Waar staat de CO2-compensatieboom van jouw vliegreis eigenlijk?

Voor een paar euro extra worden er ter compensatie van je vliegreis een aantal bomen geplant. Maar waar staan die bomen eigenlijk? En lost dat voldoende op? In de nieuwste aflevering van Alledaagse Vragen het antwoord.

Je hebt er vast weleens van gehoord: het compenseren van de CO2-uitstoot van je vliegreis door het planten van bomen. Je vinkt een hokje aan, betaalt een paar euro extra en je hebt de uitstoot gecompenseerd. Althans, zo lijkt het. Maar is het zo simpel? En waar blijven al die bomen?

Kirsten Sleven van Milieudefensie legt uit: ‘Het houdt eigenlijk in dat er een boom wordt geplant die CO2 vastlegt die anders in de atmosfeer zou blijven.’ Maar dat gaat niet van de ene op de andere dag: ‘Het duurt heel lang voor de CO2 is vastgelegd.’ De bomen moeten namelijk nog groeien. ‘En daarnaast is het ook belangrijk dat het bos niet weer wordt gekapt, want dan komt er CO2 vrij.’ Ook blijven lang niet alle bossen overeind, weet Sleven. In de gebieden waar veel van de bossen staan, komen – door de hitte – regelmatig bosbranden voor.

Ook zijn de landen waar deze bomen geplant worden - in het geval van KLM bijvoorbeeld Panama – lang niet altijd blij met die compensatiebomen. ‘Het is vaak schadelijk voor het inheemse gebied en de financiële compensatie die het bedrijf krijgt voor die CO2-aanpak gaat niet naar het land waar het bosproject zit’, aldus Alledaagse Vragen-verslaggever Merel Wielaert.

Een carbon credit staat gelijk aan duizend kilo CO2 die wordt gecompenseerd of niet wordt uitgestoten. Wanneer jij een vliegreis maakt waarbij tweeduizend kilo aan CO2 wordt uitgestoten, dan kan je door twee credits te kopen die impact compenseren, legt 3 op Reis uit. Met dat geld worden projecten gesteund die diezelfde hoeveelheid CO2 op een andere plek compenseren. Er zijn veel verschillende manieren om CO2 te compenseren. Een belangrijke vuistregel: duur is niet altijd beter. Een duurdere credit staat niet gelijk aan betere compensatie. CO2-compensatie blijft ingewikkeld. Het beste wat je kan doen is kopen wat binnen jouw budget valt en één soort credit kopen. Kost een credit minder dan vijf euro? Dan moet je je wel even achter de oren krabben, wat dat kan simpelweg niet.

• Voorkomen: dat kan door investeren in zonnepanelen of milieuvriendelijke kooktoestellen. (10-30 euro per carbon credit)
• Vasthouden: dat kan door middel van het planten van bomen en planten (ook wel reforestation genoemd). (10-30 euro per carbon credit)
• Verwijderen: ook is het mogelijk om te investeren in technologieën die actief CO2 uit de lucht kunnen verwijderen. (enkele honderden euro's per credit)

Kies je voor vasthouden, door middel van het planten van bomen? Let dan op. Vooraf is natuurlijk niet duidelijk hoeveel CO2 een boom daadwerkelijk op zal nemen. Daarnaast zijn er veel organisaties die bomen planten op plekken waar dat eigenlijk niet de bedoeling is. Via Farmer Managed Natural Regeneration (FMNR) kan je checken of de organisatie waarmee jij wil compenseren dit volgens de juiste principes doet. Zij controleren onder andere op welk soort bomen en struiken worden geplaatst, en of deze ook van nature op deze plek groeien. Ook wordt meegewogen of de bomen bijdragen aan de biodiversiteit en of ze goed worden beheerd en beschermd.

Stap je in een vliegtuig van KLM, dan staat jouw compensatieboom in Panama. Het geld dat jij extra overmaakt voor de CO2-compensatie gaat, volgens de site van KLM, direct naar CO2OL Tropical Mix – een organisatie in Panama.

Maar of dat nou zo goed is? Milieuorganisatie Fossiel Vrij zet er zijn vraagtekens bij. Sterker nog: zij hebben KLM aangeklaagd omdat ze het oneens zijn met de duurzaamheidsclaims van de luchtvaartmaatschappij. ‘Volgens Fossiel Vrij ondermijnt het bedrijf urgente klimaatmaatregelen door klanten het idee te geven dat ze de milieuschade die vliegen veroorzaakt echt kunnen goedmaken’, aldus Merel.