Conclave: amusant gekonkel bij pausverkiezing

Als de paus sterft, komen meer dan honderd kardinalen van over de hele wereld bij elkaar in het Vaticaan om uit hun midden een nieuwe paus te kiezen. Dat heet een conclaaf en blijkt een ordinaire machtsstrijd.

‘Sede vacante’, Latijn voor ‘de zetel is leeg’. Dat gebeurt er als een paus sterft: hij laat een lege stoel achter. Want aftreden is not done in het Vaticaan, hoewel de vorige paus het uit algehele broosheid wel deed. Na een periode van rouw worden kardinalen vanuit de hele wereld naar Rome gevlogen, waar ze worden opgesloten in de Sixtijnse Kapel. Ze mogen nul contact met de buitenwereld hebben (mobieltje inleveren dus, en de jammers gaan voor de zekerheid aan), totdat ze via een vermakelijk ingewikkeld proces degene hebben uitverkoren die met zijn billen mag plaatsnemen op die lege zetel en er witte rook uit de schoorsteen komt.

Kardinaal Lawrence is degene die het conclaaf deze keer leidt. Hij wordt magistraal ingehouden en tobberig gespeeld door de veelzijdige Ralph Fiennes (The Grand Budapest Hotel, The Menu, No Time To Die). Zo magistraal dat er volop speculatie is over een Oscar-nominatie. Kardinaal Lawrence is zo zorgelijk omdat een conclaaf een wespennest is van gekonkel, machtsspelletjes en achterkamertjesoverleg. De positie van paus is een machtige tenslotte, en de meest eervolle. Maar ook een onaangename als je er geen zin in hebt, zoals kardinaal Lawrence zelf, die stiekem twijfels heeft over het geloof en nu tot zijn ongemak wordt gezien als een goede kandidaat. Hij krijgt tegen wil en dank steeds meer stemmen tijdens de verschillende stemrondes. Hij blijft tijdens gefluisterde overlegjes op de gangen van het Vaticaan maar benadrukken dat hij niet wil, maar, zo houdt een collega hem voor, dat maakt hem nou juist zo geschikt. Tegen wil en dank wordt hij onderdeel van de verkiezingsstrijd en neemt hij het zuchtend en halfhartig dan toch maar op tegen een aartsconservatieve kardinaal, van wie Lawrence vindt dat die het in élk geval niet mag worden.

Hoewel kijken naar tientallen stemmende katholieken - het proces is iets heel kleurrijks en plechtigs, met briefjes die in een schaal worden gelegd, worden bekeken en dan worden verbrand - misschien saai klinkt, is het dat beslist niet. Tijdens de stemrondes leer je de hoofdrolspelers in dit drama kennen en blijkt Conclave, naarmate de stemrondes vorderen en er steeds meer kandidaten kansloos worden, een thriller. Met ingrediënten als lastercampagnes, verboden seksuele relaties, racisme en zelfs terrorisme, want al is er geen contact met de buitenwereld, die buitenwereld bestaat wel en er gaan bommen af. Dat blijft niet bepaald onopgemerkt in het Vaticaan, maar daar zwijgen we verder over want dit is een film waar je beter niet te veel van weet van tevoren.

Thrillerschrijver Robert Harris (Pompeii, De officier), op wiens gelijknamige boek de film is gebaseerd, heeft een prachtige en vaak wrang grappige intrige gesmeed en heeft veel research gedaan naar hoe het proces van de verkiezing precies werkt, dus je steekt er ook nog wat van op. Het verhaal, met een enorme twist aan het eind, wordt vakkundig en indrukwekkend gedragen door Ralph Fiennes en topacteurs als John Lithgow, Stanley Tucci en Isabella Rossellini. Erg fijne kijkervaring: wie had gedacht dat een (weliswaar fictieve) pausverkiezing achter de schermen zo spannend, lachwekkend en ontluisterend zou zijn? Het volgende echte conclaaf zal je met andere ogen volgen na het zien van dit gespeelde conclaaf.

Conclave, vanaf donderdag 7 november 2024 te zien in de bioscoop