Vaker betaald parkeren noodzakelijk, of is de auto een melkkoe voor gemeenten?

In meer en meer gemeenten en steden wordt betaald parkeren ingevoerd en uitgebreid. Tarieven stijgen en bewoners moeten gaan betalen voor een vergunning om hun auto te mogen parkeren. Is parkeren de nieuwe melkkoe voor gemeenten om de begroting sluitend te krijgen of noodzakelijk om autogebruik terug te dringen?

Het Centraal Bureau voor de Statistiek meldt dat gemeenten in 2025 bijna 12% meer aan parkeeropbrengsten verwachten binnen te krijgen. Dat is een bedrag van bijna 1,5 miljard euro.

Grote steden halen honderden miljoenen op met betaald parkeren. Zo stijgen de verwachte parkeerinkomsten in onze hoofdstad dit jaar van 367,6 miljoen euro naar 409,2 miljoen euro. In Amsterdam Centrum betaal je zeven dagen in de week, 365 dagen per jaar als je je auto parkeert. Als je tenminste een parkeerplek vindt. En als de plannen doorgaan kan je binnenkort nergens binnen de Ring A10 nog gratis parkeren.

Maar ook andere grote steden als Den Haag (113,6 miljoen verwachte opbrengst in 2025), Rotterdam (235,8 miljoen euro in 2025 verwacht) en Utrecht (89 miljoen verwachte opbrengst in 2025) halen veel geld op met parkeren. Toch houdt deze trend niet op bij de grote steden. Ook kleinere steden en gemeenten voeren betaald parkeren in.

Zo is het plan om in grote delen van Amersfoort betaald parkeren en vergunningparkeren in te voeren. “Amersfoort groeit hard, van 160,000 naar 190,000 inwoners. Om de stad ook in de toekomst bereikbaar, leefbaar en klimaatbestendig te houden is het nodig anders om te gaan met mobiliteit en de beschikbare ruimte”, aldus verantwoordelijk wethouder Tyas Bijlholt. “Het reguleren van parkeren draagt bij aan een beter bereikbare en leefbare stad en aan meer ruimte voor woningen en minder parkeeroverlast.”

Dat invoeren en uitbreiden betaald parkeren heel gevoelig ligt, blijkt uit de vele reacties. De verantwoordelijk wethouder in Amersfoort werd daarbij ook uitgescholden, zelfs bedreigd en een paar keer bijna aangevallen. Toch gelooft de wethouder dat het uitbreiden van betaald parkeren de enige manier is om de stad bereikbaar en leefbaar te houden, ook vanwege de bouwplannen in de binnenstad van Amersfoort waar ruimte schaars is.

In Amersfoort werd in 2023 een raadgevend referendum gehouden over het voorgenomen parkeerbeleid. 77% van de Amersfoorters ging stemmen waarbij 74% tegen uitbreiding betaald parkeren stemde. Toch zet Amersfoort door, aldus de wethouder. “We hebben geluisterd naar het signaal en naar aanleiding van diverse gesprekken met inwoners en maatschappelijke instellingen in de stad meerdere aanpassingen gedaan om hieraan tegemoet te komen. Zo hebben we het 24/7 parkeren losgelaten en is de eerste vergunning op 30 euro gesteld. Maar dit college wil zaken niet vooruitschuiven. Om Amersfoort bereikbaar en leefbaar te houden voor meer inwoners, is het nodig om nu actie te ondernemen”, verklaart Bijlholt.

Maar ook in Katwijk wilde de gemeente betaald en vergunningparkeren uitbreiden. De gemeente stelde dat dit noodzakelijk was om 2500 betaalbare woningen te kunnen bouwen. Als het parkeerbeleid bij het oude zou blijven, dan konden er slechts 1800 betaalbare woningen gebouwd worden, aldus Katwijk.

Ook dit werd aan de inwoners voorgelegd in een raadgevend referendum. Bijna 50% van de inwoners ging stemmen en driekwart stemde tegen uitbreiding betaald- en vergunningparkeren. Hierop trok de gemeente het parkeerplan in.

Ook Den Haag staat aan de vooravond van een referendum over uitbreiding betaald parkeren. Op 13 februari stemt de Haagse gemeenteraad over het al dan niet doorgaan van een raadgevend parkeerreferendum, wat dan op 21 mei zou moeten plaatsvinden.

Als argumenten voor meer betaald parkeren worden leefbaarheid, bereikbaarheid en verminderen van de parkeerdruk genoemd. Ook kan er dan meer gebouwd worden, zeker in binnensteden waar ruimte schaars is. Want in plaats van een parkeerterrein, kan ook een appartementengebouw gebouwd worden.

Gemeenten willen dat de auto in een dichtbevolkt land als Nederland een minder prominente plaats krijgt. Betaald parkeren wordt als middel gezien om dit te bereiken. Minder auto’s betekent meer groen, meer speelplaatsen en een aangenamere omgeving om te wonen, aldus gemeenten.

En voor veel gemeenten is het ook een van de weinige manieren om inkomsten te genereren. Het huidige kabinet wil in 2026 enkele miljarden bezuinigen op gemeenten, met het verhogen en uitbreiden van betaald parkeren neemt een deel van de gemeenten hier alvast een voorsprong op.

Als argumenten tegen meer betaald parkeren worden vooral de kosten genoemd en het inperken van de vrijheid. Want niet alleen de vergunning voor de eigen wijk kost geld. In andere wijken parkeren, bijvoorbeeld bij sportterreinen, kost ook parkeergeld.

Maar ook betaald parkeren bij op bezoek gaan of mantelzorgen, stuit velen tegen de borst. Veel mensen vrezen vereenzaming als betaald parkeren wordt ingevoerd. En de alsmaar stijgende parkeertarieven geven niet veel hoop voor de toekomst, aldus de tegenstanders. De auto is voor velen noodzakelijk: voor woon-werkverkeer, voor sociale contacten, op en neer naar een ziekenhuis en boodschappen doen.

Daar waar sommige gemeenten enkele tientjes vragen voor een eerste vergunning, zeggen de tegenstanders dat dit de zoveelste paar tientjes zijn. Want vrijwel alles wordt duurder: het waterschap, reinigingsheffingen, de onroerendezaakbelasting, de wegenbelasting, de benzine en de boodschappen.

En door de wooncrisis wonen veel oudere kinderen nog thuis waardoor er soms meerdere auto’s zijn op een adres. Tweede en derde vergunningen kostten vaak vele honderden euro’s per jaar. Ook het niet hebben van goed en passend openbaar vervoer wordt door tegenstanders aangehaald als argument tegen meer betaald parkeren.