Uitspraak KiFiD over wurgkredieten Crédit Agricole: Goed nieuws voor consumenten

Klanten met een wurgkrediet bij dochters van Credit Agricole hoeven niet zelf een prospectus te hebben gezien om een schadevergoeding te krijgen voor te hoge rentes van de bank. Credit Agricole mocht ook niet zomaar de rente hoog houden terwijl de gemiddelde marktrente daalde. Dat stelt het KiFiD, het Klachten Instituut Financiële Dienstverlening. Rob Goedhart van Stichting Geldbelangen, die gedupeerden van de bank bijstaat, reageert positief op het nieuws dat mogelijk gevolgen heeft voor duizenden klanten.
 
Credit Agricole is de grootste verstrekker van consumptieve kredieten in Nederland. De bank heeft in ons land dochterondernemingen zoals Interbank en de Nederlandse Voorschotbank. De Commissie van Beroep van het KiFiD nam afgelopen zomer twee zaken tegen de bank in behandeling. In één zaak ging de bank in beroep, in de andere de consument met hulp van Stichting Geldbelangen. Bij de beroepszaken waren twee vragen van belang. De eerste vraag draait om de prospectussen van de dochterondernemingen van Credit Agricole. Kassa heeft uitgebreid aandacht besteed aan de zaak van Gerard de Graauw. Hij beriep zich op een zin in het prospectus van zijn lening over de marktrente: "Als die rentestand verandert, verandert uw rente mee." De bank moest vanwege de zin compenseren, De Graauw kreeg bijna 34.000 euro terug. Uit onderzoek van Kassa bleek dat de zin in veel meer prospectussen van de bank staat.

Maar in de zaak die werd aangespannen met hulp van Stichting Geldbelangen wees het KiFiD de claim van de consument in eerste instantie echter af. De consument had nooit een prospectus gezien en kon zich er daarom niet op beroepen. Onzin volgens de consument en Stichting Geldbelangen en reden om in hoger beroep te gaan. Klanten van de bank moesten er vanuit kunnen gaan dat de marktrente gevolgd zou worden, ongeacht of ze het prospectus hadden gezien of niet. In de beroepszaak krijgen ze daarin nu gelijk. Volgens de Commissie van Beroep hoef je het prospectus niet daadwerkelijk onder ogen te hebben gehad. De tekst in het prospectus zou enkel de verwachting van de consument versterken dat de rente de marktontwikkelingen zou volgen.

Het tweede punt in de hoger beroepszaken draait om de vraag wat die rentestand of marktrente nou precies is. In de zaak van Gerard de Graauw pakte de Geschillencommissie daarvoor de driemaands Euribor, een rentetarief dat banken onderling aan elkaar rekenen als ze geld aan elkaar lenen. Maar ook op dit punt komt de Commissie van Beroep tot een andere conclusie. De gemiddelde rente op uitstaande bedragen voor "roodstand en doorlopend krediet" zoals die door de Nederlandsche Bank (DNB) wordt geregistreerd, is de standaard die volgens de Commissie van Beroep gehanteerd moet worden.

De bank had het verschil tussen gemiddelde rente van DNB bij aanvang van de lening en de individuele kredietvergoeding moeten handhaven of in ieder geval moeten zorgen dat het verschil niet nadelig voor de klant ontwikkelde. De gemiddelde rente van de DNB daalde licht sinds 2010. Maar dat is niet gebeurt met de rente van de consument die Stichting Geldbelangen bijstaat. Bij één lening is de rente na 2010 juist gestegen en bij een andere lening ging de rente in 2014 eerst omhoog om pas vanaf 2016 te dalen.

In de zaak waarin Crédit Agricole zelf beroep aanspande was er discussie over de rente tussen 2011 en 2015. In die periode daalde de gemiddelde rente volgens DNB, maar steeg de rente die Crédit Agricole voor het doorlopend krediet in rekening bracht. Daarnaast blijkt in zeven zaken die Kassa heeft onderzocht de rente van de klant sinds 2010 gelijk te zijn gebleven of te zijn gestegen. Dat is dus in strijd met deze uitspraken van de Commissie van Beroep. Daarmee lijkt de uitspraak goed nieuws voor duizenden andere klanten van Crédit Agricole die torenhoge rentes voor hun doorlopende kredieten betaalden.

Tussen 2008 en 2010 was er echter ook een belangrijke renteontwikkeling. In die periode stegen de rentes van consumenten van Crédit Agricole flink. Maar waar de driemaands Euribor daarna ook weer fors daalde bleven de rentes van de klanten van deze bank min of meer onverminderd hoog. 

Voor de periode tussen 2008 en 2010 kan echter niet gekeken worden naar de gemiddelde rente voor ‘roodstand en doorlopend krediet’ van DNB, want die gegevens zijn pas vanaf 2010 beschikbaar. Daarom moet naar de periode van 2008 tot 2010 onafhankelijk onderzoek worden gedaan naar de gemiddelde rentes op kosten van Crédit Agricole. De daling van de driemaands Euribor was in die periode scherp en het is nu de vraag of de daling van de gemiddelde rente volgens de berekening van DNB in de periode ook zo uitpakte.

De partijen hebben nu van de Commissie van Beroep de opdracht gekregen om samen op zoek te gaan naar een onafhankelijk deskundige die het onderzoek kan gaan doen en die binnen een maand voor te dragen. Hoelang het onderzoek daarna gaat duren is onbekend. Dat kan ook gevolgen hebben voor de tientallen zaken van andere gedupeerde consumenten die bij het KiFiD liggen. Als hun klacht ook gaat over de periode van voor 2010 is het te verwachten dat zij ook op de uitkomst van dit onderzoek moeten wachten. Het KiFiD gaat hen hier binnenkort over inlichten.