Column: Hollywood, laat de doden toch met rust!

Met de hulp van kunstmatige intelligentie herrijzen steeds meer acteurs uit de dood. Maar waarom?

Het lijkt alweer veel langer geleden, maar vorig jaar rond deze tijd was heel Hollywood in de greep van de acteurs- en schrijversstaking. Eén van de punten die bij beide partijen op de agenda stond was het gebruik van kunstmatige intelligentie. Onder de schrijvers speelde vooral de kwestie van auteurschap: bijvoorbeeld het gevaar dat wanneer bij een script kunstmatige intelligentie zou worden gebruikt, de schrijvers niet meer als auteur maar als redacteur zouden worden geoormerkt, en daarmee minder zouden verdienen. Bij acteurs ging het vooral om auteursrecht, bijvoorbeeld wanneer en op welke wijze iemands digitale beeltenis en stem mag worden (her)gebruikt. Charlie Brooker maakte hier in het zesde seizoen van Black Mirror (Joan Is Awful) al een heerlijk bijtende satire over.

Daar ging het, uiteraard, om een extreem geval: de doodgewone Joan (Annie Murphy, Schitt’s Creek) ontdekt dat er op Netflix een serie bestaat over haar leven, waarin haar rol wordt gespeeld door Salma Hayek (als zichzelf). Maar de Salma Hayek in de serie blijkt niet de echte Salma Hayek, maar haar digitale versie, waar Hayek ooit de rechten van heeft verkocht.

Zo ver gaat het nu in het echt (nog) niet, maar toch wordt er de laatste tijd steeds vaker naar deze methode teruggegrepen, zeker wanneer de acteur in kwestie overleden is. Zo was er een onverwachte cameo van Christopher Reeve als Superman in de film The Flash, en werd in Star Wars: The Rise of Skywalker (2019) het gezicht van Carrie Fisher (Princess Leia) digitaal op het hoofd van haar dochter Billie Lourd gezet (Fisher overleed in 2016).

Nu zou je in het laatste geval nog kunnen aannemen dat Fisher zelf nog wel van plan was geweest om ook aan dit deel mee te werken (ze zat immers ook in het deel daarvoor), maar de keuze om Peter Cushing (die in 1994 overleed) voor Star Wars: Rogue One (2016) uit de dood te laten herrijzen is een stuk minder goed recht te praten. Waarom hebben de makers niet gewoon een nieuwe acteur gecast, bijvoorbeeld Guy Henry, die toch al als body double fungeerde? In Harry Potter lukte het ook met Professor Perkamentus, (eerst gespeeld door Richard Harris, daarna door Michael Gambon); bij James Bond doen ze niet anders.

Waarom de filmstudio’s het doen is, helaas, niet al te moeilijk te doorgronden. Het is makkelijk cashen, zelfs al doen ze het, zoals in het geval van de cameo van Harold Ramis in Ghostbusters: Afterlife, voorkomen alsof ze er vooral de fans een plezier mee willen doen.

In Ghostbusters was de rol van Ramis minimaal, maar Alien: Romulus (sinds 15 augustus in de Nederlandse bioscopen) gaat een stap verder.

----------- spoiler vanaf hier -------------------------

Daar kruisen de jonge slachtoffers onverwacht de paden met een synthetic (een kunstmatige mens) genaamd Rook, ‘vertolkt’ door Ian Holm (1931-2020), die in de originele Alien ook een synthetic, Ash, speelde. Dat Holm hiervoor uit zijn graf is getrokken is nog onnodiger dan bij Cushing. Het zijn andere personages en van de originele Ash was juist belangrijk dat niemand wist dat hij een synthetic was. Dat gaat toch een stuk makkelijker als je geen andere exacte replica’s rond hebt lopen. Het is een pure gimmick, haast net zo berekenend en op geld belust als de fictieve Weyland-Yutani corporatie (misschien wel de echte slechterik in de Alien-franchise).

Toegegeven: de makers hebben de nabestaanden van Holm om toestemming gevraagd (zij worden in de credits bedankt), maar toch zullen we nooit weten wat Holm er zelf van vond. Misschien moet er hiervoor, net als bij orgaandonatie, gewoon een codicil worden opgesteld, waarin een acteur kan aangeven wat hij/zij wil dat er met zijn digitale nalatenschap gebeurt. (Interessant detail: in een van de door de acteursbond afgewezen voorstellen, zou een clausule hebben gestaan waarin de filmstudio, bij overlijden, alle digitale rechten zou krijgen).

En is er niets aangegeven, laat de doden dan alsjeblieft met rust!

Bregtje Schudel en Omar Larabi schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films.