DWDD inspiratiebron voor studenten

Een taalkundig-stilistisch onderzoek naar ‘taalinten- siveerders’ van Matthijs van Nieuwkerk in DWDD
Jillis Reijmers (bachelor Nederlandse taal en cultuur 2016, Universiteit Leiden): ‘In 2011 kreeg De wereld draait door een boete van de Reclamecodecommissie omdat er een serviesset van Yvon Jaspers werd aangeprezen. Naar aanleiding hiervan wilde ik onderzoeken of er vaker sprake is van overdreven aanprijzingen in De wereld draait door. Om dit uit te vinden heb ik gekeken naar het gebruik van taalintensiveerders. Taalintensivering is het versterken van een boodschap door bepaalde woorden te gebruiken die de argumentatie kracht bijzetten. Van Nieuwkerk maakt gebruik van taalintensivering met woorden als ‘allerbeste’, ‘schijnbaar moeiteloos’ en ‘almachtige’. In mijn onderzoek heb ik het taalgebruik van Matthijs van Nieuwkerk in DWDD vergeleken met het taalgebruik van Humberto Tan in RTL late night. Deze vergelijking is gekozen omdat hun talkshows overeenkomstige elementen bevatten en uitgezonden werden rond dezelfde tijd. Daarbij leek het me interessant om te ontdekken of er verschillen bestonden tussen een talkshow van de publieke omroep en een van een commerciële zender. Dit verschil heb ik gevonden: Van Nieuwkerk gebruikt opmerkelijk genoeg meer intensiveerders en reclametaal dan Tan. In vijf afleveringen zet hij 721 keer zijn boodschap kracht bij met een taalintensiveerder. Dit is bijna 40 procent meer dan Tan, die slechts 442 taalintensiveerders gebruikte in hetzelfde aantal afleveringen. Opvallend, omdat reclame niet toegestaan is bij de publieke omroep, maar wel bij de commerciëlen. Op basis van hun taalgebruik zou je dus verwachten dat Tan een publieke talkshow presenteert, en Van Nieuwkerk een commerciële.’

‘Gaat dat zien!’ De manieren waarop het geluid van het televisieprogramma De wereld draait door de aandacht van het publiek stuurt
Rosita Kiewik (bachelor Communicatie- en informatiewetenschappen 2014, Universiteit Utrecht): ‘Tijdens mijn studententijd stond De wereld draait door vaak op de achtergrond aan terwijl ik kookte, kletste met huisgenoten of de afwas deed. Ik luisterde het programma alsof het radio was. Het leek me interessant om het geluid van De wereld draait dooronder de loep te nemen. Mijn scriptieonderzoek baseerde ik op verschillende theorieën die de functies en technieken van geluid op televisie beschrijven. Een van deze theorieën bespreekt de television flow, de geplande vloeiende stroom van inhoud tijdens een programma en op zenders. Kijkers kunnen een goede television flow herkennen wanneer ze merken dat het moeilijk is om de televisie uit te zetten, en ze hierdoor bijvoorbeeld uren later dan gepland naar bed gaan. Deze television flow concurreert echter met de household flow. Er zijn namelijk ook allerlei prikkels in de omgeving waarin de televisie staat die de aandacht vragen. Zeker in het tijdslot waarin De wereld draait door opereert – tussen 19.00 en 20.00 uur – zijn mensen vaak bezig met huishoudelijke taken. De wereld draait doorheeft van deze hindernis echter een kracht gemaakt. De talkshow heeft het gouden recept van aandachtssturing gevonden en faciliteert door middel van geluid een samenspel tussen de television flow en household flow. De pakkende leader en bumpers tussen de verschillende programma-onderdelen geven aan waar in het programma je je bevindt, het applaus van het publiek benadrukt de bijzonderheid van bepaalde onderwerpen of gasten, en het spraak- en stempatroon van Matthijs van Nieuwkerk trekt en houdt de aandacht. Deze patronen zorgen voor een gevoel van herkenning bij de kijker waardoor met de tijd een gevoel van nostalgie wordt gecreëerd. Ook zijn razendsnelle woordenvuur tijdens vaste onderdelen komt telkens terug, en sluit naadloos aan bij het hoge tempo van het programma. Wanneer Van Nieuwkerks rol echter verandert van presentator naar interviewer, vertraagt zijn spraaktempo. Hierdoor weet de kijker dat er een ander onderdeel van het programma begint. Al deze geluidscues werken als wegwijzers. De cues verminderen de aandacht van de household flow op momenten dat het relevant is om te kijken.’

Lees verder in VARAgids 12 vanaf pagina 32.