Gladiator II: meer van hetzelfde is soms prima

Vierentwintig jaar na het origineel komt regisseur Ridley Scott met een zeer onderhoudend vervolg dat qua verhaal nogal lijkt op dat origineel, maar dat geeft helemaal niks, des te beter zelfs.

De film Gladiator II is precies wat gladiatorengevechten voor het Romeinse publiek van destijds waren: extreem wreed en extreem entertaining. Een ‘guilty pleasure’. Hoewel het wel heel, heel erg ver ging destijds in Rome; de film is echt niet volkomen accuraat, maar echoot wel hoe het destijds was. Barbaars namelijk: gevangenen die letterlijk voor de leeuwen of apen of zwijnen worden gegooid; leuk kijken hoe iemand anders doodgaat. En gladiatoren die elkaar afslachtten en de winnaar kreeg dan soms zijn vrijheid, als dat het publiek en de keizer behaagde. Maar in de films is het wel wat ‘over the top’ misschien. Gevraagd door historici naar de wankele accuraatheid van zijn films antwoordt Ridley Scott altijd: ‘Was jij er bij dan? Nou, hou dan je kop.’ Maar hij doet wel zijn best om een mix van spektakel en waarheid te bereiken, waarbij spektakel het altijd wint. Het is tenslotte film.

Wat krijgen we gedurende twee en een half uur te zien? Veldslagen, liefde, decadente keizers (irritant nadrukkelijk ‘gay’ die keizers, alsof decadentie en gay hetzelfde zijn), het op ware schaal nagebouwde Colosseum te Rome en een neushoorn die niet CGI is, maar een daadwerkelijk robot-achtig gevaarte. Zie de ‘making of’ voor meer details. En veel edel en heldhaftig macho-gedrag van Lucius, de bastaardzoon van Maximus (Russell Crowe) uit deel één. Want om Lucius, nog een jochie in de eerste film, draait deze tweede film.

Lucius wordt gespeeld door Paul Mescal, een geweldige acteur (Normal People, Aftersun, All Of Us Strangers) die hier wat houterig begint maar helemaal loskomt in de loop van de film en veel meer spieren heeft dan een paar jaar geleden. Hij is de gladiator uit de titel en een slaaf, eigendom van ene Macrinus, een fantastisch uit de losse pols acterende Denzel Washington die als bijfiguur eigenlijk het beste acteerwerk verricht. Lucius’ tegenstander is Acacius, gespeeld door Pedro Pascal (The Last Of Us, The Mandalorian), de echtgenoot van Lucius’ moeder. De familierelaties tussen alle hoofdpersonen uit beide films zijn ietwat complex, maar wel heel relevant, net als de frictie tussen keizers en senatoren, maar daar valt Scott ons niet meer mee lastig dan strikt noodzakelijk. Het verhaal in Gladiator II wordt vrij intelligent verteld en is ondanks de ingewikkeldheid goed te volgen. Waar het natuurlijk om gaat zijn de actiescènes: veldslagen, waar scenarist David Scarpa en regisseur Scott al op hebben kunnen oefenen in Napoleon, en de zeer persoonlijke gevechten tussen gladiatoren. En de intieme familierelaties tussen Lucius, zijn moeder, zijn vrouw en zijn stiefvader.

Qua verhaal wordt het recept van de eerste film min of meer gekopieerd in deel twee. In die eerste film speelde Russell Crowe de Romeinse generaal Maximus die door Commodus, de zoon van zijn geliefde keizer Marcus Aurelius, tot de dood wordt veroordeeld. Ook worden Maximus’ vrouw en kind vermoord in opdracht van Commodus. Maximus weet echter te ontsnappen en wordt vervolgens verkocht als slaaf, maar werkt zich in de loop van de film op tot een beroemde en bij de bevolking van Rome zeer populaire gladiator. Hij wordt uiteindelijk in het Colosseum, het grootste Romeinse amfitheater, door Commodus gedwongen tot een duel op leven en dood. Wel nadat Commodus eerst de long van Maximus heeft geperforeerd, dus echt eerlijk is het gevecht niet. Maar Maximus overtreft zichzelf en beide mannen zijn na afloop dood.

Maximus had behalve een vrouw en kind eerder ook een minnares, namelijk de lieftallige Lucilla (Connie Nielsen), de dochter van keizer Marcus Aurelius, met wie hij een geheim zoontje kreeg, Lucius. Om hem draait Gladiator II dus.

Want Lucius werd door moeder Lucilla destijds onder een schuilnaam naar Egypte gebracht om aan een wisse dood te ontsnappen; hij is weliswaar een bastaard maar formeel de volgende keizer van Rome, want hij is de zoon van de dochter van Marcus Aurelius. In ballingschap, zonder dat hij goed weet wie hij is, werkt hij zich op tot generaal van de Numidiërs, vijanden van Rome. Lucius leidt een leger, zijn vrouw wordt vermoord, het leger verliest, hij wordt als slaaf verkocht aan Macrinus en blijkt een succesvol gladiator. Dan gaan we naar Rome en herhaalt het plot uit de eerste Gladiator-film zich met enige variaties.

Hoewel het dus bekend voorkomt, is dat niet erg: je laat je willoos meezuigen in de vertelling die Scott en zijn cast en crew in je ogen en oren tetteren. Het werkt, net als een gladiatoren-gevecht. Niet zo politiek correct, wel effectief. Ridley Scott weet net als de Romeinse keizers wat het publiek wil: brood en spelen. En dus werkt hij al aan een deel drie, waarin ex-gladiator Lucius, het keizerskind dat inmiddels gekroond is tot keizer, niet weet wat hij met zijn macht aan moet. Keizer tegen wil en dank. Als dit tweede deel een commercieel succes wordt tenminste, maar dat lijkt zeer waarschijnlijk. Het is een heerlijke film en eentje waarop het vermoeiende cliché 'episch' dit keer echt van toepassing is.

Gladiator II, vanaf donderdag 14 november 2024 te zien in de bioscoop