PAUW was de late night talkshow van BNNVARA met presentator Jeroen Pauw. Het gesprek van de dag met de hoofdrolspelers uit het nieuws, live vanuit Amsterdam.
Bacteriën ontwikkelen nieuwe manieren om antibiotica te weerstaan
•
62 keer bekeken
• 
Dokters in het Verenigd Koninkrijk (VK) luiden de noodklok vanwege antibioticaresistente bacteriën. Wetenschappers ontdekten dat bacteriën in toenemende mate manieren ontwikkelen om weerstand te bieden aan antibiotica en waarschuwen dat dit in de toekomst kan leiden tot steeds meer onbehandelbare patiënten.
Het klinkt als een apocalyptisch verhaal: patiënten die onbehandelbaar kunnen worden, vanwege superbacteriën. Maar dit is in de toekomst geen ondenkbaar scenario, waarschuwen Britse dokters nu. In het afgelopen decennium hebben wetenschappers in het VK die monsters van patiënten bestudeerden, negentien nieuwe vormen van antibioticaresistentie geïdentificeerd.
De veranderingen in bacteriën worden aangedreven door genetica en zorgen ervoor dat ze zelfs de sterke typen antibiotica kunnen afstoten, waaronder carbapenems en colistine, die vaak als "laatste redmiddel" gelden.
In 2016 ontstond bijvoorbeeld een antibioticaresistente gonorroe-stam, die een grote uitdaging vormde voor ziekenhuisartsen en deskundigen op het gebied van seksuele gezondheid, die de getroffen patiënten wilden behandelen.
In dezelfde periode werden voor het eerst twaalf nieuwe ziektes en infecties in Engeland ontdekt. Velen zijn naar Groot-Brittannië gebracht door mensen die het in het buitenland hebben opgepikt. Deze omvatten varkensgriep, voor het eerst ontdekt in het VK in 2009, Ebola (2014) en het Zika-virus (2014), maar ook minder bekende ziekten zoals Rift Valley-koorts (2013), Midden-Oosten respiratoir virus (2012) en Monkeypox ( 2018).
De veranderingen in bacteriën worden aangedreven door genetica en zorgen ervoor dat ze zelfs de sterke typen antibiotica kunnen afstoten, waaronder carbapenems en colistine, die vaak als "laatste redmiddel" gelden.
In 2016 ontstond bijvoorbeeld een antibioticaresistente gonorroe-stam, die een grote uitdaging vormde voor ziekenhuisartsen en deskundigen op het gebied van seksuele gezondheid, die de getroffen patiënten wilden behandelen.
In dezelfde periode werden voor het eerst twaalf nieuwe ziektes en infecties in Engeland ontdekt. Velen zijn naar Groot-Brittannië gebracht door mensen die het in het buitenland hebben opgepikt. Deze omvatten varkensgriep, voor het eerst ontdekt in het VK in 2009, Ebola (2014) en het Zika-virus (2014), maar ook minder bekende ziekten zoals Rift Valley-koorts (2013), Midden-Oosten respiratoir virus (2012) en Monkeypox ( 2018).
Hoe is het in Nederland?
Het dodental door toedoen van antibioticaresistente bacteriën staat in het VK momenteel op 2.200 per jaar. In Nederland is het probleem kleiner lijkt het, want volgens de laatste schattingen staat het dodental in Nederland 206 mensen over het jaar 2015. Overigens lijkt dat aantal nog hoog ingeschat, ook omdat het moeilijk is vast te stellen of een patiënt daadwerkelijk vanwege resistente bacteriën is overleden.
Feit blijft dat de bovengenoemde twee trends een bedreiging vormen voor het vermogen van medicijnen om patiënten in leven te houden en het is niet ondenkbaar dat als de ontwikkelingen zich in de huidige richting blijven bewegen, het dodental zal oplopen.
Feit blijft dat de bovengenoemde twee trends een bedreiging vormen voor het vermogen van medicijnen om patiënten in leven te houden en het is niet ondenkbaar dat als de ontwikkelingen zich in de huidige richting blijven bewegen, het dodental zal oplopen.
"Ziekte X"
“Infectieziekten staan niet stil. Bacteriën zitten vast in een evolutierace met antibiotica en ontwikkelen voortdurend nieuwe manieren om hun impact beter te kunnen weerstaan, ”zegt Sharon Peacock, de directeur van de nationale infectiedienst van Public Health England (PHE) tegenover The Guardian.
