Column: die verduivelde overtreffende trap

Het is bijna een vuistregel; dat je als televisiemaker je serie flink moet laten ontsporen om de kijker te blijven boeien.

Onlangs begon ik tijdens een wandeling met een vriend wiens leven ook in het teken staat van boeken, films en televisieseries, over Tara Knowles, het personage van Maggie Siff uit Sons of Anarchy. Siff speelt in deze serie, die draait om een Californische motorbende, een arts die een relatie heeft met Jax Teller (Charlie Hunnam), de tweede man van een notoire motorclub. Aan de ene kant omarmt Knowles het ruige leven dat ze kent van haar lover; aan de andere kant probeert ze haar carrière in goede banen te leiden. Dat is voer voor ellende, blijkt al in het eerste seizoen.

De vriend in kwestie kent Siff en haar personage niet. Maar hij merkte dat ik enthousiast was over de serie. Hij vroeg me of hij eraan moest beginnen. Daar had ik een onomwonden antwoord op: nee. Kurt Sutter, de bedenker van Sons of Anarchy die zelf ook wel wat weg heeft van een vuige Hells Angel, gebruikt in elk opeenvolgend seizoen die beroemde overtreffende trap die de levens van de sleutelpersonages nog miserabeler maakt. Sommige televisiemakers zweren bij de vuistregel dat je de kijker kan blijven boeien door verhaallijnen explicieter en hardvochtiger te maken.

Ik was verknocht aan Sons of Anarchy en dan wil je op een gegeven moment, laten we dat het kantelpunt noemen, gewoon weten hoe het afloopt. Ook al duurt dat nog een paar seizoenen. En in die paar seizoenen gebeurden een aantal zaken die je als kijker nooit voor mogelijk had gehouden. De serie kreeg een cartoonesk, bijna lachwekkend karakter. Ik ben dan ook niet een groot voorstander van de overtreffende trap. Zie ook het verschil tussen Breaking Bad en de spin-off Better Call Saul. De eerstgenoemde serie bestond bijna bij gratie van de overtreffende trap, met afleveringen die in de openingsscène al toonden hoe de boel zou gaan imploderen.

Better Call Saul bedient zich ook wel van dit middel, maar moest het daarnaast vooral hebben van de dynamiek tussen de hoofdrolspelers (Bob Odenkirk en Rhea Seehorn). Voor mij voelt Better Call Saul nog steeds als dé serie die showrunners Vince Gilligan en Peter Gould (tevens de bedenkers van Breaking Bad) écht wilden maken. Maar ja, het drama was met zijn lijzige tempo en cerebrale thematiek wel voor de fijnproever. Better Call Saul was een artistiek succes, maar won geen Emmy’s. Welke serie wel Emmy’s won in dezelfde periode? Bijvoorbeeld Game of Thrones, een serie die wel grossierde in overtreffende trappen.

De moraal van het verhaal? Ik hou van series die zichzelf weten her uit te vinden, en die clichés, zoals overdreven verhaalwendingen, weten te vermijden. The Wire is hiervan misschien wel het archetype. Elk seizoen een ander thema, simpel. Die raad ik wel aan, evenals Better Call Saul. Misschien ook wel omdat de series op een bevredigende wijze eindigen. En omdat ik niet nog seizoenen lang met krommende tenen heb zitten kijken. En toch begon ik over Sons of Anarchy. Misschien wel omdat ik destijds hoopte dat Kurt Sutter die overtreffende trap eens niet zou inzetten. Omdat ik van de eerste drie seizoenen wel degelijk genoot.

Omar Larabi en Bregtje Schudel schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films