. "Het verschilt wel per faculteit en opleiding, maar wij proberen zoveel mogelijk te laten doorgaan binnen de ruimte die er is fysiek."

Hoe gaan de opleidingen om met het feit dat het studenten mentaal minder goed vergaat? "Studenten aan de universiteit kunnen hulpbronnen inschakelen, zoals hulp van een studentenpsycholoog", zegt Gijs Dupont. "Ze maken daar ook veelvuldig gebruik van. We staan ook in nauw contact met de studentenorganisaties. Op allerlei vlak kijken we hoe we studenten het beste kunnen helpen." De woordvoerder wijst op het bestaan van de website www.hartvoorstudenten.nl. Hierop kunnen studenten ervaringen en informatie met elkaar uitwisselen op het gebied van welzijn.

Hoe gaan hogescholen om met die studenten die het zwaar hebben? ”Aan het begin van dit studiejaar is afgesproken om onze eerstejaars extra te helpen, zodat ze ondanks de digitale lessen het gevoel krijgen bij een onderwijsgemeenschap te horen”, vertelt Kloosterman. ”Eerstejaars hebben ook voorrang gekregen bij het fysiek lesgeven, dus in de klas. Docenten zijn erop gebrand om van studenten zelf te horen of ze het nog kunnen bijbenen." Er is ook geld vrijgemaakt door de regering om hiervoor maatregelen te treffen, zodat er meer decanen of studentenpsychologen kunnen worden aangetrokken.

Hoe gaat het collegejaar 2021-2022 eruit zien? Demissionair minister Van Engelshoven (Onderwijs) heeft hierover een brief gestuurd aan bestuurders in het mbo en hoger onderwijs. Per september krijgen studenten weer onderwijs op de campus en hoeven ze geen anderhalve meter afstand meer te houden. Maar de mondkapjes blijven en er zitten hooguit 75 studenten in de collegezaal. "Wij gaan de adviezen van de minister volgen", laat woordvoerder Dupont van de universiteiten weten.

De voorstellen van de minister om, met beperkingen, terug te gaan naar normaal ziet Kloosterman ook zitten. Door de heersende ‘anderhalvemeterregel’ kan er op de hogescholen nu maar 30 procent van de capaciteit worden benut. "We hopen dat het gaat lukken. Dat zal ook afhangen van het vaccinatietempo; of iedereen in de maand juli is uitgenodigd voor een prik, zoals demissionair coronaminister De Jonge verwacht. Dan hopen we in september de anderhalve meter te kunnen loslaten."

Docenten kijken daar ook naar uit, volgens de woordvoerder van de hogescholen. “Ze vertellen dat ze het normaal lesgeven erg missen. Belangrijke aspecten gaan verloren. Je ziet niet of studenten in een klas snappen wat je bedoelt. De non-verbale interactie is er niet. De meesten willen graag terug naar hoe het was.”