Experts zijn bezig verschillende toekomstscenatio's uit te tekenen, mocht deze trend zich voortzetten. Eén daarvan, het meest gevreesde, wordt door de wetenschappers onheilspellend "het Ziekte X-scenario" genoemd. Dan veroorzaakt een combinatie van toenemende globalisering en een groeiende resistentie bij bacteriën op een bepaald moment tot een wereldwijde pandemie, met een voorheen onbekende bug.
Experts zijn bezig verschillende toekomstscenatio's uit te tekenen, mocht deze trend zich voortzetten. Eén daarvan, het meest gevreesde, wordt door de wetenschappers onheilspellend "het Ziekte X-scenario" genoemd. Dan veroorzaakt een combinatie van toenemende globalisering en een groeiende resistentie bij bacteriën op een bepaald moment tot een wereldwijde pandemie, met een voorheen onbekende bug.
'Terug naar de Middeleeuwen'
"Ondanks ons arsenaal aan vaccins en antimicrobiële stoffen (waaronder de antibiotica, red.), blijven infectieziekten een reële bedreiging voor de volksgezondheid. We worden voortdurend geconfronteerd met nieuwe bedreigingen en de weerstand tegen antimicrobiële middelen groeit, " vertelt Chris Witty, wetenschappelijk adviseur van de Britse overheid.
De afgelopen vijf jaar heeft de medische sector in Groot-Brittannië 32 bacteriën ontdekt die in staat waren om álle antibiotica te weerstaan. Ook waarschuwde Sally Davies, de belangrijkste regeringsadviseur in Engeland als het gaat om de zorg, ervoor dat toenemende antibioticaresistentie medicijnen terugbrengt naar de Middeleeuwen en het leven van veel grotere aantallen patiënten zou kunnen eisen dan nu.
De afgelopen vijf jaar heeft de medische sector in Groot-Brittannië 32 bacteriën ontdekt die in staat waren om álle antibiotica te weerstaan. Ook waarschuwde Sally Davies, de belangrijkste regeringsadviseur in Engeland als het gaat om de zorg, ervoor dat toenemende antibioticaresistentie medicijnen terugbrengt naar de Middeleeuwen en het leven van veel grotere aantallen patiënten zou kunnen eisen dan nu.
Gebruik antibiotica beperken
Het mag duidelijk zijn dat de Engelse experts de risico's zeer serieus nemen. Ook het RIVM erkent de risico's van bacterieresistentie. Al is op dit moment de kans op een infectie met resistente bacteriën in ons land kleiner dan elders in de wereld: "Resistente bacteriën komen overal op de wereld voor, maar niet overal in dezelfde mate. In landen waar veel antibiotica worden gebruikt, zoals in Zuid-Europa, komen infecties door resistente bacteriën vaker voor dan in landen waar artsen terughoudend zijn met het voorschrijven van antibiotica, zoals in Nederland. Daarom heb je bij een opname in een buitenlands ziekenhuis meer kans om resistente bacteriën op te lopen dan in een Nederlands ziekenhuis," aldus het RIVM.
In een studie van The Lancet (2015) werd berekend dat er in de Europese Unie naar schatting 33.000 doden per jaar vallen als gevolg van infecties veroorzaakt door bacteriën die ongevoelig zijn voor de werking van veel antibiotica en soms zelfs van alle antibiotica.
Volgens het RIVM proberen we in Nederland het gebruik van antibiotica tot een minimum te beperken. Alleen als het echt niet anders kan zal een arts het aan een patiënt voorschrijven. De Britse gezondheidsfederatie wil als onderdeel van de langetermijnaanpak de toepassing van antibiotica met nog eens 15 procent verlagen, om ze zo effectief mogelijk te houden.
In een studie van The Lancet (2015) werd berekend dat er in de Europese Unie naar schatting 33.000 doden per jaar vallen als gevolg van infecties veroorzaakt door bacteriën die ongevoelig zijn voor de werking van veel antibiotica en soms zelfs van alle antibiotica.
Volgens het RIVM proberen we in Nederland het gebruik van antibiotica tot een minimum te beperken. Alleen als het echt niet anders kan zal een arts het aan een patiënt voorschrijven. De Britse gezondheidsfederatie wil als onderdeel van de langetermijnaanpak de toepassing van antibiotica met nog eens 15 procent verlagen, om ze zo effectief mogelijk te houden.
Praat mee
