Waarom mag je niet overal zomaar zwemmen? En waar kan dit wél veilig?

Op een warme dag even afkoelen met een frisse duik, heerlijk natuurlijk. Maar soms word je teruggefloten door de waterpolitie of kom je een bord tegen dat je afraadt hier te zwemmen. Ontzettend vervelend wanneer jij gewoon een frisse kop wilt halen. Toch is zo'n zwemverbod er waarschijnlijk voor je eigen bestwil. Waarom mag je eigenlijk niet zomaar overal zwemmen? En op welke plekken in het land kan het wél veilig?

Een belangrijk risico bij zwemmen in open water is de mogelijke aanwezigheid van schadelijke bacteriën of vervuiling. Wanneer je toch een plons waagt, kun je in contact komen met bacteriën, algen of zelfs chemische stoffen die schadelijk kunnen zijn voor je gezondheid.

In sommige wateren kunnen bijvoorbeeld blauwalgen voorkomen. Dit zijn bacteriën die gifstoffen kunnen produceren en voor vervelende klachten kunnen zorgen. Zwemmen in water met veel blauwalg kan leiden tot bijvoorbeeld huiduitslag, jeukende ogen, een allergische reactie of misselijkheid en diarree.

Als je na het zwemmen misselijk wordt, koorts krijgt of diarree hebt, kan dat komen door rioolbacteriën. Deze kunnen vooral na een flinke regenbui in open water terechtkomen.

Niet alleen de blauwalg of bacteriën vormen een gevaar. Ook chemische stoffen kunnen het water vervuilen. Het wordt daarom afgeraden te zwemmen in havens, dichtbij industrie of op plekken waar je veel afval ziet.

De laatste tijd is er veel te doen rond PFAS. Dat zijn giftige, chemische stoffen die niet of nauwelijks afbreken in het milieu. Vaak zijn deze in het verleden door bedrijven uitgestoten of geloosd. Inmiddels is PFAS op veel plaatsen in Nederland in het oppervlaktewater te vinden, inclusief zwemwater.

Er zijn momenteel negatieve zwemadviezen of zwemverboden op verschillende locaties vanwege te hoge PFAS-concentraties, zoals in de Merwelanden (Dordrecht), Vrijenburgbos (Barendrecht) en Kralinger Esch (Rotterdam).

Meer weten over PFAS? Bekijk het uitgebreide dossier bij onze Zembla-collega’s

Naast de gezondheidsrisico’s is het op sommige plekken simpelweg niet veilig om te zwemmen. Daarom is het verboden om te zwemmen in vaargeulen van rivieren, kanalen, bruggen, sluizen en havens. Ook het springen van bruggen is verboden.

Wie toch een duik neemt op één van deze locaties riskeert een boete van 170 euro.

Volgens Rijkswaterstaat zijn er meerdere risico’s verbonden aan het zwemmen in deze wateren. Enkele voorbeelden:

• Rivieren en kanalen hebben sterke stromingen en draaikolken waar je als zwemmer snel de controle over verliest.
• Tussen kribben (stenen dwarsliggers in een rivier) kan de zuiging en golfslag erg sterk zijn.
• Je kunt tegen of onder een schip terechtkomen.
• De sterke onderstromen die schepen veroorzaken, kunnen je meezuigen.
• Voor binnenvaartschepen ben je als zwemmer vrijwel onzichtbaar. Zo’n schip kan bovendien niet zomaar uitwijken of vaart minderen.
• De sterk wisselende temperaturen in genoemde wateren kunnen ervoor zorgen dat je kramp krijgt of onderkoeld raakt.

Ook het springen van bruggen brengt risico’s met zich mee. Zo kunnen voorwerpen onder water voor nare wonden zorgen en kun je door het niet heldere water vaak niet goed zien hoe diep het is. Bewaar die duik dus voor een springplank in officieel zwemwater!

Bron: Rijkswaterstaat, GGD Leefomgeving