Column: ode aan de Scandinavische powervrouw

Trine Dyrholm, Sidse Babett Knudsen én Lena Olin betonen zich in recente films en televisieseries relevanter dan ooit.

De Deense actrice Trine Dyrholm is de eregast van het aanstaande Noordelijk Film Festival, dat van 13 tot 17 november in Leeuwarden plaatsvindt. Ze neemt filmmaker Thomas Vinterberg mee en haar nieuwste film Poison draait op het film. In Poison is Dyrholm te zien tegenover de Britse acteur Tim Roth. Ook wordt Vinterbergs Festen (1998) vertoond, de film waarmee de Deen doorbrak, en de tweede keer dat de regisseur (na The Biggest Heroes uit 1996) met Dyrholm de handen ineensloeg. Ik geloof dat ik een jaar of veertien was, toen ik dit overweldigende familiedrama voor het eerst zag. Dat was hoogstwaarschijnlijk ook mijn eerste kennismaking met Dyrholm.

Ik heb sindsdien een zwak voor Scandinavische powervrouwen. Ik zag Dyrholm twee jaar geleden vol overgave als een plechtstatige aristocraat in het historische televisiedrama Margrete: Queen of the North (2022). Ook was ik onder de indruk van haar rol in Face to Face (2019-), een serie die ik omschreef als een uithangbord voor Deens acteertalent. Wat ik fijn vind aan actrices als Dyrholm is dat ze ervaring hebben en dat ze die ervaring niet onder stoelen of banken steken. Je zit bij televisieseries en films waar de actrice in speelt de film- en televisiegeschiedenis bijna in haar gezicht gegrift.

Datzelfde heb ik met Sidse Babett Knudsen, de landgenoot van Dyrholm die sinds vorige week in de filmhuizen te zien is in het Deense gevangenisdrama Sons. Niet per se een goede film, maar Knudsen overtuigt zonder twijfel. Het grote publiek kent haar natuurlijk als de gewiekste premier uit het politieke televisiedrama Borgen. Ik vond Knudsen nog interessanter in Peter Stricklands eigenzinnige, mystieke en buitengewoon zwoele drama The Duke of Burgundy (2014). In die film liet Knudsen zich van een andere kant zien. Ze kreeg ogenschijnlijk veel ruimte van de regisseur om te floreren.

Vrouwen als Dyrholm en Knudsen zijn in de ogen van marketingmensen getransformeerd tot een merk. Ze trekken publiek. Je voelt je bij hen als televisiekijker of bioscoopbezoeker vertrouwd. Maar de powervrouwen moeten het publiek wel blijven uitdagen. Nog een voorbeeld: de Zweedse actrice Lena Olin. Ook aan Olin kan je een belangrijk deel van de Scandinavische film- en televisiegeschiedenis ophangen. Alleen al vanwege haar samenwerkingen met Ingmar Bergman, misschien wel één van de grootste arthouse-regisseurs uit de geschiedenis. Vanaf deze week is Olin bij SkyShowtime te zien in The Darkness, een onvervalste Scandi Noir over een IJslandse rechercheur (Olin) die bijna met pensioen gaat.

Klinkt als een cliché, maar alleen al vanwege Olins acteerwerk is deze serie de moeite waard. Net zoals ik titels met Dyrholm en Knudsen ook niet snel oversla. De vrouwen hebben iets magisch, iets gezaghebbends. Vaak ogen hun personages ook alsof ze meer weten dan de kijker – ze intrigeren simpelweg. Olin maakte The Darkness met haar echtgenoot (en filmmaker) Lasse Hallström, bekend van onder meer Chocolat (2000). Natuurlijk weet Hallström beter dan wie dan ook hoe hij zijn vrouw in beeld moet brengen. Dat doet hij met verve: Oline de ruimte geven om zoals een ster te schitteren.

Omar Larabi en Bregtje Schudel schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films