Welke rechten hebben bewoners van vakantieparken?

Veel bewoners van vakantieparken voelen zich machteloos als ze met een ontruimingsdreiging worden geconfronteerd. Toch zijn er een aantal juridische en bestuurlijke mogelijkheden om de rechten te versterken van mensen die een caravan, chalet of huisje op een vakantiepark hebben. Hieronder een overzichtje dat grotendeels is overgenomen uit het heldere rapport ‘Onderzoek Opkopen vakantieparken’ (juni 2022).

In de zogenaamde Recron-voorwaarden zijn al de nodige rechten geformuleerd. De voorwaarden maken onderscheid tussen 1: de gewone stacaravan of chalet; 2: de dubbele of geschakelde stacaravan of chalet; en 3: de zomerhuisjes die ter plaatse steen voor steen of plank voor plank zijn opgebouwd.

In de Recron-voorwaarden is in principe de looptijd van het huurcontract één volledig kalenderjaar plus het resterende deel van het kalenderjaar waarin de overeenkomst is gesloten. Daarna wordt de overeenkomst steeds voor één jaar automatisch verlengd onder de dan geldende voorwaarden. MAAR : Partijen kunnen ook een overeenkomst voor een langere periode afsluiten. Dat is niet geregeld in de Recron-voorwaarden, maar is wel mogelijk. Er zijn zelfs voorbeelden van contracten met een looptijd van 20 of 25 jaar.

In de Recron-voorwaarden mag een verhuurder de overeenkomst opzeggen, als het gedrag van de recreant of de staat en het gebruik van het kampeermiddel daar aanleiding toe geven. Voor deze opzeggronden geldt een termijn van drie maanden. De overeenkomst kan ook worden beëindigd als de bedrijfsvoering van de ondernemer ophoudt te bestaan. Maar niet bij verkoop van het bedrijf. Dan moet de nieuwe eigenaar de bestaande huurcontracten respecteren.

Dit speelt bijvoorbeeld het veranderen van het park in een luxe vakantieresort. Dan geldt een opzegtermijn van één jaar vóór de afloop van het lopende overeenkomstjaar. Om tot opzegging te kunnen overgaan, moet de ondernemer een concreet en uitvoerbaar plan hebben in die zin dat ook een eventueel benodigde vergunning, wijziging of ontheffing van het bestemmingsplan is verleend, dan wel op redelijke termijn te verwachten is. De verhuurder is verplicht om de huurder een minimaal gelijkwaardige alternatieve plaats op het terrein aan te bieden. Als die er niet is, dan moet de huurder de plaats ontruimen. Hij krijgt daarvoor een verplaatsingsvergoeding (prijspeil 2016, jaarlijkse indexering) variërend van 1.482 euro (enkel kampeermiddel) tot 2.223 euro (dubbel of geschakeld kampeermiddel). Deze lage bedragen komen niet in de buurt van de werkelijke kosten die de meeste huurders hebben gemaakt bij de aankoop en eventuele renovatie van hun huisje. En zijn juridisch wellicht aanvechtbaar – zie hieronder.

Voor het opzeggen vanwege herstructurering van niet-verplaatsbare kampeermiddelen, zoals bij Duinrand in Burgh Haamstede, is in de Recron-voorwaarden niet voorzien. In die gevallen is het aan de partijen om zelf een oplossing te vinden. Als partijen niet tot een oplossing komen kan elke partij zich richten tot de Geschillencommissie Recreatie of de rechter. 

Bewoners kunnen proberen aan te sturen op een wijziging van een bestemmingsplan. In een bestemmingsplan kun je een maximum dichtheid van huisjes opnemen. Of de verhouding vaststellen tussen bebouwde en onbebouwde ruimte. Ook kun je het maximum aantal eenheden bepalen van het aantal vaste plaatsen, jaarplaatsen of toeristische standplaatsen. Hiermee is de speelruimte voor kapitaalkrachtige opkopers van vakantieparken beperkt en kunnen de huidige huurders, weliswaar indirect, beter beschermd worden.

In de praktijk blijkt het wijzigen van een bestemming lastig. Want de lagere overheden moeten dan keuzes maken waar ze moeilijk uitkomen. Ze moeten de belangen afwegen van huurders die alles bij het oude willen houden, versus de nieuwe investeerders die alles met veel geld willen upgraden. En ze moeten beslissen of de sociale en financiële belangen van de huurders van jaarplaatsen opwegen tegen de economische voordelen voor eigenaren van de grond en ontwikkelaars. Tenslotte moeten de lagere overheden nadenken over de positieve en negatieve gevolgen voor milieu, de omgeving en de natuur. 

De beste bescherming voor bewoners moet van de politiek komen. Dat is de stellige overtuiging van Sandra Beckerman, woordvoerder vakantieparken voor de SP.

Sandra Beckerman diende in 2022 een tweetal moties in waarin ze meer rechtszekerheid eiste voor de bewoners met jaarcontracten. In de eerste motie verzocht ze de regering om een onderzoek te doen naar de wenselijkheid van de overname van Nederlandse vakantieparken door buitenlandse roofinvesteerders die inmiddels 54% van alle vakantieparken in bezit hebben. Deze motie werd aangenomen met een ruime meerderheid van 110 stemmen (van de 150).

In een tweede motie verzocht ze de regering om een onderzoek te doen naar de uitbreiding van de huurrechten van bezitters van recreatiewoningen, want deze huurders genieten nauwelijks huurbescherming. Ook deze motie werd met grote meerderheid aangenomen (113 van de 150).

Ondanks zijn belofte de moties serieus te nemen, deed minister Hugo de Jonge er niets mee. Hij weigerde de roofinvesteerders aan te pakken, en heeft tot nu toe ook geen onderzoek gedaan naar de uitbreiding van de rechten van de huurders. Wel kwam de minister met een voorstel om permanent verblijf op de vakantieparken toe te staan. Maar na de val van het kabinet Rutte doet dat er niet meer toe en is het wachten op een nieuw kabinet dat eindelijk eens een keer de rechten van de bewoners van vakantieparken serieus beschermd.

Dit artikel maakt deel uit van het Kassa Dossier Vakantieparken.

De gewone recreant raakt op steeds meer vakantieparken in de knel. Investeerders komen langs om de boel over te nemen. Kassa besteedt er diverse uitzendingen aan. Alle info erover vind je in dit dossier.